Ses Olayları: Ünlü ve Ünsüz Değişimleri
Türkçede kelimeler birleşirken veya ek alırken sesler değişir - bu tamamen doğal bir süreç! Bu değişimleri anlamak, hem yazımda hem konuşmada çok işine yarayacak.
Ünlü daralması en sık karşılaştığın olay. "Beslıyor, anlıyor" kelimelerinde "a" ve "e" seslerinin "ı" ve "i"ye dönüştüğünü fark etmişsindir. Bu, "-yor" eki geldiğinde otomatik olarak oluyor.
Ünlü düşmesi ve ünlü türemesi birbirine zıt olaylar. Birinde ünlü düşer ag˘ız+ı→ag˘zı, diğerinde okumayı kolaylaştırmak için ünlü türer dar+cık→daracık.
💡 İpucu: Bu ses değişimlerini ezberlemek yerine çok okuyarak ve konuşarak doğal olarak öğrenebilirsin!
Ünsüz benzeşmesi ve yumuşaması da çok yaygın. "Kitap+cı → kitapçı" gibi örneklerde ünsüzler kendinden sonra gelen sese uyum sağlıyor. Ünsüz türemesi özellikle Arapçadan gelen kelimelerde görülür: "his+etmek → hissetmek" gibi.
Ulama olayı ise konuşmada çok önemli. Ünsüzle biten kelimeden sonra ünlüyle başlayan kelime geldiğinde, ünsüz bir sonraki kelimenin başına geçer ve akıcı konuşmayı sağlar.