Yükseltgenme Basamağı Bulma
Yükseltgenme basamağı hesaplarken unutmaman gereken temel kural: bileşiklerin toplam yükü sıfırdır! Köklerde ise yüklerin toplamı, kökün yüküne eşittir. Bu mantıkla herhangi bir bileşikteki bilinmeyen bir elementin yükseltgenme basamağını kolayca hesaplayabilirsin.
Elementlerin tipik yükseltgenme basamakları vardır. 1A grubu metaller +1, 2A grubu +2, oksijen genellikle -2, hidrojen ametallerde +1 ve metallerde -1 değerini alır. Örneğin KMnO₄ bileşiğinde Mn'nin yükseltgenme basamağını bulmak için: 0 = +1 + Mn + 4×(-2) denklemini çözersin ve Mn = +7 sonucuna ulaşırsın.
Köklerin yükseltgenme basamağını hesaplamak da benzer mantıkla yapılır. Mesela NO₃⁻ kökünde, -1 = N + 3×(-2) denkleminden N'nin yükseltgenme basamağının +5 olduğunu bulabilirsin. NH₄⁺ kökünde ise, +1 = N + 4×(+1) denkleminden N = -3 olduğunu hesaplayabilirsin.
Dikkat! Organik bileşiklerde karbon elementi farklı davranır. Karbon, hidrojenle bağ yaptığında her bağ için -1, diğer ametallere bağlandığında her bağ için +1 yükseltgenme basamağına sahip olur, kendi arasında bağlandığında ise yüksüz kalır.
Organik kimyada, CH₄ (metan) molekülünde karbon, dört hidrojenle bağ yaptığı için -4 yükseltgenme basamağındadır. CO₂'de ise karbon, iki oksijenle çift bağ yaptığı için +4 değerindedir. Bu kuralları öğrendiğinde, herhangi bir bileşikteki elementin yükseltgenme basamağını kolayca hesaplayabileceksin!