Canlıların Ortak Özellikleri
Canlılar hücresel yapılarına göre prokaryot (çekirdek zarı ve organelleri olmayan) ve ökaryot (belirgin çekirdek ve organellere sahip) olarak ikiye ayrılır. Ayrıca hücre sayısına göre tek hücreli (bakteri, amip) ve çok hücreli (bitki, hayvan, mantar) olarak sınıflandırılır.
Canlılar enerjilerini beslenme yoluyla sağlarlar. Ototrof canlılar kendi besinlerini üretirken, heterotrof canlılar hazır besinleri tüketir. Öglena ve böcekçil bitki gibi bazı canlılar her iki beslenme şeklini de gösterebilir. Besinlerden enerji elde etme işlemine solunum denir ve aerobik (O₂'li) veya anaerobik (O₂'siz) olabilir.
Metabolizma, canlılarda gerçekleşen tüm kimyasal olayları kapsar. Anabolizma yapım, katabolizma ise yıkım reaksiyonlarıdır. Homeostazi iç dengeyi korumayı, hareket ise çevreye tepki vermeyi sağlar. Canlılar ayrıca belirli bir organizasyon düzeyine (atom → molekül → organel → hücre → doku → sistem → organizma) sahiptir.
💡 Bilgi Kutusu: Tüm canlılarda protein sentezi, DNA-RNA-ribozom bulunması, ATP üretimi, enzim sentezi, glikoz tepkimeleri gibi ortak biyokimyasal özellikler vardır. Bu ortak özellikler, farklı görünseler de tüm canlıların benzer moleküler temellere sahip olduğunu gösterir.
Üreme, canlılığın devamı için en temel özelliklerden biridir. Eşeyli üreme kalıtsal çeşitlilik sağlarken, eşeysiz üremede genetik çeşitlilik yoktur. Büyüme ve gelişme ise tek hücreli canlılarda hacim ve kütle artışını, çok hücreli organizmalarda ise hücre sayısı artışını ve farklılaşmayı içerir.