Çözünme-Çökme Tepkimeleri
Çözünme, iki ya da daha fazla maddenin birbiri içinde homojen olarak dağılmasıdır. Oluşan homojen karışıma çözelti denir. Farklı çözeltiler karıştırıldığında, bir araya gelen anyon ve katyonların birleşerek suda çözünmeyen iyonik bir katı oluşturmasına çökme, oluşan katıya çökelek, bu tür tepkimelere de çözünme-çökme tepkimeleri denir.
Örneğin, kurşun nitrat ve potasyum iyodür çözeltileri karıştırıldığında sarı renkli kurşun iyodür çökeleği oluşur:
Pb(NO₃)₂(suda) + 2KI(suda) → PbI₂(k) + 2KNO₃(suda)
Çökelme tepkimelerinde, tepkimeye girmeyen ve çözeltide kalan iyonlara seyirci iyonlar denir. Yukarıdaki tepkimede K⁺ ve NO₃⁻ iyonları seyirci iyonlardır. Net iyon tepkimesi ise şöyle yazılır:
Pb²⁺(suda) + 2I⁻(suda) → PbI₂(k)
Suda iyi çözünen bileşikler arasında alkali metal tuzları (Li, Na, K), amonyum iyonu tuzları (NH₄⁺), nitrat iyonu tuzları (NO₃⁻) ve asetat iyonu tuzları (CH₃COO⁻) sayılabilir.
Pratik İpucu: Çökelme olup olmadığını anlamak için, karşılaşan iyonların oluşturacağı bileşiğin suda çözünürlüğünü kontrol edin. Eğer oluşan bileşik suda çözünmüyorsa, çökelme gerçekleşir!