Canlıların Hücresel Yapısı ve Temel Özellikleri
Canlıların yapısal ve işlevsel birimi hücredir. Hücreler yapılarına göre prokaryot ve ökaryot olmak üzere iki ana gruba ayrılır. Prokaryot hücrelerde çekirdek ve ribozom dışında organeller bulunmazken, ökaryot hücrelerde çekirdek ve diğer tüm organeller mevcuttur.
Bakteriler ve arkeler tek hücreli prokaryotlara örnek iken, protistler, bitkiler, mantarlar ve hayvanlar ökaryotik canlılardır. Önemli bir not: tüm prokaryotlar tek hücrelidir, ancak tüm tek hücreli canlılar prokaryot değildir!
Canlılar beslenme şekillerine göre de sınıflandırılır. Ototrof canlılar (bitkiler, bazı protistler) kendi besinlerini kendileri üretirken, heterotrof canlılar (hayvanlar, mantarlar) besinlerini dışarıdan hazır olarak alır.
⚠️ Unutma: Ototrof demek otçul demek değildir. Ototrof canlılar fotosentez veya kemosentez yoluyla kendi besinlerini üretebilen canlılardır.
Solunum, canlıların enerji üretmek için kullandıkları hayati bir süreçtir. Besin maddelerinden ETS (Elektron Taşıma Sistemi) kullanılarak enerji elde edilmesine solunum denir ve bu enerji ATP formunda depolanır. Solunum, oksijenli ve oksijensiz olmak üzere iki çeşittir.
Boşaltım ise metabolik faaliyetler sonucu oluşan atık maddelerin hücre ve vücuttan dışarı atılmasıdır. Tek hücrelilerde hücre zarından, bitkilerde terleme ve yaprak dökme, hayvanlarda ise terleme ve idrar oluşumu boşaltıma örnektir.