Osmanlı Beyliği'nin Kuruluşu

Osmanlı Beyliği, Oğuzların Kayı Boyu'na mensuptu. 13. yüzyılda Moğol istilasından kaçarak önce Ankara Karacadağ'a yerleşen Kayılar, sonra Anadolu Selçukluları tarafından Söğüt ve Domaniç çevresine yerleştirildiler.

Ertuğrul Gazi'nin ölümünden sonra oğlu Osman Bey 1281'de beyliğin başına geçti. Osman Bey, 1299'da kendi adına hutbe okutarak beyliğinin bağımsızlığını ilan etti. Bu tarih, Osmanlı Devleti'nin kuruluş tarihi olarak kabul edilir.

Osmanlı Beyliği hızla gelişti. Bunun en önemli sebepleri arasında coğrafi konumu, Bizans'ın zayıflığı, uyguladığı hoşgörü (istimalet) politikası ve cihat-gaza anlayışı vardı.

İlginç Bilgi: Osmanlıların başarısında Ahilerin desteği çok önemliydi! Ahiler hem ekonomik hem de askeri açıdan Osmanlı Beyliği'nin güçlenmesine yardım ettiler.

Beylikler Dönemi

Türkiye Selçuklu Devleti'nin Kösedağ Savaşı'nda Moğollara yenilmesi, Anadolu'da büyük bir otorite boşluğu yarattı. Bu boşluktan yararlanan Türk boyları kendi beyliklerini kurdular. Bu dönemde Anadolu siyasi birliği bozulmuş durumdaydı.

Bu dönemde Anadolu'da birçok beylik kuruldu: Karamanoğulları, Osmanoğulları, Candaroğulları, Germiyanoğulları, Saruhanoğulları ve daha birçokları. Her beylik kendi bölgesinde hâkimiyet kurdu.

Bu beyliklerin kurulduğu dönemde, Bizans İmparatorluğu da taht kavgalarıyla uğraşıyordu ve eski gücünde değildi. Bu durum, özellikle sınırda bulunan Osmanlı Beyliği gibi beyliklerin yayılmasına fırsat sağladı.

Biliyor musun? Anadolu'da kurulan beylikler Bozoklar ve Üçoklar olarak iki ana Oğuz koluna ayrılıyordu. Osmanlıların ait olduğu Kayı Boyu, Bozoklar grubundandı!

Orhan Bey Dönemi (1324-1362)

Orhan Bey, babası Osman Bey'den sonra tahta geçerek hızla fetihlere devam etti. İlk olarak Bursa'yı fethederek burayı başkent yaptı. Bu fetih, Osmanlı Beyliği'nin daha geniş bir alana yayılmasını sağladı.

1329'da Bizans'la yapılan Palekanon (Maltepe) Savaşı'nı kazandı ve 1330'da İznik'i fethetti. Daha sonra Karesioğulları Beyliği'ni Osmanlı topraklarına kattı. Bu fetih çok önemliydi çünkü Osmanlılar ilk kez deniz kuvvetlerine sahip oldular ve Anadolu Türk siyasi birliğini sağlama yolunda ilk adımı attılar.

Orhan Bey döneminde devlet yapısı da güçlendirildi. İlk defa divan teşkilatı kuruldu, ilk düzenli ordu oluşturuldu ve şehirlere kadı ve subaşılar atandı. İznik'te ilk Osmanlı medresesi açıldı.

Harika Bilgi: Orhan Bey döneminde Osmanlılar ilk kez Rumeli'ye geçtiler! Bizans'a yardım karşılığında Gelibolu'daki Çimpe Kalesi'ni alan Osmanlılar, böylece Avrupa topraklarına adım atmış oldular.

Osman Bey Dönemi (1281-1324)

Osman Bey, babasının en küçük oğlu olmasına rağmen liderlik yeteneğiyle öne çıkmıştı. Beyliğin başına geçtikten sonra hızla fetihler gerçekleştirdi. 1288'de İznik-İstanbul arasındaki ticarette önemli yere sahip Karacahisar Kalesi'ni fethederek burayı kendisine merkez yaptı.

1302 yılında Bizans ordusuyla yapılan Koyunhisar Savaşı, Osmanlıların Bizans'a karşı kazandıkları ilk büyük zaferdi. Bu zafer, Osmanlı Beyliği'nin tanınırlığını artırdı.

Osman Bey döneminde Yarhisar, İnegöl, Bilecik ve Yenişehir fethedildi. Bilecik, beyliğin başkenti oldu. Ayrıca bu dönemde ilk Osmanlı parası bastırıldı.

Sence neden önemli? Osman Bey'in kazandığı zaferler ve fetihleri, küçük bir uç beyliğinin bağımsız bir devlet olma yolundaki ilk adımlarıydı. Senin de küçük adımların büyük başarılara dönüşebilir!

I. Bayezid (Yıldırım) Dönemi (1389-1402)

I. Bayezid, babasının şehit edilmesinin ardından tahta geçti ve hızlı fetihler gerçekleştirdiği için "Yıldırım" lakabını aldı. İstanbul'u kuşatan ilk Osmanlı padişahı oldu ve kuşatma için Anadolu Hisarı'nı yaptırdı.

İstanbul'u kurtarmak için gelen Haçlı ordusunu Niğbolu Savaşı'nda yendi (1396). Anadolu'daki Türk beyliklerini Osmanlı topraklarına katarak Türk siyasi birliğini büyük oranda sağladı.

Ancak I. Bayezid, doğudan gelen tehlikeye karşı koyamadı. 1402 yılında Timur ile yaptığı Ankara Savaşı'nı kaybetti ve esir düştü. Bu yenilgi sonucunda Osmanlı Devleti büyük bir kriz dönemine girdi.

Tarih Dersi: I. Bayezid'in hızlı fetihleri ve Anadolu beylikleri üzerinde baskı kurması, Timur'un seferine zemin hazırladı. Bazen çok hızlı büyümek, beklenmedik sonuçlar doğurabilir!

I. Murad Dönemi (1362-1389)

I. Murad, Orhan Bey'in ardından tahta geçti ve fetihlere hızla devam etti. 1363'te Bizans ve Bulgarlara karşı yapılan Sazlıdere Savaşı'nı kazanarak Edirne'yi fethetti ve burayı başkent yaptı.

Anadolu'da Germiyanoğulları'ndan çeyiz yoluyla Kütahya'yı, Hamitoğulları'ndan da parayla Isparta ve çevresini aldı. Böylece Anadolu'daki Türk beylikleri üzerinde hakimiyet kurmaya başladı.

I. Murad döneminde önemli kurumlar oluşturuldu. Devşirme sistemi kuruldu ve Yeniçeri Ocağı açıldı. Ayrıca ilk defa Tımar Sistemi uygulandı. Bu dönemde I. Murad, "Sultan" unvanını kullanan ilk Osmanlı hükümdarı oldu.

I. Murad, 1389'da yapılan I. Kosova Savaşı'nda Haçlı ordusunu yendi. Ancak savaş sonrası alanı gezerken bir Sırp askeri tarafından şehit edildi.

Düşün: I. Murad'ın kurduğu Yeniçeri Ocağı ve Tımar Sistemi, Osmanlı'nın yüzlerce yıl ayakta kalmasını sağlayan temel kurumlar oldu. Sağlam temeller ne kadar önemli, değil mi?

I. Mehmet (Çelebi) Dönemi (1413-1421)

I. Mehmet, kardeşleri arasındaki taht mücadelesini kazanarak tahta çıktı ve devlette düzeni sağladı. Osmanlı Devleti'nin ikinci kurucusu olarak kabul edilir çünkü devleti yıkılmaktan kurtardı.

Venedik ile Osmanlı tarihinin ilk deniz savaşını yaptı. Amcası tarafından çıkartılan Düzmece Mustafa İsyanı'nı bastırdı.

I. Mehmet döneminde Ankara Savaşı sonrası kaybedilen toprakların bir kısmı geri alındı ve Anadolu Türk siyasi birliğini yeniden sağlama çalışmaları başladı. Böylece Osmanlı Devleti yeniden güçlenmeye başladı.

Motivasyon: I. Mehmet, neredeyse dağılmış bir devleti yeniden toparladı ve güçlendirdi. Bu bize gösteriyor ki, ne kadar zor bir durumda olursan ol, doğru adımlarla her şeyi düzeltebilirsin!

Fetret Devri (1402-1413)

Ankara Savaşı'nın ardından Osmanlı Devleti'nde 11 yıl süren karışıklık dönemi başladı. Bu döneme Fetret (Duraklama) Devri denilir. I. Bayezid'in oğulları Süleyman, Mehmet, Musa ve İsa arasında taht kavgaları yaşandı.

Bu dönemde Anadolu'daki beylikler tekrar bağımsızlıklarını kazandı ve Osmanlı'nın sağladığı siyasi birlik bozuldu. Devlet neredeyse parçalanma noktasına geldi.

Kardeşler arasındaki mücadeleyi sonunda Mehmet Çelebi kazandı ve 1413'te tahta çıkarak Fetret Devri'ni sona erdirdi.

Düşünelim: Fetret Devri, Osmanlı tarihindeki en zorlu dönemlerden biriydi. Ancak bu kriz döneminden sonra devlet yeniden toparlandı. Zorluklar bizi güçlendirir, değil mi?

Osmanlı'nın Yükselişe Geçişi

II. Murad, 30 yıllık hükümdarlığı boyunca Osmanlı Devleti'ni yeniden güçlendirdi. Balkanlarda ve Anadolu'da önemli fetihler gerçekleştirdi. Haçlıları II. Kosova Savaşı'nda da yendi (1448).

Bu dönemde Osmanlı Devleti, beylikten büyük bir devlete dönüşmeyi başardı. Sağlam bir idari yapı, güçlü bir ordu ve istikrarlı bir ekonomi oluşturuldu.

II. Murad'ın ardından tahta geçen oğlu II. Mehmet (Fatih), babasının bıraktığı güçlü devleti daha da ileriye taşıdı. 1453'te İstanbul'u fethederek Osmanlı'yı bir cihan devletine dönüştürdü.

Böylece küçük bir uç beyliği olarak başlayan Osmanlı serüveni, dünya tarihinin en büyük imparatorluklarından birine dönüştü.

İlham Verici Düşünce: Osmanlı Devleti'nin küçük bir beylikten dünya imparatorluğuna dönüşme hikâyesi, bize gösteriyor ki büyük hayaller kurmaktan ve adım adım çalışmaktan asla vazgeçmemeliyiz!

II. Murad Dönemi (1421-1451)

II. Murad, I. Mehmet'in ardından tahta geçti ve babasının politikalarını devam ettirdi. İstanbul'u kuşatan ikinci Osmanlı padişahı oldu, ancak kuşatma başarısız oldu.

Anadolu'da düzeni sağladıktan sonra 1444'te Macarlarla Edirne-Segedin Antlaşması'nı imzaladı ve tahtı 12 yaşındaki oğlu II. Mehmet'e bıraktı. Ancak Avrupalılar antlaşmayı bozunca, oğlunun ısrarıyla tekrar tahta geçti.

II. Murad, Haçlılarla yapılan Varna Savaşı'nı kazandı (1444). Bu zafer, Osmanlı'nın Balkanlar'daki varlığını güçlendirdi ve Avrupa'da büyük yankı uyandırdı.

Harika Bir Bilgi: II. Murad dönemi, Osmanlı'nın durağanlıktan çıkıp yeniden yükselişe geçtiği dönemdir. Oğlu II. Mehmet (Fatih) için mükemmel bir altyapı hazırladı ve İstanbul'un fethine giden yolu açtı!