Zekat ve Sadakanın Toplumsal Boyutu
Zekat herkese verilemez. Anne, baba, dede, nine, torun, çocuklar ve eşler gibi bakmakla yükümlü olduğumuz kişilere zekat vermek caiz değildir.
Zekat ve sadakanın bireysel ve toplumsal faydaları çok önemlidir. Kişiyi bencillikten kurtarır, manevi huzur verir, Allah'ın sevgisini kazandırır. Aynı zamanda malı temizler ve bereketlendirir. Toplumsal açıdan ise yoksullar kendilerini yalnız hissetmez, sosyal adalet sağlanır ve toplumun birlik ve beraberliği güçlenir.
Zekat ve sadaka arasındaki farklar şunlardır: Zekatın belli bir zamanı ve miktarı vardır, sadece maddi bir ibadettir ve farz hükmündedir. Sadakanın ise belli bir zamanı ve miktarı yoktur, hem maddi hem manevi olabilir ve genellikle sünnettir.
💡 Sadaka-i cariye, insanın ölümünden sonra bile sevabı devam eden iyiliktir. Okul, cami, hastane yaptırmak veya ağaç dikmek gibi kalıcı hayırlar buna örnektir.
Fitre (Fıtır sadakası), Ramazan ayı içinde verilen ve miktarı kişinin bir günlük yemek masrafı kadar olan özel bir sadaka türüdür. Vakıf ise toplumun yararı için kurulmuş hayır kurumudur.
Hz. Şuayb (a.s.), Medyen halkına gönderilmiş ve onları ölçü-tartıda hile yapmamaya davet etmiş bir peygamberdir. Ancak Medyen halkı onu dinlemeyince Allah tarafından cezalandırılmıştır.
Maun Suresi, yardımlaşmanın önemini vurgulayan 7 ayetlik bir suredir. Bu surede:
- Yetimlere ve yoksullara kötü davrananların gerçekte ahirete inanmadıkları
- Namazı gösteriş için kılanların yerildiği
- İbadetlerin özünün yardımlaşma ve paylaşma olduğu vurgulanmıştır
Maun Suresi bize ibadetlerin sadece şeklen yapılmasının yeterli olmadığını, gerçek inancın yardımlaşma ve dayanışma ile kendini gösterdiğini öğretir.