Biyoloji ve Canlıların Ortak Özellikleri
Biyoloji, adını Yunanca "bios" (hayat) ve "logos" (inceleme) kelimelerinden alır ve canlı organizmaları inceleme bilimidir. Tüm canlılar, belirli ortak özelliklere sahiptir ve bunları anlamak doğayı anlamamızın anahtarıdır.
Canlıların en temel özelliği hücresel yapıdır. Hücreler, organizmaların yapısal ve işlevsel birimidir ve temelde iki türe ayrılır: prokaryot (çekirdeksiz ve zarlı organelleri olmayan) ve ökaryot (çekirdekli ve zarlı organelleri olan) hücreler.
Tüm canlılar solunum yapar ve yaşamak için enerjiye ihtiyaç duyar. Canlılar, enerji ihtiyaçlarını ATP (adenozin tri fosfat) molekülünden karşılar ve bunu hücresel solunum ile üretir. Solunum, oksijenli solunum, oksijensiz solunum ve fermantasyon şekillerinde olabilir.
Beslenme, canlıların madde ve enerji ihtiyaçlarını karşılama yoludur. Bitkiler gibi kendi besinlerini üretebilen canlılara üretici (ototrof), insan ve hayvanlar gibi besinlerini hazır alan canlılara ise tüketici (heterotrof) denir.
💡 Bunu biliyor muydun? Mantarlar, bitki gibi görünseler de aslında heterotrof canlılardır! Besinlerini dışarıdan hazır alırlar, fotosentez yapmazlar.
Canlıların diğer ortak özellikleri arasında hareket, boşaltım ve uyarılara tepki yer alır. Tek hücreli canlılar kamçı, sil gibi yapılarla hareket ederken, bitkiler durum değiştirir, hayvanlar ise yer değiştirir. Canlılar iç ve dış uyarılara tepki vererek çevreyle uyum içinde yaşamlarını sürdürürler.