Anadolu'da Kurulan İlk Türk Beylikleri

Malazgirt Savaşı sonrasında Anadolu'nun kapıları Türklere açıldı ve bölgenin Türk yurdu olma süreci başladı. Bu dönemde kurulan beyliklerin her biri Anadolu'nun farklı bölgelerinde hakimiyet kurdu.

Danişmentliler, Sivas-Tokat-Kayseri civarında Danişment Gazi tarafından kuruldu ve Haçlılarla mücadele etti. Anadolu'nun en eski medresesi olan Yağıbasan Medresesi'ni inşa ettiler. Mengücekliler ise Erzincan-Kemah-Divriği bölgesinde hüküm sürdü ve Divriği Ulu Cami ve Darülşifası'nı inşa etti.

Artuklular Mardin ve çevresinde kuruldu. Robotik çalışmalar yapan ve sibernetiğin kurucusu kabul edilen El-Cezeri bu dönemde yaşadı. Saltuklular Erzurum'da kurularak Anadolu'daki ilk Türk beyliği unvanını aldı.

İlginç Bilgi: Çaka Beyliği, 1081'de İzmir'de kurularak Türk denizciliğinin temelini attı. Bu tarih aynı zamanda Türk Deniz Kuvvetleri'nin kuruluşu olarak kabul edilir. Çaka Bey, ilk Türk deniz savaşı olan Koyun Adaları Savaşı'nı gerçekleştirmiş ve Rodos, Midilli, Sakız gibi önemli adaları fethetmiştir.

Türkiye (Anadolu) Selçuklu Devleti

Bu ilk beylikler Anadolu'nun Türkleşmesine büyük katkı sağladı. Onların açtığı yolda ilerleyen Türkiye Selçuklu Devleti, Kutalmışoğlu Süleyman Şah'ın vefatından sonra I. Kılıç Arslan ile yükselişe geçti. Kılıç Arslan, Çaka Beyliği'ne son verdi.

1. Haçlı Seferi (1096) sonucunda İznik kaybedilince, başkent Konya'ya taşındı. II. Kılıç Arslan dönemi, devletin yükselme dönemi oldu. Alaeddin Keykubad ise devlete en parlak dönemini yaşattı.

Miryokefalon Savaşı (1176), Anadolu'nun kaderini belirleyen önemli bir dönüm noktasıydı. Bu savaşta II. Kılıç Arslan komutasındaki Selçuklu ordusu, Bizans İmparatoru Manuel Komnenos'u yendi.

Dikkat! Miryokefalon Savaşı, Bizans'ın Türkleri Anadolu'dan atma ümidini tamamen sona erdirdi ve Anadolu'nun artık kesin olarak bir Türk yurdu olduğunu tescilledi. Bu zafer, Malazgirt'ten sonra Anadolu'daki Türk varlığının en önemli güvencesi oldu.

Haçlı Seferleri

Haçlı Seferleri, Papa II. Urban'ın 1096'da Clermont Kilisesi'nde aldığı kararla başladı. Bu seferler, sadece dini değil, ekonomik ve siyasi nedenlerle de düzenlendi.

Haçlı Seferlerinin nedenleri çok yönlüydü: Kutsal yerleri ele geçirme isteği (dini), ticaret yollarını kontrol etme arzusu (ekonomik), Bizans'ın Türklere karşı yardım talebi (siyasi) ve Avrupa'daki iç sorunlardan kaçış gibi faktörler etkili oldu.

Bu seferlerin sonuçları Avrupa için büyük değişimler getirdi. Kâğıt, matbaa, pusula gibi buluşlar Avrupa'ya taşındı, feodalite zayıflayıp merkezi krallıklar güçlendi. Ayrıca kiliseye olan güven azaldı ve Papalık güç kaybetti.

Unutma: Sekiz Haçlı seferinden yalnızca birincisi başarılı oldu. Diğer seferler Müslümanlar karşısında başarısızlıkla sonuçlandı. Bu başarısızlıklar, Avrupa'da din adamları ve kiliseye olan güvenin azalmasına ve Papalığın güç kaybetmesine neden oldu.

İlk Haçlı Seferleri

1. Haçlı Seferi (1096-1099), Papa II. Urban'ın çağrısıyla düzenlendi ve Gaudefroi ile Pierre l'Ermite'in önderliğinde gerçekleşti. Başarılı olan tek Haçlı seferidir. Haçlılar, Dorileon Muharebesi'nde I. Kılıç Arslan'ı yenerek İznik, Urfa, Antakya ve Kudüs gibi önemli şehirleri ele geçirdi. İlk Haçlı Krallığı Urfa'da kuruldu ve bu ordu "Çapulcu Ordusu" olarak tarihe geçti.

2. Haçlı Seferi, Musul Atabeyi İmadeddin Zengi'nin Urfa'yı geri alması üzerine düzenlendi. Fransa Kralı VII. Louis ve Almanya Kralı III. Konrad'ın katıldığı bu sefer, II. Dorileon Muharebesi'nde I. Mesud'a yenilince başarısızlıkla sonuçlandı.

3. Haçlı Seferi, Selahaddin Eyyubi'nin 1187 Hittin Savaşı'yla Kudüs'ü geri alması üzerine başladı. İngiltere Kralı Arslan Yürekli Richard, Fransa Kralı Philip August ve Almanya Kralı Friedrich Barbarossa katıldı. II. Kılıç Arslan, Friedrich Barbarossa'yı mağlup etti ve Alman kral Göksu Nehri'nde boğuldu.

İlginç Bilgi: Arslan Yürekli Richard olarak bilinen İngiltere Kralı, Haçlı seferlerinin en ünlü simalarından biriydi. Ancak tüm çabalarına rağmen, Selahaddin Eyyubi'nin askeri dehası karşısında Kudüs'ü geri almayı başaramadı ve iki lider arasında bir saygı ilişkisi gelişti.

Diğer Haçlı Seferleri

4. Haçlı Seferi, Papa III. Innocent tarafından başlatıldı ve "amacından sapan sefer" olarak tarihe geçti. Haçlılar Kudüs yerine İstanbul'u ele geçirerek burada Latin Krallığı kurdular. Bu olay, Hristiyan dünyası içinde de büyük bir kırılma yarattı.

5, 6 ve 7. Haçlı Seferleri başarısızlıkla sonuçlandı. Özellikle 7. Haçlı Seferi Mısır üzerine düzenlendi, ancak Memlükler tarafından püskürtüldü. 8. Haçlı Seferi ise Tunus'taki Müslüman korsanlara karşı düzenlendi ve yine başarısızlıkla sonuçlandı.

Bu seferler sonucunda Haçlılar Anadolu ve Ortadoğu'da kalıcı bir varlık gösteremediler. Müslümanların birleşik direnişi karşısında Haçlı Krallıkları birer birer yıkıldı ve Haçlıların bölgedeki etkinlikleri sona erdi.

Önemli Not: 4. Haçlı Seferi'nin İstanbul'u işgali, Bizans İmparatorluğu'nun zayıflamasına ve sonunda yıkılmasına giden süreçte önemli bir dönüm noktası oldu. Haçlılar, müttefikleri olması gereken bir Hristiyan devletinin başkentini yağmalamış ve böylece seferlerin dini amacından ne kadar uzaklaştığını göstermişlerdi.

Anadolu'da Moğol İstilası

Türkiye Selçuklu Devleti, 1230'da Yassıçemen Savaşı'nda Alaeddin Keykubad komutasındaki orduyla Harzemşahları yendi. Bu zafer, Harzemşahların yıkılma sürecini başlattı ve Moğolların önündeki engelleri kaldırdı. Artık Moğolların Anadolu'ya girişi için zemin hazırdı.

Selçukluları zayıflatan bir diğer olay ise Babai İsyanı'ydı. Yesevi tarikatına bağlı Baba İlyas'ın müridi olan Baba İshak tarafından çıkarılan bu isyan, güçlükle bastırıldı. Bu olay Selçukluları zayıflatırken Moğolları Anadolu'yu işgal konusunda cesaretlendirdi.

Nihayet 1243'te gerçekleşen Kösedağ Savaşı'nda, II. Gıyaseddin Keyhüsrev komutasındaki Selçuklu ordusu, Baycu Noyan liderliğindeki Moğollara yenildi. Bu yenilgi, Türkiye Selçuklu Devleti'nin yıkılma sürecini başlattı. Selçuklular vergiye bağlanarak bağımsızlıklarını yitirdi ve Anadolu Moğol istilasına uğradı.

Sonuçları Düşün: Kösedağ Savaşı sonrasında Anadolu'da ikinci dönem Türk beylikleri kurulmaya başladı. Bu beylikler, ileride Osmanlı İmparatorluğu'nun temellerini atacak ve Anadolu'nun tamamen Türkleşmesi sürecini tamamlayacaktı. Her yenilgiden yeni bir başlangıç doğabilir!