8. Sınıf Fen Bilimleri Ara Tatil Denemesi

Bu deneme sınavı, LGS hazırlığının önemli bir parçası olarak 8. sınıf Fen Bilimleri konularını ölçüyor. Sınavda toplam 20 soru bulunuyor ve bu soruları çözerken bilgilerini test etme şansın var.

Denemenin sonunda yer alan optik formu doldurarak, Startfen uygulaması üzerinden anında puanını öğrenebilirsin. Uygulama aynı zamanda il-ilçe sıralamanı görerek gerçek bir LGS provası yapmanı sağlıyor.

İpucu: Deneme sınavını çözerken zamanını iyi kullan ve emin olmadığın soruları işaretleyip en sona bırak!

Mevsimlerin Oluşumu ve Konumlar

Deneme sınavının ilk sorusu tek yumurta ikizi kardeşlerin yaşadıkları farklı şehirlerde gündüz süresi ve gölge boyu değişimleriyle ilgili. Bu soru, Dünya'nın hareketleri ve mevsimlerin oluşumuyla doğrudan bağlantılı.

Dünya'nın eksen eğikliği ve Güneş etrafındaki dolanımı sonucunda, farklı yarım kürelerde ve farklı enlemlerde gündüz süreleri ve gölge boyları yıl içinde değişir. 21 Haziran'da Kuzey Yarım Küre'de en uzun gündüz yaşanırken, 21 Aralık'ta en kısa gündüz yaşanır.

İkinci soruda ise hava basıncı ve hava hareketleri ele alınmış. Yüksek basınçlı alanlardan alçak basınçlı alanlara doğru yatay hava hareketleri oluşur ve bu da rüzgarları meydana getirir.

Hatırla: Mevsimlerin oluşumu, Dünya'nın eksen eğikliği ve Güneş etrafındaki dolanımı sonucudur - dünyanın Güneş'e olan uzaklığı değil!

Bezelyelerde Kalıtım ve İklim-Hava Durumu

Bu sayfada bezelyelerde çiçek rengi kalıtımı ve iklim-hava olayları arasındaki farkları içeren sorular bulunuyor.

Bezelyelerle ilgili soruda, üç farklı çaprazlama sonucunda oluşan bezelyelerin çiçek renkleri inceleniyor. Bu soru Mendel'in çaprazlama ve baskınlık ilkelerini anlamana yardımcı olur. Baskın gen (mor çiçek), çekinik gene (beyaz çiçek) göre daha belirgin şekilde kendini gösterir.

İklim ve hava durumu sorusunda ise öğrencilerin bu iki kavram arasındaki farkı anlayıp anlamadıkları test ediliyor. İklim, uzun yıllar boyunca gözlemlenen hava koşullarının ortalamasıyken, hava durumu belirli bir bölgede kısa süreli atmosfer koşullarını ifade eder.

Önemli fark: "Ankara'da kış mevsimi soğuktur" cümlesi iklimle ilgiliyken, "Edirne'de öğleden sonra şiddetli kar yağışı beklenmektedir" cümlesi hava durumuyla ilgilidir.

Mevsimler ve Hava Olayları

Bu sayfadaki sorular, Dünya'nın Güneş etrafındaki hareketleri ve hava olayları konularını kapsamaktadır.

Dünya'nın Güneş etrafındaki dolanımı, yarım kürelerde mevsimlerin oluşumuna neden olur. 21 Mart ve 23 Eylül tarihlerinde ekinoks $gece-gündüz eşitliği$ yaşanır. 21 Haziran'da Kuzey Yarım Küre'de yaz gündönümü, Güney Yarım Küre'de kış gündönümü gerçekleşir.

Hava olayları sorusunda ise çiy, kırağı, kar ve sis gibi olayların oluşumu anlatılmıştır. Bu olaylar, havadaki su buharının yoğuşması veya donmasıyla oluşur.

• Çiy: Geceleri sıcaklık düştüğünde, su buharının yeryüzündeki nesneler üzerinde sıvı halde yoğuşmasıyla oluşur
• Kırağı: Sıcaklığın 0°C'nin altına düştüğü gecelerde su buharının doğrudan buz kristallerine dönüşmesiyle oluşur

İpucu: Sis ile bulut arasındaki temel fark, sisin yeryüzüne yakın, bulutların ise gökyüzünde oluşmasıdır.

Genetik Çaprazlamalar ve Hava Olayları

Bu sayfada bezelyelerde çiçek rengi kalıtımı ve farklı hava olayları hakkında sorular yer alıyor.

Bezelyelerde çiçek rengi kalıtımında, baskın gen (mor çiçek) ve çekinik gen (beyaz çiçek) kavramları öne çıkıyor. Farklı çaprazlamalar sonucunda elde edilen sonuçlar, canlıların genotip ve fenotiplerinin anlaşılmasına yardımcı oluyor.

Örneğin, birinci çaprazlamada yavru bezelyelerin tamamının mor çiçekli olması, ikinci çaprazlamada tamamının mor çiçekli olması, üçüncü çaprazlamada ise bazılarının beyaz çiçekli olması, çaprazlanan bezelyelerin genotiplerinin farklı olduğunu gösteriyor.

İklim ve hava durumu sorusunda ise öğrencilerden verilen cümleleri doğru kategoriye ayırmaları isteniyor. "Karadeniz Bölgesi dört mevsim yağışlıdır" ifadesi iklimle ilgili iken, "Sakarya'da sabah saatlerinde yağan dolu dışarıda duran arabaların metal yüzeylerine zarar verdi" ifadesi hava durumuyla ilgilidir.

Bilgi: Homozigot genotipler (AA veya aa) aynı özellikteki allellere sahipken, heterozigot genotipler (Aa) farklı özellikteki allellere sahiptir.

Bezelyelerde Çaprazlama ve İklim-Hava Durumu

Bu sayfada bezelyelerde gerçekleştirilen çaprazlamalar ve iklim-hava durumu arasındaki farklar hakkında sorular bulunuyor.

Bezelyelerle yapılan çaprazlamalarda, sonuçlar genotip ve fenotip açısından inceleniyor. Genotip, canlının sahip olduğu gen yapısını ifade ederken, fenotip dış görünüşte ortaya çıkan özellikleri belirtir. Çaprazlama sonuçlarının yorumlanması, Mendel'in kalıtım ilkelerini anlama açısından önemlidir.

İklim ve hava durumu arasındaki farkı anlama sorusunda öğrencilerin iki kavramı doğru ayırt edebilme yetenekleri test ediliyor:

• "Akdeniz Bölgesi'nin bitki örtüsü makidir" → İklim
• "Ankara'da kış mevsimi soğuktur" → İklim
• "Edirne'de öğleden sonra şiddetli kar yağışı beklenmektedir" → Hava durumu

Unutma: Hava durumu kısa süreli atmosfer koşullarını ifade ederken, iklim uzun yıllar boyunca gözlemlenen ortalama hava koşullarını belirtir.

Dünya'nın Hareketleri ve Genetik

Bu sayfadaki sorular Dünya'nın Güneş etrafındaki hareketi, hava olayları ve DNA eşlenmesi konularını içeriyor.

Dünya'nın Güneş etrafındaki dolanımı sırasında, eksen eğikliği nedeniyle yarım kürelerde farklı mevsimler yaşanır. 21 Mart tarihinden 21 Haziran'a doğru gidildiğinde, Kuzey Yarım Küre'de gündüz süreleri uzar ve Güneş ışınlarının geliş açısı artar. Aynı zamanda, Güney Yarım Küre'de tam tersi gerçekleşir.

Hava olaylarından kırağı, çiy, kar ve sis tanımları verilerek, hangi tanımların hatalı olduğu sorgulanıyor.

Bezelyelerde meyve rengi kalıtımıyla ilgili soruda, farklı çaprazlama sonuçlarından yola çıkarak hangi rengin baskın olduğu ve ebeveyn bezelyelerin genotipleri hakkında çıkarımlar yapılıyor.

DNA eşlenmesi sorusunda, replikasyon sürecinde yeni oluşan DNA ipliklerinin orijinal DNA'ya ne derece benzediği sorgulanıyor.

Hatırla: DNA eşlenmesinde, her yeni DNA molekülü bir eski (orijinal) ve bir yeni DNA ipliğinden oluşur.

Kalıtım ve DNA Yapısı

Bu sayfada meyve rengi kalıtımı, DNA eşlenmesi ve hava olayları konuları yer alıyor.

Bezelyelerde meyve rengi kalıtımı sorusunda, çaprazlama sonuçları verilmiş ve yeşil meyve renginin sarı meyve rengine baskın olduğu, çaprazlamalarda kullanılan ebeveyn bezelyelerin genotipleri hakkında çıkarımlar yapılması istenmiştir.

DNA eşlenmesi (replikasyonu) sorusunda, eşlenme sonucunda oluşan DNA moleküllerinin hangi zincirlerinin birbirine benzediği sorulmuştur. DNA eşlenmesi sırasında her iki zincir de kalıp görevi görür ve her yeni DNA molekülü bir eski zincir ve bir yeni zincirden oluşur.

Hava olayları sorusunda ise çiy, kırağı, kar ve sis kavramlarının tanımları verilmiş ve hangi tanımların hatalı olduğu sorulmuştur.

İpucu: DNA'da adenin (A) her zaman timin (T) ile, guanin (G) ise her zaman sitozin (C) ile eşleşir. Bu, DNA'nın çift sarmal yapısının temelini oluşturur.

Kalıtım Kavramları ve Arı Üremesi

Bu sayfada arıların üreme özellikleri ve temel kalıtım kavramlarıyla ilgili sorular yer alıyor.

Arıların üreme şekli, biyolojinin ilginç örneklerinden biridir. Dişi arılar (kraliçe ve işçi arılar) diploit (2n) iken, erkek arılar haploit (n) kromozomludur. Erkek arılar döllenmemiş yumurtalardan gelişirken, dişi arılar döllenmiş yumurtalardan gelişir. Dişi arıların beslenme şekillerine göre işçi arı veya kraliçe arı olarak gelişmeleri, çevresel faktörlerin gen işleyişi üzerindeki etkisini gösterir.

Kalıtım kavramları sorusunda, kalıtımın temel terimleri ve tanımları eşleştirilmektedir:

• Homozigot döl: Canlının bir özelliğini belirleyen gen çiftinin ikisinin de aynı özellikte olması (AA veya aa)
• Heterozigot döl: Gen çiftinin farklı özellikte olması (Aa)

Unutma: Arılarda görülen üreme şekli (partenogenez), erkeklerin haploit olması nedeniyle oldukça özeldir ve tüm genetik çeşitliliğin dişilerden geldiğini gösterir.

Adaptasyon ve Kalıtım

Bu sayfada arıların üreme özellikleri ve kalıtım kavramlarıyla ilgili sorular bulunuyor.

Arıların üreme şekli sorusunda, eşeyli üreme ve eşeysiz üreme kavramları ele alınıyor. Kraliçe arıdan oluşan yumurtaların bir kısmı döllenmeye uğrarken (dişi arılar), bir kısmı döllenmeden gelişir (erkek arılar). Ayrıca, dişi arıların beslenme şekillerine göre işçi arı veya kraliçe arı olarak gelişmeleri, gen işleyişinde farklılıklar olduğunu gösteriyor.

Kalıtım kavramları sorusunda ise baskın gen, çekinik gen, alel gen ve homozigot döl kavramlarının tanımları verilmiş ve doğru eşleştirmelerin yapılması istenmiştir.

• Baskın gen: Homozigot veya heterozigot durumda iken etkisini gösterebilen gen
• Çekinik gen: Heterozigot durumda iken etkisini gösteremeyen gen
• Alel gen: Aynı karakter üzerinde etkili olan gen çifti

Önemli: Erkek arılar (n) kromozomludur ve mayoz bölünme olmadan sperm oluştururlar. Dişi arılar ise (2n) kromozomludur.