İsimlerin Hâl Ekleri
İsim ve zamirler, cümlede farklı görevler üstlenirler. Bu görevleri belirleyen hâl ekleri beş tanedir: yalın hâl, belirtme hâli, yönelme hâli, bulunma hâli ve ayrılma hâli.
Yalın hâl, herhangi bir ek almayan durumdur. Örneğin "çocuk, kitap, araba" gibi sözcükler yalın hâldedir. Bu sözcükler cümlede genellikle özne olarak kullanılır.
Belirtme hâli −i,−ı,−u,−u¨, cümlede nesneyi belirtir. "Kitabı okudum", "Arabayı yıkadım" örneklerinde olduğu gibi. Belirtme hâlindeki sözcük, cümlenin belirtili nesnesidir.
Hatırlatma: Hâl eklerini doğru kullanmak, cümlelerin anlaşılır olması için çok önemlidir. Yanlış kullanılan bir hâl eki, cümlenin anlamını tamamen değiştirebilir!
Yönelme hâli −e,−a, bir yöne doğru hareketi gösterir. "Okula gidiyorum", "Anneye hediye aldım" örneklerinde olduğu gibi. Yönelme hâli, cümlede dolaylı tümleç olabilir.
Bulunma hâli −de,−da,−te,−ta bir yerde bulunmayı gösterir. "Okulda ders çalışıyorum", "Bahçede oynuyorlar" gibi. Bulunma hâli, cümlede yer tamlayıcısı görevindedir.
Ayrılma hâli −den,−dan,−ten,−tan bir yerden ayrılmayı gösterir. "Okuldan geldim", "Ağaçtan düştü" örneklerinde görüldüğü gibi. Ayrılma hâli de cümlede yer tamlayıcısı olarak kullanılır.