Gregor Mendel ve Bezelye Deneyleri
Kalıtım biliminin kurucusu Gregor Mendel, çalışmalarında bezelye bitkisini kullandı. Bezelyeleri seçmesinin nedenleri arasında kolay yetiştirilmesi, bir yılda birkaç döl vermesi, çok çeşitli olması ve kendi kendini dölleyebilmesi vardı.
Mendel, bezelyeler üzerinde çaprazlamalar yaparak önemli sonuçlar elde etti. Örneğin, sarı (S) ve yeşil (s) tohumlu bezelyeleri çaprazladığında:
- Melez sarı bezelyeler (Ss) x Melez sarı bezelyeler (Ss)
- Sonuç: %75 sarı, %25 yeşil bezelye
Cinsiyete bağlı kalıtım da önemli bir konudur. Dişi bireyler 44+XX, erkek bireyler ise 44+XY kromozom taşır. Doğacak çocuğun cinsiyetini babadan gelen X veya Y kromozomu belirler.
Dikkat et! Mendel'in çalışmaları modern genetiğin temelini oluşturur ve bugünkü hastalık tedavilerinin anlaşılmasında bile hala önemlidir.
Genetik çaprazlamaları öğrenmek, bilimsel düşünmeyi ve olasılık hesaplamayı da öğretir. Bu yüzden bu konu sınavlarda sıkça karşınıza çıkacaktır.