Biyomoleküller ve Hücresel Organizasyon
Canlılık, atom düzeyinden organizma seviyesine kadar hiyerarşik bir organizasyonla işler. Bu hiyerarşi atom → molekül → organel → hücre → doku → organ → sistem → organizma şeklinde sıralanır.
Canlıların vücudunda iki temel bileşik grubu bulunur. İnorganik bileşikler arasında su, asit-bazlar, tuzlar ve mineraller yer alır. Su yaşamın temel kaynağı, asitler H⁺ iyonu verirken bazlar OH⁻ iyonu verir.
Organik bileşikler dört ana grupta toplanır. Karbonhidratlar enerji kaynağımızdır; monosakaritler (glikoz, fruktoz), disakkaritler (maltoz, sükroz) ve polisakkaritler (nişasta, glikojen) olarak sınıflanır. Lipitler en yüksek enerji verimli moleküllerdir ve trigliserit, fosfolipit, steroit türleri bulunur.
Proteinler yapı, onarım ve düzenleme görevlerinde bulunur. Vücudumuzda kullanım sırası karbonhidrat → yağ → protein şeklindedir. Nükleik asitler (DNA ve RNA) kalıtsal bilgiyi taşır ve protein sentezini yönetir.
Unutma: Enerji verimi sıralaması yağ > protein > karbonhidrat şeklindedir!