Çarpanlar, Katlar ve Asal Sayılar
Çarpan nedir? Bir sayıyı tam bölen sayılara o sayının çarpanı diyoruz. Mesela 16'yı düşün - onu 1, 2, 4, 8 ve 16 ile tam bölebilirsin, işte bunlar 16'nın çarpanları!
Asal sayılar matematikteki özel sayılardır. Sadece 1 ve kendisine tam bölünebilen 1'den büyük sayılar asal sayıdır. 2, 3, 5, 7, 11, 13 gibi sayılar asal sayılardır. Bu arada, 1 asal sayı değildir ve 2 dışındaki bütün asal sayılar tektir.
Asal çarpanlara ayırma işlemi de çok pratik! 36 sayısını ele alalım: 36'yı 2'ye böl → 18, sonra tekrar 2'ye böl → 9, sonra 3'e böl → 3, son olarak 3'e böl → 1. Böylece 36 = 2² × 3² olur.
Aralarında asal sayılar ise 1'den başka ortak böleni olmayan sayı çiftleridir. Örneğin 7 ve 5, ya da 19 ve 20 gibi. Yan yana gelen ardışık sayılar hep aralarında asaldır!
💡 İpucu: Asal sayıları ezberlemek yerine küçük sayılarla bölerek kontrol et. Bu yöntem daha güvenilir!