Hız ve Sürat Arasındaki Fark
Günlük hayatta "hız" ve "sürat" kelimelerini aynı anlamda kullanıyoruz ama fizikte bunlar tamamen farklı kavramlar. Hız, birim zamandaki yer değiştirmeyi gösterir ve vektörel bir büyüklüktür - yani yönü vardır. Sürat ise birim zamanda alınan yolu gösterir ve skaler bir büyüklüktür - sadece büyüklüğü önemlidir.
Her ikisinin de birimi m/s'dir. Hız formülü: v = Δx/t yerdeg˘is\ctirme/zaman. Sürat formülü: v = x/t yol/zaman.
Örneğin, A noktasından başlayıp B, C, D noktalarından geçerek tekrar A'ya dönen bir araç düşün. Toplam yol uzunluğu 16m, yer değiştirme ise 5m olsun. 2 saniyede bu hareketi tamamlıyorsa sürati 8 m/s, hızı ise 2,5 m/s olur.
Dikkat: Hız negatif değer alabilir (yön değişirse), ama sürat her zaman pozitiftir!
Ortalama Hız ve Ortalama Sürat
Hareket halindeki bir cismin ortalama süratı, toplam yolun toplam zamana bölünmesiyle bulunur. Ortalama hızı ise toplam yer değiştirmenin toplam zamana bölünmesiyle hesaplanır.
Bu kavramlar sınav sorularında çok çıkar! Genellikle bir cismin farklı noktalarda durarak hareket ettiği problemlerde toplam yol ve yer değiştirmeyi ayrı ayrı hesaplayıp ortalama değerleri bulman gerekiyor.
Örneklerde gördüğün gibi, aynı hareket için sürat ve hız değerleri genellikle farklı çıkar. Bunun sebebi yol uzunluğunun yer değiştirmeden büyük olmasıdır.