İş, Güç ve Enerji
Fiziksel anlamda iş yapmak için bir cisim üzerine kuvvet uygulanmalı ve cisim bu kuvvet doğrultusunda hareket etmelidir. İş, skaler bir büyüklüktür ve birimi Joule'dür. Formülü W = F · ΔX şeklinde gösterilir.
Hareket doğrultusuna dik uygulanan kuvvetler iş yapmaz. Örneğin, çantayı yerden kaldırırken iş yaparsınız, ancak çantayı sırtınızda düz yolda taşırken fiziksel olarak iş yapmazsınız. Sürtünme kuvveti her zaman negatif iş yapar ve cismin enerjisini ısı yoluyla azaltır.
📌 Hatırlatma: Aynı işi daha kısa sürede yapan kişi daha güçlüdür. İş zamandan bağımsızken, güç zamanla ilişkilidir.
Güç, yapılan işin ne kadar sürede yapıldığını gösteren kavramdır ve Watt birimiyle ölçülür. Formülü P = W/t = E/t şeklindedir. Kinetik enerji ise cismin kütle ve hızına bağlı olup E_k = (1/2)mv² formülüyle hesaplanır. Yapılan net iş, kinetik enerji değişimine eşittir.
Potansiyel enerji iki türlüdür: Çekim potansiyel enerjisi Ep=m⋅g⋅h ve esneklik potansiyel enerjisi Ep=(1/2)k⋅x2. Esneklik potansiyel enerjisi, yayın sıkışma veya gerilme miktarının karesiyle doğru orantılıdır (Hooke yasası).
Verim kavramı, sürtünme, hava direnci ve aşınma gibi etkiler nedeniyle düşer. Verim = Yapılan iş / Harcanan enerji formülüyle hesaplanır ve hiçbir zaman 1'den büyük olamaz.