ÇARPANLAR VE KATLAR
Çarpma işleminde kullandığımız sayılara çarpan denir. Örneğin, 3×4=12 işleminde 3 ve 4 sayıları 12'nin çarpanlarıdır. Bir sayıyı kalansız bölen sayılara da bölen deniyor.
Bir sayının çarpanlarını bulmak için o sayıyı asal çarpanlarına ayırabiliriz. Mesela 36 sayısının çarpanlarını bulalım: 1×36, 2×18, 3×12, 4×9, 6×6. Buradan 36'nın çarpanları: 1, 2, 3, 4, 6, 9, 12, 18 ve 36'dır.
60 sayısı için çarpanları bulalım: 1×60, 2×30, 3×20, 4×15, 5×12, 6×10. Buradan 60'ın çarpanları: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 10, 12, 15, 20, 30 ve 60'tır. Gördüğün gibi bir sayının çarpanlarını bulduğunda, aslında o sayıyı hangi sayıların kalansız böldüğünü de bulmuş oluyorsun!
Not: Bütün doğal sayıların çarpanları, aynı zamanda o sayıyı kalansız olarak böler. Bu yüzden çarpanlara aynı zamanda "bölen" de denir.
Çarpanları kullanarak çeşitli problemler çözebiliriz. Örneğin, 24 ve 32 sayılarının çarpanlarını kullanarak 4'er tane farklı dikdörtgen çizebiliriz. Bu, çarpanların geometrideki uygulamalarından sadece biridir.