Genetik Şifre ve Protein Sentezi
Hücre içindeki tüm yaşamsal faaliyetlerin devamlılığını sağlayan şifreler genlerde bulunur. Bu genetik şifre, sadece dört harfli bir alfabe kullanır ve her harf bir nükleotit çeşidini (adenin, guanin, sitozin, timin) temsil eder. DNA üzerinde her şifre tam olarak üç nükleotitten oluşur ve bu üçlü yapılara kodon adı verilir.
Genetik şifre sisteminde toplam 64 farklı kodon bulunur, bunlardan 61'i 20 farklı amino asidi kodlarken, 3 tanesi protein sentezini sonlandırır. Bu sonlandırıcılara durdurucu kodon denir. Dikkat çeken bir nokta, bazı amino asitlerin birden fazla kodonla kodlanmasıdır - bu özellik organizmayı olası mutasyonların zararlı etkilerinden korur.
Protein sentezi her zaman belirli bir düzende ilerler. Süreç AUG kodonu ile başlar (başlama kodonu) ve UAA, UAG veya UGA kodonlarından biriyle sona erer (durdurma kodonları). tRNA moleküllerindeki üçlü nükleotit dizilerine ise antikodon denir ve bunlar mRNA'daki kodonlarla eşleşerek doğru amino asitlerin protein zincirine eklenmesini sağlar.
Dikkat! Protein sentezi sırasında durdurucu kodonlara karşılık gelen hiçbir amino asit ve tRNA molekülü yoktur - bu kodonlar sadece sentez sürecinin sonlandırılması için sinyal görevi görür.