Oğuzların Anadolu Fethi ve İlk Türk Akınları
Oğuzların Anadolu'yu fethetmesini kolaylaştıran birçok etken vardı. Sasani-Bizans savaşları ve Bizans-İslam Devleti çatışmaları Bizans'ı zayıflattı. Balkanlarda Uz, Peçenek ve Kuman akınları Bizans'ı iki cephede savaşmak zorunda bıraktı. Ayrıca Anadolu halkı, ağır vergilerden dolayı Bizans yönetimine karşı tepkiliydi.
İlk Türk akınları 4. yüzyılda Avrupa Hunları tarafından Kafkasya üzerinden yapıldı. 6. yüzyılda Sabarlar, daha sonra Abbasiler tarafından Türkistan ve Horasan'dan getirilen Türkler gaza ve cihat amacıyla Anadolu'ya geldiler. 1015'ten itibaren Çağrı Bey liderliğinde ilk Selçuklu keşif akınları başladı.
1048'deki Pasinler Savaşında Büyük Selçuklular, Bizans'ı yenerek "Anadolu'nun kilidini açtı". 1071'deki Malazgirt Savaşı sonrasında ise kapı tamamen açıldı ve Anadolu'nun Türk yurdu olmaya başlamasının önü açıldı.
📌 Hatırlatma: Malazgirt Savaşı sadece bir askeri zafer değil, Anadolu'nun Türkleşmesinin başlangıç noktasıdır. Bu savaş sonrası Türkler sistematik olarak Anadolu'ya yerleşmeye başladılar.
Anadolu'da Kurulan İlk Türk Beylikleri
Anadolu'da kurulan ilk Türk beyliklerinden biri 1072'de Erzurum merkezli kurulan Saltuklulardı. Mama Hatun Kümbeti ve Tepsi Minare önemli eserleridir. Danişmendiler Sivas merkezli kurulmuş ve Anadolu'daki ilk Türk medresesi olan Yağıbasan Medresesi'ni inşa etmişlerdir.
Artuklular 1102'de Güneydoğu Anadolu'da kuruldu ve mekanik biliminin kurucusu Cezeri'yi yetiştirdi. Çaka Beyliği ise İzmir'de kuruldu, ilk Türk denizciliğini başlattı ve Türklerin ilk deniz muharebesi olan Koyun Adaları Deniz Savaşı'nı gerçekleştirdi.
Bu beylikler Anadolu'nun Türkleşmesini hızlandırdı ve Türk-İslam kültürünün Anadolu'da yerleşmesine katkı sağladı. Haçlı seferlerine karşı mücadele ettiler. Ancak Anadolu'da siyasi birliğin sağlanmasını geciktirdiler.
Türkiye Selçuklu Devleti (1077-1308)
Türkiye Selçuklu Devleti, Büyük Selçuklulara bağlı olarak 1077'de İznik'te kuruldu. I. Haçlı Seferi (1097) sonucunda İznik Bizans'a bırakıldı ve başkent Konya'ya taşındı. Dorilaion Muharebesi (1097) ile batıya doğru Türk ilerleyişi bir süre durdu.
1176'daki Miryokefalon Savaşı sonrasında Anadolu'nun Türk yurdu olduğu kesinleşti. III. Haçlı Seferi (1187) sırasında Konya, Haçlıların eline geçti. 1240'taki Babailer İsyanı, Anadolu Türk tarihindeki ilk dini içerikli isyandı.
1243'teki Kösedağ Savaşında Türkiye Selçukluları, İlhanlı Moğollarına yenildi ve yıkılış sürecine girdi. Bu savaş, Anadolu'daki Türk siyasi birliğini derinden etkiledi ve Beylikler döneminin başlangıcına zemin hazırladı.