Dini Tasavvufi Halk Edebiyatı Nazım Şekilleri
Hepiniz mutlaka bir ilahi dinlemişsinizdir - işte bu tür şiirler, yüzyıllardır halkımızın gönlünde yer eden dini tasavvufi halk edebiyatının temelini oluşturuyor.
İlahi, Allah'a duyulan sevgiyi ve ona yalvarışı anlatan en temel tür. Yunus Emre bu alanda öncü isim olarak kabul ediliyor. İlginç olan şu ki, her tarikat bu şiirlere farklı isimler veriyor: Mevleviler "ayin", Bektaşiler "nefes", Aleviler "deme" diyor.
Nefes ise özellikle Bektaşi ilahilerinin adı. Bu şiirler genellikle Hz. Ali ve 12 İmam sevgisini işliyor. Devriye türü ise daha felsefi - insanın Allah'tan gelip tekrar Allah'a döneceği düşüncesini anlatıyor.
Not: Bu nazım şekilleri genellikle 4'lüklerden oluşur ve 7, 8, 11'li hece ölçüsü kullanır. Uyak düzeni hepsinde aynı: aaab-cccb-dddb.
Şathiye türü ilk bakışta dine karşıymış gibi görünse de aslında derin tasavvufi anlamlar taşıyor. Nutuk ise tarikata yeni girenlere rehberlik eden öğretici şiirler. Kaygusuz Abdal bu türün en büyük ustası sayılıyor.