Edebi Metin Türleri ve Özellikleri
Edebi metinler temel olarak iki ana gruba ayrılır: öyküleyici edebi metinler ve açıklayıcı öğretici metinler. Bu iki tür, hem amaçları hem de anlatım biçimleri açısından birbirinden farklıdır.
Öyküleyici edebi metinler okuyucuya estetik zevk vermeyi amaçlar. Masal, destan, roman, hikaye, efsane, mesnevi, şiir ve tiyatro gibi türleri içerir. Bu metinlerde kurmaca unsurlar vardır ve sanatsal gerçeklik ön plandadır. Öyküleyici anlatım ve betimleyici üslup kullanılır. Bu metinlerde söz sanatları, imgeli ve mecazlı ifadeler önemli bir yer tutar.
Açıklayıcı öğretici metinler ise açıklamak ve bilgi vermek amacı taşır. Tarihi, felsefi, bilimsel metinler, deneme, makale, fıkra, söyleşi ve gezi yazısı bu türe örnektir. Bu metinlerde anlatılanlar genellikle somuttur ve gerçek hayattan izler taşır. Açıklayıcı öğretici metinlerde söz sanatlarına, imgelere ve mecazlı ifadelere yer verilmez.
Bunu hatırla: Öyküleyici metinler "nasıl hissettireceğini", açıklayıcı metinler ise "ne öğreteceğini" önemser. Sınavlarda bu iki metin türünü ayırt etmen istendiğinde metindeki söz sanatlarına ve gerçeklik unsurlarına dikkat et!