Edebi Sanatlar - 2 ve Metinlerin Sınıflandırılması
Edebi sanatlarda tecahülüarif bilinen bir şeyi bilmezlikten gelme, hüsnütalil olayı güzel bir nedene bağlama sanatıdır. Telmih bir olayı hatırlatırken, nida seslenme ifadeleriyle yapılır. Cinas sesteş kelimeleri, istifham soru sorma sanatını, irsalimesel ise atasözü kullanımını ifade eder.
Tevriye bir sözcüğün iki anlamıyla kullanılmasıdır. "Ulusun korkma" örneğinde "ulus" hem yüce hem de uluma anlamlarını taşır. Tekrir ise aynı sözcüğü tekrar etme sanatıdır.
Metinler edebi ve bilimsel olmak üzere ikiye ayrılır. Edebi metinler hissettirmeyi amaçlar, kurmaca gerçeklik içerir ve özneldir. Her okuyuşta farklı anlamlar çıkabilir çünkü sanatçı kendi süzgecinden geçirerek anlatır. Bu metinlerde sözcükler çoğunlukla mecaz anlamda kullanılır.
Bilimsel metinlerse bilgi vermeyi amaçlar, doğal gerçekliği yansıtır ve nesneldir. Sanatçı bilgiyi olduğu gibi aktarır, doğruya ulaşmayı hedefler ve sözcükleri gerçek anlamlarıyla kullanır.
İpucu: Bir metnin edebi mi bilimsel mi olduğunu anlamak için kendine şu soruyu sor: "Bu metin bana bilgi mi veriyor yoksa bir duygu mu hissettiriyor?" Cevap duyguysa edebi, bilgiyse bilimsel metindir.