Elektrik Akımı ve Manyetik Alan
Elektrik akımı, bir iletken üzerinden geçen elektrik yüklerinin hareketidir. Birimi Amper (A) olup, formülü I = Q/t Yu¨k/Zaman şeklindedir. Günlük hayatta kullandığımız tüm elektronik cihazlar bu prensiple çalışır.
Potansiyel fark (Gerilim) elektrik akımıyla doğru orantılıdır ve birimi Volt (V)'tur. İki nokta arasındaki elektrik potansiyelini ölçer. Ohm Yasası'na göre, V = I × R formülüyle ifade edilir. Yani gerilim artarsa, akım da artar.
Direnç (R) ise elektrik akımına karşı gösterilen zorluktur ve birimi Ohm (Ω)'dur. Direnci etkileyen faktörler:
- İletkenin uzunluğu (artarsa direnç artar)
- Kesit alanı (artarsa direnç azalır)
- Malzeme cinsi (her malzemenin özdirenci farklıdır)
- Sıcaklık (metallerde sıcaklık artarsa direnç artar)
Bilgi Kutusu: Elektrik devresinde dirençler seri veya paralel bağlanabilir. Seri bağlantıda toplam direnç artar Rtoplam=R1+R2+R3+..., paralel bağlantıda ise toplam direnç azalır 1/Rtoplam=1/R1+1/R2+1/R3+....
Elektrik güç ve enerjisi hayatımızın her alanında kullanılır. Elektrik gücü (P), bir devrede harcanan enerji miktarını gösterir ve birimi Watt (W)'tır. Formülü P = V × I, P = I² × R veya P = V²/R şeklindedir. Elektrik enerjisi (E) ise Joule (J) veya kWh birimiyle ölçülür ve E = P × t formülüyle hesaplanır.
Manyetik alan vektörel bir büyüklüktür ve birimi Tesla (T)'dır. Mıknatısların etrafında oluşur ve N (Kuzey) kutbundan çıkıp S (Güney) kutbuna doğru ilerler. Manyetik alan çizgileri, manyetik alanın yönünü gösterir ve hiçbir zaman birbirlerini kesmez.