Kas Sistemi: Üst Ekstremite Kasları

Üst ekstremite kasları, vücudumuzun kol, önkol ve el bölümlerindeki hareketleri sağlayan kas gruplarını içerir. Bu kaslar, kemiklere tutunarak vücudun üst bölümünde çeşitli hareketleri gerçekleştirir.

Bu derste üst ekstremite kaslarının isimleri, konumları, kemiklere tutunma yerleri ve vücuda yaptırdıkları hareketleri öğreneceğiz.

Kas Anatomisinin Temelleri

Kaslarımız vücudumuzda belirli bir düzen içinde yerleşmiştir. Her kas, kas gövdesi (venter) ve kemiklere bağlanan kiriş (tendon veya aponevroz) yapılarından oluşur.

Bir kasın başlangıç noktasına origo, bitiş noktasına ise insertio denir. Origo genellikle kasın daha az hareketli veya sabit olan bölümüdür. İnsertio ise kasın daha hareketli olan bölümünü ifade eder.

Kas anatomisinde fonksiyon terimi, kasın tutunduğu bölgelerde oluşturduğu hareketi ifade eder. İnnervasyon ise kasın hangi sinir tarafından uyarıldığını gösterir.

Dikkat! Kasların origo ve insertio noktalarını öğrenmek, kasların vücutta nasıl hareket oluşturduğunu anlamak için çok önemlidir.

Üst Ekstremite Kaslarının Sınıflandırılması

Üst ekstremite kasları anatomik olarak belirli bölgelere ayrılır. Bu bölümler üst ekstremite kavşağı ve serbest üst ekstremite olarak iki ana kısımdan oluşur.

Serbest üst ekstremite kendi içinde kol (brachium), önkol (antebrachium) ve el (manus) olarak ayrılır. Kaslar da bu bölümlere göre sınıflandırılır:

• Omuz kasları
• Kol kasları
• Önkol kasları
• El kasları

Bu sınıflandırma, kasların konumlarını ve işlevlerini anlamayı kolaylaştırır.

Omuz Kasları: Deltoid Kas

M. deltoideus (deltoid kas), omzun en büyük ve en belirgin kasıdır. Üç bölümden oluşur: ön, yan ve arka bölüm.

Başlangıç noktası (origo): Klavikula, akromion ve spina skapula'dır.

Bitiş noktası (insertio): Humerus kemiğidir.

Fonksiyonu: Konumuna göre kola farklı hareketler yaptırır. Ön bölüm fleksiyon ve iç rotasyon, yan bölüm abdüksiyon (kolu yana kaldırma), arka bölüm ise ekstansiyon ve dış rotasyon hareketlerini sağlar.

Pratik Bilgi: Deltoid kas, omzunuzun yuvarlak şeklini veren kastır ve kol hareketlerinizin çoğunda aktif rol oynar.

Omuz Kasları: Supraspinatus ve İnfraspinatus

M. supraspinatus kürek kemiğinin üst çukurunda (fossa supraspinata) başlayıp, humerus kemiğinin büyük tüberkülüne (tuberculum majus) tutunur. En önemli görevi kola abdüksiyon yaptırmaktır. Kolunuzu yana kaldırmaya başladığınızda ilk çalışan kas budur.

M. infraspinatus ise kürek kemiğinin alt çukurunda (fossa infraspinata) bulunur ve yine humerus kemiğinin büyük tüberkülüne tutunur. Bu kas kola dış rotasyon yaptırır.

Her iki kas da omuz ekleminin stabilizasyonunda önemli rol oynar ve omuz hareketlerinin düzgün yapılmasını sağlar.

Omuz Kasları: Teres Minor ve Teres Major

M. teres minor küçük, yuvarlak bir kastır. Kürek kemiğinin dış kenarından başlar ve humerus kemiğinin büyük tüberkülüne tutunur. Kola dış rotasyon ve addüksiyon (kolu vücuda yaklaştırma) yaptırır.

M. teres major ise daha büyük bir kastır. Kürek kemiğinden başlayıp humerus kemiğine tutunur. Kola iç rotasyon, addüksiyon ve ekstansiyon hareketlerini yaptırır.

Bu iki kas, omuz ekleminin arkasında yer alır ve omuz hareketlerinde birbirini tamamlayıcı görevler üstlenir.

Omuz Kasları: Subscapularis ve Rotator Cuff

M. subscapularis, kürek kemiğinin ön yüzünde (fossa subscapularis) yerleşir ve humerus kemiğinin küçük tüberkülüne (tuberculum minus) tutunur. Bu kasın ana görevi kola iç rotasyon yaptırmaktır.

Omuzda döndürücü kılıf (rotator cuff) kasları özel bir grup oluşturur. Bu grup dört kastan oluşur:

• M. supraspinatus
• M. infraspinatus
• M. teres minor
• M. subscapularis

Önemli Not: Rotator cuff kasları omuz eklemini önden ve arkadan destekleyerek stabilizasyonunu sağlar. Bu kaslar sporcuların sıkça yaralandığı bölgelerdendir!

Kol Kasları: Ön ve Arka Bölge

Kol kasları iki ana grup oluşturur: ön bölge ve arka bölge kasları. Bu iki grup, aralarında yer alan septalar (bölmeler) ile birbirinden ayrılır.

Kol ön bölge kasları:

• M. biceps brachii
• M. coracobrachialis
• M. brachialis

Kol arka bölge kasları:

• M. triceps brachii

Ön bölge kasları genellikle fleksiyon (bükme) hareketinden sorumludur. Arka bölge kasları ise ekstansiyon (açma) hareketini sağlar.

Kol Ön Bölge Kasları

M. biceps brachii (pazı kası) iki başlıdır. Uzun başı (caput longum) skapulanın tuberculum supraglenoidale bölgesinden, kısa başı (caput breve) ise skapulanın coracoid çıkıntısından başlar. Radius kemiğine tutunur. Kola fleksiyon, önkola fleksiyon ve supinasyon (dışa dönme) yaptırır.

M. coracobrachialis skapulanın coracoid çıkıntısından başlayıp humerusa tutunur. Kola fleksiyon ve addüksiyon yaptırır.

M. brachialis humerus kemiğinden başlayıp ulna kemiğine tutunur. Temel görevi önkola fleksiyon yaptırmaktır.

İpucu: Biceps, dirseğin ana fleksörüdür - kolunuzu bükerken pazınızın şiştiğini görebilirsiniz!

Kol Arka Bölge Kasları

M. triceps brachii kolun arka bölümünde yer alan güçlü bir kastır. Üç başlıdır:

• Caput longum (uzun baş): Skapuladan başlar
• Caput laterale (yan baş): Humerustan başlar
• Caput mediale (iç baş): Humerustan başlar

Bu kas ulna kemiğinin olecranon çıkıntısına tutunur. Temel görevleri kola ekstansiyon ve addüksiyon, önkola ise ekstansiyon yaptırmaktır.

Bu kas, özellikle dirseği geriye doğru açma hareketlerinde çalışır. Şınav çekerken veya ağırlık kaldırırken aktif olan önemli bir kastır.