Kaside ve Mesnevi: Divan Edebiyatı'nın İki Önemli Nazım Biçimi
Kasidelerin yapısı oldukça düzenlidir ve belirli bölümlerden oluşur. Fahriye bölümünde şair kendini över, dua bölümünde ise övdüğü kişiye ve kendisine dua eder - bu bölümde önemli "Taç Beyit" bulunur.
Kaside türleri konularına göre sınıflandırılır. Tevhid Allah'ın birliğini över, münacat Allah'a yalvarma içerir, naat ise Hz. Peygamber'i över. Hicviye eleştiri, mersiye ölenlerin arkasından ağıt yakma amacıyla yazılır.
Diğer kaside türleri mevsimsel ve özel durumlar için yazılır. Sitayiye kış güzelliklerini, lüdiye bayramları anlatır. Culûsiye padişahın tahta çıkışı, suriye düğün ve sünnet törenleri için yazılır.
💡 Hatırla: Her kaside türü belirli bir konu veya duruma özeldir - sınavda hangi türün ne anlattığını karıştırma!
Mesnevi Divan Edebiyatı'nın en uzun nazım biçimidir. Beyit sınırlaması yoktur ve her beyit kendi arasında kafiyeli olur aa/bb/cc/dds\ceklinde. Aşk, savaş, tarihi veya dini konuları işler.
Türk edebiyatında ilk mesnevi "Kutadgu Bilig" dir. Beş mesneviden oluşan külliyeye "Hamse" denir. Türk Edebiyatı'nda ilk hamse sahibi Ali Şir Nevai, Anadolu'daki ilk hamse sahibi Hamdullah Hamdi'dir.