Telif Hakları ve Lisanslar
Telif hakkı, bir kişinin düşünerek ürettiği orijinal eserler üzerindeki yasal haklarıdır. Bu haklar sayesinde eser sahibi, eserinin nasıl kullanılacağına, paylaşılacağına ve değiştirileceğine karar verir.
Bir eserin telif haklarının kime ait olduğunu, eserin başındaki copyright (©) kısmında görebilirsin. Eser sahibinin izniyle çoğaltılan ürünlere orijinal ürün denir ve bunları bandrollü olmalarından tanıyabilirsin. İzinsiz çoğaltılıp dağıtılan ürünler ise korsan ürün olarak adlandırılır ve bunları kullanmak veya dağıtmak suçtur!
Biliyor muydun? Telif haklarını ihlal etmek ciddi bir suçtur ve 6 ay ile 5 yıl arasında hapis cezası ve yüzbinlerce lira para cezasına neden olabilir!
Bir eseri kullanırken görebileceğin bazı işaretler ve anlamları şunlardır:
- © Her hakkı saklıdır
- CC Bazı hakları saklıdır
- Kamu malıdır, serbestçe kullanabilirsin
- Hiçbir hakkı saklı değil, serbestçe kullanabilirsin
Eserler üzerinde ayrıca şu işaretleri de görebilirsin:
- ⓘ Sahibine atıf yapmalısın
- Ⓐ Aynı lisans türü ile paylaşabilirsin
- Ⓔ Eseri ticari amaçla kullanamazsın
- Ⓔ Eseri türetemezsin (değiştiremezsin)
Lisans ise bir yazılımın nasıl kullanılabileceğini belirleyen kurallardır. Başlıca lisans türleri şunlardır:
- Ücretsiz Yazılım (Freeware): Bedava kullanabilirsin!
- Açık Kaynaklı Yazılımlar: Kodlarını değiştirebilirsin (Linux gibi)
- Geçici Kullanımlı Yazılımlar (Trial): Belirli süre ücretsiz kullanabilirsin
- Demo Yazılımlar: Kısıtlı özelliklerle deneyebilirsin
- Beta Yazılımlar: Geliştirme aşamasında test için paylaşılır
- Ücretli Yazılımlar: Kullanmak için ödeme yapman gerekir