Ahlak Nedir ve Neleri İnceler?
Ahlak, toplumda herkesin uyması gereken kurallar ve görevlerdir. Mesela büyüklerine saygı göstermen veya yalan söylememen birer ahlak kuralıdır.
Ahlak bilimi dört önemli konuyu inceler: iyi ile kötüyü ayırt etmek, doğru ile yanlışı belirlemek, insanların yapması gereken davranışları tespit etmek ve yapmaması gereken davranışları belirlemek. Bu konular günlük hayatımızda sürekli karşılaştığımız durumlarla ilgilidir.
Ahlak kurallarının en önemli özelliği değer yargıları olmasıdır. Bu kurallar zamana ve topluma göre değişir ve manevi yaptırımları vardır. Yani bunlara uymayanlar ayıplanır ve toplumdan dışlanabilir.
Önemli: Ahlak kuralları herkesi mutlu bir toplum oluşturmak için vardır!
Günlük Hayattan Ahlak Örnekleri
Ahlak kuralları aslında günlük hayatımızda çok basit davranışlarla karşımıza çıkar. İnsanlara hoşgörülü olmak, yardımcı olmaya çalışmak, verilen sözleri tutmak bunların başında gelir.
Toplumsal yaşamda özenli kıyafetler giyinmek, küçüklere sevgiyle büyüklere saygıyla yaklaşmak da nezaket kuralları arasındadır. Başkalarına ait eşyaları izinsiz kullanmamak ve emanetlere sahip çıkmak da temel ahlaki davranışlardır.
Bağırarak konuşmamak, insanları küçümsememek ve dini ibadetlere saygılı davranmak gibi davranışlar da günlük hayatta sıkça karşılaştığımız durumlardir.
Hatırla: Bu davranışları sergileyen kişiler toplumda daha çok sevilir ve saygı görür!
Ahlak ve Hukuk Kuralları Arasındaki Farklar
Hukuk kuralları yazılıdır ve devlet tarafından oluşturulur. Bunlara uymayan kişiler ceza alır. Ahlak kuralları ise yazılı değildir ve toplumun değer yargıları tarafından oluşturulur.
En önemli fark, hukuk kurallarının dışa yönelik, ahlak kurallarının ise içe yönelik olmasıdır. Hukuk başkalarının zarar görmesini engeller, ahlak ise kişinin kendi kendini kontrol etmesini sağlar.
Hukuk "resmi ahlak kuralları" olarak tanımlanabilir. Ahlak kuralları ise gayri resmi kurallardır ve manevi yaptırımları vardır.
Kolay Hatırlama: Hukuk = Yazılı + Cezası var, Ahlak = Yazısız + Vicdan cezası var!
İslamiyet'te Güzel Ahlak
Peygamberimiz güzel ahlak konusunda çok önemli hadisler söylemiştir. "Ben, güzel ahlâkı tamamlamak için gönderildim" hadisi, İslamiyet'te ahlakın ne kadar önemli olduğunu gösterir.
"Sizin en hayırlınız, ahlâkça en güzel olanlarınızdır" hadisi, insanlar arasında en değerli olanın ahlak sahibi kişi olduğunu anlatır. Güzel ahlak, büyük günahları temizler ve kıyamet gününde en ağır sevap kaynağı olacaktır.
"Kendi nefsi için istediğini mümin kardeşi için de istemeyen gerçek mümin olamaz" sözü, empati yapmanın ve başkalarını düşünmenin önemini vurgular.
Altın Kural: Kendine yapılmasını istemediğin şeyi başkasına yapma - bu evrensel bir ahlak kuralıdır!