Canlıların Ortak Özellikleri
Tüm canlılar, boyutları ve karmaşıklıkları ne olursa olsun, belirli ortak özelliklere sahip. Bu özellikler onları cansız maddelerden ayıran temel karakteristikler.
Hücresel yapı her canlının sahip olduğu ilk özellik. Tek hücreli canlılar (bakteri, arke, amip) olabileceği gibi çok hücreli canlılar (bitki, hayvan, mantar) da olabilir. Prokaryot canlılarda çekirdek yokken, ökaryot canlılarda çekirdek bulunur.
Beslenme konusunda canlılar iki gruba ayrılır: üretici (ototrof) ve tüketici (heterotrof). Bazı canlılar hem üretici hem tüketici olabilir. Solunum ise oksijenli (aerobik) veya oksijensiz (anaerobik) olarak gerçekleşir.
Boşaltım, hareket ve uyarılara tepki verme de tüm canlılarda görülen temel özellikler. Tek hücreli canlılar kamçı ve sil ile hareket ederken, çok hücreli canlılarda hareket daha karmaşık sistemlerle gerçekleşir.
Not: Fermentasyon hücresel solunum değildir, ayrı bir ATP üretim mekanizmasıdır.
Metabolizma yaşamın motorudur. Yapım tepkimeleri (anabolizma) enerji harcarken, yıkım tepkimeleri (katabolizma) enerji üretir. Bu iki süreç birlikte metabolizmayı oluşturur.
Homeostazi (iç denge) canlıların değişen çevre şartlarına karşı iç ortamlarını belirli sınırlarda tutma yeteneğidir. Adaptasyon ise çevreye uyum sağlama özelliğidir.
Organizasyon tek hücreli ve çok hücreli canlılarda farklıdır. Tek hücrelilerde atom→molekül→organal→hücre şeklindeyken, çok hücrelilerde sistem→organ→doku→hücre→organizma şeklinde organize olur.
Büyüme ve gelişme de önemli özellikler. Tek hücrelilerde sadece hacim ve kütle artışı varken, çok hücrelilerde ayrıca doku ve hücre sayısında da artış olur.
Üreme canlının devamlılığı için gerekli ama yaşam için şart değil. Bazal metabolizma ise canlının yaşaması için gerekli minimum enerji miktarıdır.