Tanzimat Dönemi Türk edebiyatında önemli bir dönüm noktasıdır. Bu dönem, Batı etkisiyle yeni edebi türlerin ve anlayışların Osmanlı edebiyatına girdiği bir süreçtir.
- Tanzimat Edebiyatı'nın temel özellikleri:
- Sanatın toplum için yapılması anlayışı
- Göz için uyak kullanımının devam etmesi
- Batı'dan şiir çevirilerinin yapılması
- Biçimsel güzelliğe önem verilmesi
- Aruz ve hece ölçüsünün kullanılması
- Eski nazım biçimleriyle yeni konuların işlenmesi
- Roman, hikâye, tiyatro ve eleştiri gibi yeni türlerin edebiyata girmesi
- Klasizm ve Romantizm akımlarından etkilenilmesi
Highlight: Şinasi, Tanzimat Dönemi'nin öncü isimlerinden biridir ve "ilklerin adamı" olarak anılır.
Example: Şinasi'nin eserleri ve türleri arasında ilk noktalama işaretlerini kullanması, ilk tiyatro eseri "Şair Evlenmesi", ilk şiir çevirisi "Müntehabât-ı Eş'âr" ve ilk makale "Mukaddime" bulunur.
Vocabulary: Tanzimat Fermanı: Osmanlı İmparatorluğu'nda modernleşme sürecini başlatan 1839 tarihli fermandır.
Tanzimat Dönemi Gazeteleri edebiyatın gelişmesinde önemli rol oynamıştır:
- İlk Resmî Gazete: Takvim-i Vekayi
- İlk yarı resmi gazete: Ceride-i Havadis
- Tanzimat Dönemi ilk özel gazete: Tercüman-ı Ahvâl (Şinasi ve Agâh Efendi tarafından çıkarılmıştır)
- Tasvir-i Efkâr (Şinasi tarafından çıkarılmıştır)
Definition: Tanzimat 1. dönem yazarları arasında Şinasi, Namık Kemal ve Ziya Paşa gibi isimler yer alır.
Tanzimat Dönemi'nde edebiyatta öne çıkan diğer gelişmeler:
- İlk roman çevirisi: Yusuf Kâmil Paşa - Télémaque
- İlk yerli roman: Şemsettin Sami - Taaşşuk-ı Talât ve Fitnat
- İlk tiyatro eseri: Şinasi - Şair Evlenmesi
- İlk eleştiri: Namık Kemal - Tahrîb-i Harâbât
Quote: "Sanat toplum içindir" anlayışı, Tanzimat Edebiyatı'nın temel prensiplerinden biridir.
Bu dönemde, Osmanlı Dönemi gazeteleri ve yeni edebi türler, Türk edebiyatının modernleşmesinde ve toplumsal değişimin yansıtılmasında önemli bir rol oynamıştır.
