Düşünme ve Akıl Yürütmeye İlişkin Kavramlar
Akıl yürütme, zihnimizin mevcut bilgilerden hareketle yeni bilgiler üretme sürecidir. En az iki önermeden yola çıkarak yeni bir sonuca ulaşırız. Günlük hayatımızda farkında olmadan sürekli akıl yürütürüz.
Önerme ve görüş kavramları düşünme sürecimizin yapıtaşlarıdır. Önerme, doğru veya yanlış olabilen anlamlı yargı bildiren cümlelerdir. Görüş ise bir konu hakkında vardığımız yargı veya fikirdir. Soru cümleleri, emir ve istekler önerme sayılmazlar çünkü bunlar yargı bildirmezler.
Akıl yürütme yöntemlerimiz üç temel başlıkta incelenebilir: Tümdengelim (genelden özele), tümevarım (özelden genele) ve analoji (özelden özele, benzerliklerden yararlanarak). Her bir yöntem farklı durumlarda işimize yarar.
💡 Bilgi Notu: Bir düşüncenin tutarlı olması için kendi içinde çelişmemesi gerekir. Tutarlılık, fikirlerimizin güvenilirliğini artıran en önemli özelliklerden biridir!
Gerçeklik ve doğruluk arasındaki farkı anlamak önemlidir. Gerçeklik dış dünyada var olan, bizim düşüncemizden bağımsız şeylerdir. Doğruluk ise bizim düşüncelerimizin gerçekle uyuşup uyuşmadığını gösterir. İyi bir düşünür, fikirlerini temellendirmeyi bilir - yani düşüncelerini akla, mantığa ve gerçeklere dayandırır.
Bir argüman oluştururken, fikirlerimizi desteklemek için öncüllerden sonuçlara giden bir argümantasyon süreci izleriz. Bu süreçte tutarlı olmak, çelişkiye düşmemek ve fikirlerimizi sağlam temellere dayandırmak başarılı düşünmenin anahtarıdır.