Edebi Sanatlar - 1
Teşbih (benzetme), iki varlık arasındaki benzerlikten yararlanarak zayıf olanı güçlü olana benzetme sanatıdır. Örneğin "Sevdası bir ateş gibi açıyor" cümlesinde sevda, ateşe benzetilmiştir.
İstiare (eğretileme), bir sözcüğü gerçek anlamı dışında kullanarak bir şeyi başka bir varlığın adıyla anma sanatıdır. Necip Fazıl'ın "Kalbim yırtılıyor her nefesinde" dizesinde kalbin yırtılması, gerçekte olmayacak bir durumdur.
Konuşturma sanatında ise cansız varlıklar, hayvanlar ve bitkiler insan gibi konuşturulur. "Nasıl rüzgar konuşur anladığım bir dilden" dizesi buna güzel bir örnektir.
Mübalağa (abartma), durumları olduğundan çok daha abartılı anlatma sanatıdır. Karacaoğlan'ın "Bir ah çeksem dağı taşı eritir" sözü bunu mükemmel şekilde gösterir.
Not: Edebi sanatları ezberlemek yerine, şiir ve metinlerde nasıl kullanıldığına dikkat edin. Örnekler üzerinde düşünmek, bu sanatları daha kolay kavramanızı sağlar.
Tezat (karşıtlık), birbirine zıt anlamlı kelimeleri bir arada kullanma sanatıdır. Cahit Sıtkı'nın "Neden böyle düşman görünürsünüz, yıllarca dost bildiğim aynalar" dizesi güzel bir örnektir.
Mecazımürsel (ad aktarması) ise bir sözü gerçek anlamı dışında, benzetme amacı gütmeden başka bir söz yerine kullanma sanatıdır. Mehmet Akif'in şiirinde "Dalgalan" derken bayrağa seslenmesi bu sanata örnektir.