0
0
Ela N. Yazla
24.11.2025
Türk Dili ve Edebiyatı
10. Sınıf edebiyat 1. Ünite
51
•
24 Kas 2025
•
Ela N. Yazla
@elan.yazla
İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı'ndan günümüze kadar Türk edebiyatının gelişimini, dönemlerini... Daha fazla göster
İslamiyet öncesi Türk edebiyatı dini törenlerden doğmuştur. Bu dönemde sığır, sölün ve yuğ adı verilen törenler yapılmıştır. Sığır, ava çıkmadan önce yapılan törendir. Sölün, avdan ve savaştan dönüşte verilen ziyafetin adıdır. Yuğ ise cenaze töreninin adıdır.
Bu törenlerde kam, şaman, baksı adı verilen kişiler şiirler söylemiştir. Şiirler kopuz adı verilen sazla söylenmiştir. Bu şiirlerin nazım birimi dörtlük, ölçüsü ise hece ölçüsüdür. Yabancı dillerin etkisinden uzak, sade bir dil kullanılmıştır.
Bu dönemin başlıca edebi ürünleri sav (atasözü), sagu (ağıt), koşuk (şiir) ve destandır. Göktürk döneminde eserler Göktürk alfabesiyle yazılmıştır. Dönemin en önemli eseri olan Göktürk Kitabelerini Bilge Kağan diktirmiş, Yollug Tigin yazmıştır. Eseri 19. yüzyılda çözümleyen kişi Danimarkalı araştırmacı Thomson'dur.
Bilgi Notu: Dikili taşlar "sonsuzluk" anlamına gelen bengü taş adıyla anılır. Bilge Kağan Anıtı, Kültigin Anıtı ve Tonyukuk Anıtı olmak üzere üç taştan oluşur.
Uygur döneminde eserler Uygur alfabesiyle yazılmış, Mani ve Buda dinlerinin etkisi görülmüştür. Bu dönemin önemli eserleri Irk Bitig, Altun Yaruk ve Sekiz Yükmek'tir.
Geçiş dönemi eserlerinden Kutadgu Bilig, 11. yüzyılda Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır. "Mutluluk veren bilgi" anlamına gelen bu eserde hem Göktürk hem de İslam inancına dair kelimeler yer alır.
Divan-ı Lügat-it Türk, 11. yüzyılda Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır. "Türk dilinin büyük sözlüğü" anlamına gelen bu eseri Kaşgarlı Mahmut, Türkçe'nin Arapça'dan daha zengin bir dil olduğunu göstermek için yazmıştır.
Not: İslami dönemdeki diğer önemli eserler arasında Edip Ahmet Yükneki'nin "hakikatlerin eşiği" anlamına gelen Atabetü'l Hakayık'ı ve Hoca Ahmet Yesevi'nin "hikmetli sözler" anlamına gelen Divan-ı Hikmet'i bulunur.
Türk edebiyatı tarihsel süreçte farklı dönemlere ayrılmıştır. İslamiyet'in kabulünden önceki Türk edebiyatı, başlangıçtan 10. yüzyıla kadar sürmüş ve koşuk, sagu, sav gibi türlerle gelişmiştir.
İslamiyet'in etkisinde gelişen Türk edebiyatı, 10-19. yüzyıllar arasındadır. Bu dönemde Klasik Türk Edebiyatı (Divan Edebiyatı) beyitlerden oluşan gazel, kaside, mesnevi gibi türlerle gelişmiştir. Nazım ölçüsü aruztur ve dil Arapça ve Farsça sözcüklerle ağırlaştırılmıştır.
Batı etkisindeki Türk edebiyatı 1839'dan günümüze kadar gelişen dönemdir. Tanzimat Edebiyatı (1860-1896), Edebiyat-ı Cedide (1896-1901), Fecr-i Ati (1909-1912), Milli Edebiyat (1911-1923) ve Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı olarak sınıflandırılmıştır.
Dikkat: Halk edebiyatı tüm bu dönemler boyunca kendi kuralları içinde varlığını sürdürmüş, Köroğlu, Âşık, Pir Sultan Abdal, Karacaoğlan gibi önemli temsilciler yetiştirmiştir.
Türk dili tarihsel süreçte farklı lehçeler ve yazı dilleri geliştirmiştir. Türk dilinin tarihi gelişimi Eski Türkçe, Orta Türkçe ve Batı Türkçesi olmak üzere üç ana döneme ayrılır.
Eski Türkçe döneminde Göktürk Türkçesi ve Uygur Türkçesi gelişmiştir. Orta Türkçe döneminde Karahanlı Türkçesi, Kıpçak Türkçesi, Çağatay Türkçesi ve Kuzey-Doğu Türkçesi kullanılmıştır.
Batı Türkçesi, Eski Anadolu Türkçesi, Osmanlı Türkçesi ve günümüz Türkiye Türkçesini kapsar. Tarih boyunca Türkler Göktürk alfabesi, Uygur alfabesi, Arap alfabesi, Kiril alfabesi ve Latin alfabesi olmak üzere beş farklı alfabe kullanmıştır.
İlginç Bilgi: Türkiye Cumhuriyeti'nde 1928'de gerçekleştirilen Harf İnkılabıyla birlikte Arap alfabesi terk edilerek Latin alfabesi temel alınmış ve Türkçe'nin yapısına uygun yeni alfabe oluşturulmuştur.
Halk hikayeleri, göçebe hayattan yerleşik hayata geçiş ürünlerinden biridir. Bu hikayeler zamanın ve coğrafyanın etkisiyle efsane, masal, destan gibi ürünlerle beslenerek gelişmiştir.
Dede Korkut Hikayeleri en önemli halk hikayesi örneğidir. Eserin asıl adı "Kitab-ı Dedem Korkut Ala Lisan-ı Taife-i Oğuzhan"dır. Toplam 13 hikayeden oluşan eserin Vatikan, Dresden ve Kazakistan'da (Günbed) nüshaları bulunur. Hikayeler 14. yüzyılın sonlarında veya 15. yüzyıl başlarında halktan derlenerek yazıya geçirilmiştir.
Dede Korkut Hikayeleri'nde Oğuz Türklerinin kendi aralarındaki ve diğer boylarla mücadeleleri anlatılır. Hikayeler nazım-nesir karışık yazılmıştır. Eser, destan döneminden halk hikayeciliği dönemine geçişin ilk örneği kabul edilir.
Önemli Not: Halk hikayeleri genellikle 5 bölümden oluşur: fasıl, döşeme, asıl bölüm, sonuç ve dua. Halk hikayelerinde anlatıcı tarafından asıl hikayenin arasına eklenen küçük hikayelere karavelli denir.
Cenknameler, Hz. Ali'nin İslam tarihi içerisindeki yiğitliğini ve cesaretini konu alan dini-destansı hikayelerdir. Hz. Ali'nin kahramanlıkları dilden dile anlatılarak, kimi zaman tarihi gerçekleri aşarak olağanüstü özellikler eklenmiş ve destansı bir boyuta ulaşmıştır.
Hz. Ali çevresinde meydana gelen cenknameler 13. yüzyıldan itibaren Anadolu sahasında tercüme yoluyla yazıya geçirilmiştir. Sözlü gelenekte doğan cenknameler yazıya geçirilerek kalıcılık kazanmıştır. Şekil bakımından nazım-nesir karışık yazılmıştır.
Mesnevi, divan edebiyatına ait bir nazım şeklidir. İran edebiyatından Türk edebiyatına geçen bu nazım şekli beyitlerden oluşur. Her beyit kendi arasında kafiyeli olup kafiye düzeni aa, bb, cc, dd şeklindedir. Mesneviler günümüzde roman ve hikayenin yerini tutan uzun soluklu eserlerdir.
Bilgi Kutusu: Mesnevilerin bölümleri şunlardır: Dibace (önsöz), Tevhid (Allah'ın varlığı), Münacat (Allah'a yakarış), Na't (Hz. Muhammed'e dua), Miraciye (Miraç olayı), Sebeb-i Telif (yazılış sebebi), Medhiye (padişaha övgü), Asıl Konu ve Hatime (son söz).
Türk edebiyatının önemli mesnevileri arasında Vesîletü'n-Necât (Süleyman Çelebi), Kutadgu Bilig (Yusuf Has Hacip), Risâletü'n-Nushiyye (Yunus Emre) ve Mesnevi (Mevlana) gibi eserler bulunur.
Diğer önemli mesneviler arasında Yusuf-u Züleyha (Şeyyad Hamza), İskendername (Ahmedî), Cemşid-ü Hurşid (Ahmedî), Garipname (Âşık Paşa), Mantıku't-Tayr (Gülşehrî) sayılabilir.
Ayrıca Hüsrev-ü Şirin (Şeyhî), Leyla vü Mecnun (Fuzûlî) ve Harname (Şeyhî) de Türk edebiyatının değerli mesnevilerindendir. Mihnet Keşan (Keçecizade İzzet Molla), Hüsn-ü Aşk (Şeyh Galib), Hayriye ve Harabat (Nabi) da önemli mesneviler arasında yer alır.
İlginç Not: Beş mesnevinin bir araya gelmesiyle oluşan eserlere hamse adı verilir. Türk edebiyatında hamse sahibi şairler arasında Nizami, Ali Şir Nevai ve Fuzuli gibi büyük şairler bulunmaktadır.
Türk edebiyatında modern anlamda ilk hikaye Tanzimat döneminde görülmüştür. Bu dönemin yazarlarından Ahmet Mithat Efendi ilk hikaye olan Letaif-i Rivayat'ı yazmıştır. Yine bu dönemde Samipaşazade Sezai batı tekniğine uygun yazılmış Küçük Şeyler adlı eserini kaleme almıştır.
Tanzimat döneminde yazılan hikayelerin çoğu teknik açıdan kusurludur ve Fransız edebiyatının etkisi görülmektedir. Tanzimat dönemi hikayelerinde olay ön plandadır ve kahramanlar genellikle idealize edilmiş tiplerdir.
Milli Edebiyat dönemi ise İkinci Meşrutiyet sonrasında, 1911 yılında Genç Kalemler dergisinde "Yeni Lisan" makalesiyle başlamıştır. Bu dönemde sanatçılar konuşma dilini yazı dili haline getirmeyi amaçlamışlardır. Memleket edebiyatı ve milliyetçilik düşüncesinin etkisiyle Anadolu ve milli tarih, hikayelerin en önemli konuları olmuştur.
Önemli Hatırlatma: Milli edebiyat döneminin hikaye türünde eser veren sanatçılar arasında Ömer Seyfettin, Refik Halit Karay, Aka Gündüz, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar ve Reşat Nuri Güntekin gibi önemli isimler bulunmaktadır.
Milli Edebiyat döneminde ulusal kaynaklara dönüş söylemi ile dilde sadeleşme, hece ölçüsünü benimseme ve yerli hayatı yansıtma anlayışı hâkim olmuştur. Sanatçılar günlük konuşma dilini yazı dili haline getirmeyi amaçlamış ve bu doğrultuda eserler vermişlerdir.
Bu dönem hikayelerinde günlük hayatta rastlanabilecek gerçekçi kahramanlar ve olaylar konu edinilmiştir. Hikayelerde olay ön planda tutulmuş, realizm akımının etkisiyle gözlem ve betimlemeye önem verilmiştir.
Anadolu'ya yönelişin arttığı bu dönemde, halkın yaşayışı, sorunları, gelenek ve görenekleri hikayelerde gerçekçi bir şekilde yansıtılmıştır. Köy ve kasaba hayatı, Kurtuluş Savaşı ve milli mücadele temaları hikayelere konu olmuştur.
İpucu: Milli Edebiyat döneminde Ömer Seyfettin'in "Kaşağı", "Bomba", "Yalnız Efe"; Refik Halit'in "Memleket Hikayeleri"; Yakup Kadri'nin "Milli Savaş Hikayeleri" gibi eserler bu dönemin özelliklerini yansıtan en önemli örneklerdir.
Yapay zeka arkadaşımız öğrencilerin ihtiyaçlarına göre özel olarak tasarlanmıştır. Platformda bulunan milyonlarca içeriğe dayanarak öğrencilere gerçekten anlamlı ve ilgili yanıtlar verebiliyoruz. Ancak mesele sadece cevaplar değil, refakatçi aynı zamanda kişiselleştirilmiş öğrenme planları, sınavlar veya sohbet içerikleri ve öğrencilerin becerilerine ve gelişimlerine dayalı %100 kişiselleştirme ile öğrencilere günlük öğrenme zorluklarında rehberlik ediyor.
Uygulamayı Google Play Store ve Apple App Store'dan indirebilirsiniz.
Knowunity uygulaması ücretsiz! Uygulamamız çok yakında indirmeye hazır olacak, bekle bizi. 💙
App Store
Google Play
Uygulama çok kolay kullanılıyor ve güzel tasarlanmış. Şu ana kadar aradığım her şeyi buldum ve sunumlardan çok şey öğrendim! Kesinlikle ödevlerim için hep kullanacağım!
A.S.
iOS kullanıcısı
Uygulama çok iyi. Çok fazla ders notu ve yardımlaşma var. Örneğin benim problem yaşadığım bir ders Geometriydi ve ANINDA yardım ettiler beraber hem sorularımı çözdük hem konu anlatımı buldum. Herkese tavsiye ederim.
S.L.
Android kullanıcısı
BEN ŞOK. Reklamını sık sık gördüğüm için uygulamayı denedim ve gerçekten hayran kaldım. Bu uygulama okul için tam ihtiyacım olan şey. Anında ödev yardımı, konu anlatımı, örnek sınavlar, flaşkartlar hepsi hepsi var, şiddetle tavsiye ederim ✅
A.
iOS kullanıcısı
Knowunity'yi keşfedinceye kadar ödevlerimi zamanında tamamlamakta zorlanıyordum, Knowunity sadece kendi ders notlarımı yüklemeyi kolaylaştırmakla kalmıyor, aynı zamanda çalışmamı daha hızlı ve verimli hale getiren harika özetler de sunuyor.
Thomas R
iOS kullanıcısı
Ödevlerim için önemli bilgilerin tümünü bulmak her zaman bir zorluktu - Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri, ders notlarımı kolayca yükleyebilir ve başkalarının özetlerinden faydalanabilirim, bu da organizasyon konusunda bana çok yardımcı oluyor.
Lisa M
Android kullanıcısı
Ders çalışırken genellikle yeterince genel bakışa sahip olmadığımı hissederdim, ama Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri bu artık sorun değil - ders notlarımı yüklüyorum ve platformda her zaman yardımcı özetler buluyorum, bu da öğrenmemi çok daha kolaylaştırıyor.
David K
iOS kullanıcısı
Uygulama acayip iyi! Konuyu yazıyorum hemen yanıt alıyorum. Bi şeyi anlamak için 10 tane youtube videosu izlemem gerekmiyor. Kesssinlikle tavsiye ederim!
Sudenaz Ocak
Android kullanıcısı
Matematikte baya kötüydüm ama bu uygulama sayesinde şimdi daha iyiyim. Uygulamayı yapanlara için çok teşekkürler!
G.B.
Android kullanıcısı
Sunumlarım için tüm bilgileri toplamak gerçekten zordu. Ama Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri, notlarımı yüklüyorum ve başkalarından harika özetler buluyorum - bu da çalışmamı çok daha verimli hale getiriyor!
Julia S
Android kullanıcısı
Tüm çalışma materyalleriyle sürekli stres altındaydım, ama Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri, notlarımı yüklüyor ve başkalarının harika özetlerine bakıyorum - her şeyi daha iyi yönetmemi sağlıyor ve çok daha az stresli.
Marco B
iOS kullanıcısı
Ödevlerim için doğru materyalleri bulmak her zaman zordu. Şimdi sadece notlarımı Knowunity'ye yüklüyorum ve başkalarından en iyi özetleri alıyorum - her şeyi daha hızlı anlamama yardımcı oluyor ve notlarımı yükseltiyor.
Sarah L
Android kullanıcısı
Eskiden okul materyallerini Google'da aramakla saatler harcardım, ama şimdi sadece notlarımı Knowunity'ye yüklüyorum ve başkalarının faydalı özetlerine bakıyorum - sınavlara hazırlanırken kendimi çok daha güvende hissediyorum.
Paul T
iOS kullanıcısı
Uygulama çok kolay kullanılıyor ve güzel tasarlanmış. Şu ana kadar aradığım her şeyi buldum ve sunumlardan çok şey öğrendim! Kesinlikle ödevlerim için hep kullanacağım!
A.S.
iOS kullanıcısı
Uygulama çok iyi. Çok fazla ders notu ve yardımlaşma var. Örneğin benim problem yaşadığım bir ders Geometriydi ve ANINDA yardım ettiler beraber hem sorularımı çözdük hem konu anlatımı buldum. Herkese tavsiye ederim.
S.L.
Android kullanıcısı
BEN ŞOK. Reklamını sık sık gördüğüm için uygulamayı denedim ve gerçekten hayran kaldım. Bu uygulama okul için tam ihtiyacım olan şey. Anında ödev yardımı, konu anlatımı, örnek sınavlar, flaşkartlar hepsi hepsi var, şiddetle tavsiye ederim ✅
A.
iOS kullanıcısı
Knowunity'yi keşfedinceye kadar ödevlerimi zamanında tamamlamakta zorlanıyordum, Knowunity sadece kendi ders notlarımı yüklemeyi kolaylaştırmakla kalmıyor, aynı zamanda çalışmamı daha hızlı ve verimli hale getiren harika özetler de sunuyor.
Thomas R
iOS kullanıcısı
Ödevlerim için önemli bilgilerin tümünü bulmak her zaman bir zorluktu - Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri, ders notlarımı kolayca yükleyebilir ve başkalarının özetlerinden faydalanabilirim, bu da organizasyon konusunda bana çok yardımcı oluyor.
Lisa M
Android kullanıcısı
Ders çalışırken genellikle yeterince genel bakışa sahip olmadığımı hissederdim, ama Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri bu artık sorun değil - ders notlarımı yüklüyorum ve platformda her zaman yardımcı özetler buluyorum, bu da öğrenmemi çok daha kolaylaştırıyor.
David K
iOS kullanıcısı
Uygulama acayip iyi! Konuyu yazıyorum hemen yanıt alıyorum. Bi şeyi anlamak için 10 tane youtube videosu izlemem gerekmiyor. Kesssinlikle tavsiye ederim!
Sudenaz Ocak
Android kullanıcısı
Matematikte baya kötüydüm ama bu uygulama sayesinde şimdi daha iyiyim. Uygulamayı yapanlara için çok teşekkürler!
G.B.
Android kullanıcısı
Sunumlarım için tüm bilgileri toplamak gerçekten zordu. Ama Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri, notlarımı yüklüyorum ve başkalarından harika özetler buluyorum - bu da çalışmamı çok daha verimli hale getiriyor!
Julia S
Android kullanıcısı
Tüm çalışma materyalleriyle sürekli stres altındaydım, ama Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri, notlarımı yüklüyor ve başkalarının harika özetlerine bakıyorum - her şeyi daha iyi yönetmemi sağlıyor ve çok daha az stresli.
Marco B
iOS kullanıcısı
Ödevlerim için doğru materyalleri bulmak her zaman zordu. Şimdi sadece notlarımı Knowunity'ye yüklüyorum ve başkalarından en iyi özetleri alıyorum - her şeyi daha hızlı anlamama yardımcı oluyor ve notlarımı yükseltiyor.
Sarah L
Android kullanıcısı
Eskiden okul materyallerini Google'da aramakla saatler harcardım, ama şimdi sadece notlarımı Knowunity'ye yüklüyorum ve başkalarının faydalı özetlerine bakıyorum - sınavlara hazırlanırken kendimi çok daha güvende hissediyorum.
Paul T
iOS kullanıcısı
Ela N. Yazla
@elan.yazla
İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı'ndan günümüze kadar Türk edebiyatının gelişimini, dönemlerini ve önemli eserlerini inceleyen bu konu, edebiyatımızın zengin mirasını anlamamızı sağlar. Türk edebiyatı tarih boyunca farklı kültürlerden, dinlerden etkilenerek özgün bir yol çizmiştir.
Tüm belgeleri görebilirsin
Notlarını Yükselt
Milyonlarca öğrenciye katıl
Kaydolduğunda Hizmet Şartları ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursun
İslamiyet öncesi Türk edebiyatı dini törenlerden doğmuştur. Bu dönemde sığır, sölün ve yuğ adı verilen törenler yapılmıştır. Sığır, ava çıkmadan önce yapılan törendir. Sölün, avdan ve savaştan dönüşte verilen ziyafetin adıdır. Yuğ ise cenaze töreninin adıdır.
Bu törenlerde kam, şaman, baksı adı verilen kişiler şiirler söylemiştir. Şiirler kopuz adı verilen sazla söylenmiştir. Bu şiirlerin nazım birimi dörtlük, ölçüsü ise hece ölçüsüdür. Yabancı dillerin etkisinden uzak, sade bir dil kullanılmıştır.
Bu dönemin başlıca edebi ürünleri sav (atasözü), sagu (ağıt), koşuk (şiir) ve destandır. Göktürk döneminde eserler Göktürk alfabesiyle yazılmıştır. Dönemin en önemli eseri olan Göktürk Kitabelerini Bilge Kağan diktirmiş, Yollug Tigin yazmıştır. Eseri 19. yüzyılda çözümleyen kişi Danimarkalı araştırmacı Thomson'dur.
Bilgi Notu: Dikili taşlar "sonsuzluk" anlamına gelen bengü taş adıyla anılır. Bilge Kağan Anıtı, Kültigin Anıtı ve Tonyukuk Anıtı olmak üzere üç taştan oluşur.
Tüm belgeleri görebilirsin
Notlarını Yükselt
Milyonlarca öğrenciye katıl
Kaydolduğunda Hizmet Şartları ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursun
Uygur döneminde eserler Uygur alfabesiyle yazılmış, Mani ve Buda dinlerinin etkisi görülmüştür. Bu dönemin önemli eserleri Irk Bitig, Altun Yaruk ve Sekiz Yükmek'tir.
Geçiş dönemi eserlerinden Kutadgu Bilig, 11. yüzyılda Yusuf Has Hacip tarafından yazılmıştır. "Mutluluk veren bilgi" anlamına gelen bu eserde hem Göktürk hem de İslam inancına dair kelimeler yer alır.
Divan-ı Lügat-it Türk, 11. yüzyılda Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılmıştır. "Türk dilinin büyük sözlüğü" anlamına gelen bu eseri Kaşgarlı Mahmut, Türkçe'nin Arapça'dan daha zengin bir dil olduğunu göstermek için yazmıştır.
Not: İslami dönemdeki diğer önemli eserler arasında Edip Ahmet Yükneki'nin "hakikatlerin eşiği" anlamına gelen Atabetü'l Hakayık'ı ve Hoca Ahmet Yesevi'nin "hikmetli sözler" anlamına gelen Divan-ı Hikmet'i bulunur.
Tüm belgeleri görebilirsin
Notlarını Yükselt
Milyonlarca öğrenciye katıl
Kaydolduğunda Hizmet Şartları ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursun
Türk edebiyatı tarihsel süreçte farklı dönemlere ayrılmıştır. İslamiyet'in kabulünden önceki Türk edebiyatı, başlangıçtan 10. yüzyıla kadar sürmüş ve koşuk, sagu, sav gibi türlerle gelişmiştir.
İslamiyet'in etkisinde gelişen Türk edebiyatı, 10-19. yüzyıllar arasındadır. Bu dönemde Klasik Türk Edebiyatı (Divan Edebiyatı) beyitlerden oluşan gazel, kaside, mesnevi gibi türlerle gelişmiştir. Nazım ölçüsü aruztur ve dil Arapça ve Farsça sözcüklerle ağırlaştırılmıştır.
Batı etkisindeki Türk edebiyatı 1839'dan günümüze kadar gelişen dönemdir. Tanzimat Edebiyatı (1860-1896), Edebiyat-ı Cedide (1896-1901), Fecr-i Ati (1909-1912), Milli Edebiyat (1911-1923) ve Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı olarak sınıflandırılmıştır.
Dikkat: Halk edebiyatı tüm bu dönemler boyunca kendi kuralları içinde varlığını sürdürmüş, Köroğlu, Âşık, Pir Sultan Abdal, Karacaoğlan gibi önemli temsilciler yetiştirmiştir.
Tüm belgeleri görebilirsin
Notlarını Yükselt
Milyonlarca öğrenciye katıl
Kaydolduğunda Hizmet Şartları ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursun
Türk dili tarihsel süreçte farklı lehçeler ve yazı dilleri geliştirmiştir. Türk dilinin tarihi gelişimi Eski Türkçe, Orta Türkçe ve Batı Türkçesi olmak üzere üç ana döneme ayrılır.
Eski Türkçe döneminde Göktürk Türkçesi ve Uygur Türkçesi gelişmiştir. Orta Türkçe döneminde Karahanlı Türkçesi, Kıpçak Türkçesi, Çağatay Türkçesi ve Kuzey-Doğu Türkçesi kullanılmıştır.
Batı Türkçesi, Eski Anadolu Türkçesi, Osmanlı Türkçesi ve günümüz Türkiye Türkçesini kapsar. Tarih boyunca Türkler Göktürk alfabesi, Uygur alfabesi, Arap alfabesi, Kiril alfabesi ve Latin alfabesi olmak üzere beş farklı alfabe kullanmıştır.
İlginç Bilgi: Türkiye Cumhuriyeti'nde 1928'de gerçekleştirilen Harf İnkılabıyla birlikte Arap alfabesi terk edilerek Latin alfabesi temel alınmış ve Türkçe'nin yapısına uygun yeni alfabe oluşturulmuştur.
Tüm belgeleri görebilirsin
Notlarını Yükselt
Milyonlarca öğrenciye katıl
Kaydolduğunda Hizmet Şartları ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursun
Halk hikayeleri, göçebe hayattan yerleşik hayata geçiş ürünlerinden biridir. Bu hikayeler zamanın ve coğrafyanın etkisiyle efsane, masal, destan gibi ürünlerle beslenerek gelişmiştir.
Dede Korkut Hikayeleri en önemli halk hikayesi örneğidir. Eserin asıl adı "Kitab-ı Dedem Korkut Ala Lisan-ı Taife-i Oğuzhan"dır. Toplam 13 hikayeden oluşan eserin Vatikan, Dresden ve Kazakistan'da (Günbed) nüshaları bulunur. Hikayeler 14. yüzyılın sonlarında veya 15. yüzyıl başlarında halktan derlenerek yazıya geçirilmiştir.
Dede Korkut Hikayeleri'nde Oğuz Türklerinin kendi aralarındaki ve diğer boylarla mücadeleleri anlatılır. Hikayeler nazım-nesir karışık yazılmıştır. Eser, destan döneminden halk hikayeciliği dönemine geçişin ilk örneği kabul edilir.
Önemli Not: Halk hikayeleri genellikle 5 bölümden oluşur: fasıl, döşeme, asıl bölüm, sonuç ve dua. Halk hikayelerinde anlatıcı tarafından asıl hikayenin arasına eklenen küçük hikayelere karavelli denir.
Tüm belgeleri görebilirsin
Notlarını Yükselt
Milyonlarca öğrenciye katıl
Kaydolduğunda Hizmet Şartları ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursun
Cenknameler, Hz. Ali'nin İslam tarihi içerisindeki yiğitliğini ve cesaretini konu alan dini-destansı hikayelerdir. Hz. Ali'nin kahramanlıkları dilden dile anlatılarak, kimi zaman tarihi gerçekleri aşarak olağanüstü özellikler eklenmiş ve destansı bir boyuta ulaşmıştır.
Hz. Ali çevresinde meydana gelen cenknameler 13. yüzyıldan itibaren Anadolu sahasında tercüme yoluyla yazıya geçirilmiştir. Sözlü gelenekte doğan cenknameler yazıya geçirilerek kalıcılık kazanmıştır. Şekil bakımından nazım-nesir karışık yazılmıştır.
Mesnevi, divan edebiyatına ait bir nazım şeklidir. İran edebiyatından Türk edebiyatına geçen bu nazım şekli beyitlerden oluşur. Her beyit kendi arasında kafiyeli olup kafiye düzeni aa, bb, cc, dd şeklindedir. Mesneviler günümüzde roman ve hikayenin yerini tutan uzun soluklu eserlerdir.
Bilgi Kutusu: Mesnevilerin bölümleri şunlardır: Dibace (önsöz), Tevhid (Allah'ın varlığı), Münacat (Allah'a yakarış), Na't (Hz. Muhammed'e dua), Miraciye (Miraç olayı), Sebeb-i Telif (yazılış sebebi), Medhiye (padişaha övgü), Asıl Konu ve Hatime (son söz).
Tüm belgeleri görebilirsin
Notlarını Yükselt
Milyonlarca öğrenciye katıl
Kaydolduğunda Hizmet Şartları ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursun
Türk edebiyatının önemli mesnevileri arasında Vesîletü'n-Necât (Süleyman Çelebi), Kutadgu Bilig (Yusuf Has Hacip), Risâletü'n-Nushiyye (Yunus Emre) ve Mesnevi (Mevlana) gibi eserler bulunur.
Diğer önemli mesneviler arasında Yusuf-u Züleyha (Şeyyad Hamza), İskendername (Ahmedî), Cemşid-ü Hurşid (Ahmedî), Garipname (Âşık Paşa), Mantıku't-Tayr (Gülşehrî) sayılabilir.
Ayrıca Hüsrev-ü Şirin (Şeyhî), Leyla vü Mecnun (Fuzûlî) ve Harname (Şeyhî) de Türk edebiyatının değerli mesnevilerindendir. Mihnet Keşan (Keçecizade İzzet Molla), Hüsn-ü Aşk (Şeyh Galib), Hayriye ve Harabat (Nabi) da önemli mesneviler arasında yer alır.
İlginç Not: Beş mesnevinin bir araya gelmesiyle oluşan eserlere hamse adı verilir. Türk edebiyatında hamse sahibi şairler arasında Nizami, Ali Şir Nevai ve Fuzuli gibi büyük şairler bulunmaktadır.
Tüm belgeleri görebilirsin
Notlarını Yükselt
Milyonlarca öğrenciye katıl
Kaydolduğunda Hizmet Şartları ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursun
Türk edebiyatında modern anlamda ilk hikaye Tanzimat döneminde görülmüştür. Bu dönemin yazarlarından Ahmet Mithat Efendi ilk hikaye olan Letaif-i Rivayat'ı yazmıştır. Yine bu dönemde Samipaşazade Sezai batı tekniğine uygun yazılmış Küçük Şeyler adlı eserini kaleme almıştır.
Tanzimat döneminde yazılan hikayelerin çoğu teknik açıdan kusurludur ve Fransız edebiyatının etkisi görülmektedir. Tanzimat dönemi hikayelerinde olay ön plandadır ve kahramanlar genellikle idealize edilmiş tiplerdir.
Milli Edebiyat dönemi ise İkinci Meşrutiyet sonrasında, 1911 yılında Genç Kalemler dergisinde "Yeni Lisan" makalesiyle başlamıştır. Bu dönemde sanatçılar konuşma dilini yazı dili haline getirmeyi amaçlamışlardır. Memleket edebiyatı ve milliyetçilik düşüncesinin etkisiyle Anadolu ve milli tarih, hikayelerin en önemli konuları olmuştur.
Önemli Hatırlatma: Milli edebiyat döneminin hikaye türünde eser veren sanatçılar arasında Ömer Seyfettin, Refik Halit Karay, Aka Gündüz, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar ve Reşat Nuri Güntekin gibi önemli isimler bulunmaktadır.
Tüm belgeleri görebilirsin
Notlarını Yükselt
Milyonlarca öğrenciye katıl
Kaydolduğunda Hizmet Şartları ve Gizlilik Politikasını kabul etmiş olursun
Milli Edebiyat döneminde ulusal kaynaklara dönüş söylemi ile dilde sadeleşme, hece ölçüsünü benimseme ve yerli hayatı yansıtma anlayışı hâkim olmuştur. Sanatçılar günlük konuşma dilini yazı dili haline getirmeyi amaçlamış ve bu doğrultuda eserler vermişlerdir.
Bu dönem hikayelerinde günlük hayatta rastlanabilecek gerçekçi kahramanlar ve olaylar konu edinilmiştir. Hikayelerde olay ön planda tutulmuş, realizm akımının etkisiyle gözlem ve betimlemeye önem verilmiştir.
Anadolu'ya yönelişin arttığı bu dönemde, halkın yaşayışı, sorunları, gelenek ve görenekleri hikayelerde gerçekçi bir şekilde yansıtılmıştır. Köy ve kasaba hayatı, Kurtuluş Savaşı ve milli mücadele temaları hikayelere konu olmuştur.
İpucu: Milli Edebiyat döneminde Ömer Seyfettin'in "Kaşağı", "Bomba", "Yalnız Efe"; Refik Halit'in "Memleket Hikayeleri"; Yakup Kadri'nin "Milli Savaş Hikayeleri" gibi eserler bu dönemin özelliklerini yansıtan en önemli örneklerdir.
Yapay zeka arkadaşımız öğrencilerin ihtiyaçlarına göre özel olarak tasarlanmıştır. Platformda bulunan milyonlarca içeriğe dayanarak öğrencilere gerçekten anlamlı ve ilgili yanıtlar verebiliyoruz. Ancak mesele sadece cevaplar değil, refakatçi aynı zamanda kişiselleştirilmiş öğrenme planları, sınavlar veya sohbet içerikleri ve öğrencilerin becerilerine ve gelişimlerine dayalı %100 kişiselleştirme ile öğrencilere günlük öğrenme zorluklarında rehberlik ediyor.
Uygulamayı Google Play Store ve Apple App Store'dan indirebilirsiniz.
Knowunity uygulaması ücretsiz! Uygulamamız çok yakında indirmeye hazır olacak, bekle bizi. 💙
0
Akıllı Araçlar YENİ
Bu notu şunlara dönüştür: ✓ 50+ Alıştırma Sorusu ✓ Etkileşimli Flash Kartları ✓ Tam Deneme Sınavı ✓ Kompozisyon Taslakları
App Store
Google Play
Uygulama çok kolay kullanılıyor ve güzel tasarlanmış. Şu ana kadar aradığım her şeyi buldum ve sunumlardan çok şey öğrendim! Kesinlikle ödevlerim için hep kullanacağım!
A.S.
iOS kullanıcısı
Uygulama çok iyi. Çok fazla ders notu ve yardımlaşma var. Örneğin benim problem yaşadığım bir ders Geometriydi ve ANINDA yardım ettiler beraber hem sorularımı çözdük hem konu anlatımı buldum. Herkese tavsiye ederim.
S.L.
Android kullanıcısı
BEN ŞOK. Reklamını sık sık gördüğüm için uygulamayı denedim ve gerçekten hayran kaldım. Bu uygulama okul için tam ihtiyacım olan şey. Anında ödev yardımı, konu anlatımı, örnek sınavlar, flaşkartlar hepsi hepsi var, şiddetle tavsiye ederim ✅
A.
iOS kullanıcısı
Knowunity'yi keşfedinceye kadar ödevlerimi zamanında tamamlamakta zorlanıyordum, Knowunity sadece kendi ders notlarımı yüklemeyi kolaylaştırmakla kalmıyor, aynı zamanda çalışmamı daha hızlı ve verimli hale getiren harika özetler de sunuyor.
Thomas R
iOS kullanıcısı
Ödevlerim için önemli bilgilerin tümünü bulmak her zaman bir zorluktu - Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri, ders notlarımı kolayca yükleyebilir ve başkalarının özetlerinden faydalanabilirim, bu da organizasyon konusunda bana çok yardımcı oluyor.
Lisa M
Android kullanıcısı
Ders çalışırken genellikle yeterince genel bakışa sahip olmadığımı hissederdim, ama Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri bu artık sorun değil - ders notlarımı yüklüyorum ve platformda her zaman yardımcı özetler buluyorum, bu da öğrenmemi çok daha kolaylaştırıyor.
David K
iOS kullanıcısı
Uygulama acayip iyi! Konuyu yazıyorum hemen yanıt alıyorum. Bi şeyi anlamak için 10 tane youtube videosu izlemem gerekmiyor. Kesssinlikle tavsiye ederim!
Sudenaz Ocak
Android kullanıcısı
Matematikte baya kötüydüm ama bu uygulama sayesinde şimdi daha iyiyim. Uygulamayı yapanlara için çok teşekkürler!
G.B.
Android kullanıcısı
Sunumlarım için tüm bilgileri toplamak gerçekten zordu. Ama Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri, notlarımı yüklüyorum ve başkalarından harika özetler buluyorum - bu da çalışmamı çok daha verimli hale getiriyor!
Julia S
Android kullanıcısı
Tüm çalışma materyalleriyle sürekli stres altındaydım, ama Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri, notlarımı yüklüyor ve başkalarının harika özetlerine bakıyorum - her şeyi daha iyi yönetmemi sağlıyor ve çok daha az stresli.
Marco B
iOS kullanıcısı
Ödevlerim için doğru materyalleri bulmak her zaman zordu. Şimdi sadece notlarımı Knowunity'ye yüklüyorum ve başkalarından en iyi özetleri alıyorum - her şeyi daha hızlı anlamama yardımcı oluyor ve notlarımı yükseltiyor.
Sarah L
Android kullanıcısı
Eskiden okul materyallerini Google'da aramakla saatler harcardım, ama şimdi sadece notlarımı Knowunity'ye yüklüyorum ve başkalarının faydalı özetlerine bakıyorum - sınavlara hazırlanırken kendimi çok daha güvende hissediyorum.
Paul T
iOS kullanıcısı
Uygulama çok kolay kullanılıyor ve güzel tasarlanmış. Şu ana kadar aradığım her şeyi buldum ve sunumlardan çok şey öğrendim! Kesinlikle ödevlerim için hep kullanacağım!
A.S.
iOS kullanıcısı
Uygulama çok iyi. Çok fazla ders notu ve yardımlaşma var. Örneğin benim problem yaşadığım bir ders Geometriydi ve ANINDA yardım ettiler beraber hem sorularımı çözdük hem konu anlatımı buldum. Herkese tavsiye ederim.
S.L.
Android kullanıcısı
BEN ŞOK. Reklamını sık sık gördüğüm için uygulamayı denedim ve gerçekten hayran kaldım. Bu uygulama okul için tam ihtiyacım olan şey. Anında ödev yardımı, konu anlatımı, örnek sınavlar, flaşkartlar hepsi hepsi var, şiddetle tavsiye ederim ✅
A.
iOS kullanıcısı
Knowunity'yi keşfedinceye kadar ödevlerimi zamanında tamamlamakta zorlanıyordum, Knowunity sadece kendi ders notlarımı yüklemeyi kolaylaştırmakla kalmıyor, aynı zamanda çalışmamı daha hızlı ve verimli hale getiren harika özetler de sunuyor.
Thomas R
iOS kullanıcısı
Ödevlerim için önemli bilgilerin tümünü bulmak her zaman bir zorluktu - Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri, ders notlarımı kolayca yükleyebilir ve başkalarının özetlerinden faydalanabilirim, bu da organizasyon konusunda bana çok yardımcı oluyor.
Lisa M
Android kullanıcısı
Ders çalışırken genellikle yeterince genel bakışa sahip olmadığımı hissederdim, ama Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri bu artık sorun değil - ders notlarımı yüklüyorum ve platformda her zaman yardımcı özetler buluyorum, bu da öğrenmemi çok daha kolaylaştırıyor.
David K
iOS kullanıcısı
Uygulama acayip iyi! Konuyu yazıyorum hemen yanıt alıyorum. Bi şeyi anlamak için 10 tane youtube videosu izlemem gerekmiyor. Kesssinlikle tavsiye ederim!
Sudenaz Ocak
Android kullanıcısı
Matematikte baya kötüydüm ama bu uygulama sayesinde şimdi daha iyiyim. Uygulamayı yapanlara için çok teşekkürler!
G.B.
Android kullanıcısı
Sunumlarım için tüm bilgileri toplamak gerçekten zordu. Ama Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri, notlarımı yüklüyorum ve başkalarından harika özetler buluyorum - bu da çalışmamı çok daha verimli hale getiriyor!
Julia S
Android kullanıcısı
Tüm çalışma materyalleriyle sürekli stres altındaydım, ama Knowunity'yi kullanmaya başladığımdan beri, notlarımı yüklüyor ve başkalarının harika özetlerine bakıyorum - her şeyi daha iyi yönetmemi sağlıyor ve çok daha az stresli.
Marco B
iOS kullanıcısı
Ödevlerim için doğru materyalleri bulmak her zaman zordu. Şimdi sadece notlarımı Knowunity'ye yüklüyorum ve başkalarından en iyi özetleri alıyorum - her şeyi daha hızlı anlamama yardımcı oluyor ve notlarımı yükseltiyor.
Sarah L
Android kullanıcısı
Eskiden okul materyallerini Google'da aramakla saatler harcardım, ama şimdi sadece notlarımı Knowunity'ye yüklüyorum ve başkalarının faydalı özetlerine bakıyorum - sınavlara hazırlanırken kendimi çok daha güvende hissediyorum.
Paul T
iOS kullanıcısı
