Faktöriyel
Faktöriyel, 1'den başlayarak belirli bir sayıya kadar olan tüm tam sayıların çarpımıdır ve "n!" şeklinde gösterilir.
Faktöriyel Tanımı ve Temel Özellikler:
- n! = n.n−1.n−2...3.2.1
- n! = n.n−1! formülü ile rekürsif olarak hesaplanabilir
- 1! = 1 olarak tanımlanmıştır
- 0! = 1 olarak tanımlanmıştır o¨nemlibiro¨zeldurum
- (n−1)!n!=n özelliği sıkça kullanılır
Önemli Faktöriyel Değerleri:
- 6 faktöriyel kaçtır? 6! = 6×5×4×3×2×1 = 720
- 7 faktöriyel kaçtır? 7! = 7×6×5×4×3×2×1 = 5.040
- 8 faktöriyel kaçtır? 8! = 8×7×6×5×4×3×2×1 = 40.320
- 10 faktöriyel kaçtır? 10! = 10×9×8×7×6×5×4×3×2×1 = 3.628.800
Faktöriyel İşlemlerinde Pratik Çözümler:
Önemli İpucu: Faktöriyel içeren işlemlerde, en küçük faktöriyele göre açmak işlemleri büyük ölçüde kolaylaştırır.
Örnek 1: 6!+5!7!−6! işleminin sonucu nedir?
Çözüm:
$\frac{7.6.5! - 6.5!}{6.5! + 5!} = \frac{5!(7.6 - 6)}{5!(6 + 1)} = \frac{42 - 6}{7} = \frac{36}{7} = \frac{36}{7}$
Örnek 2: (n+3)!(n+5)!=30 olduğuna göre, n tam sayısı kaçtır?
Çözüm:
$\frac{(n+5).(n+4).(n+3)!}{(n+3)!} = 30$
$(n+5).(n+4) = 30$
$n^2 + 9n + 20 = 30$
$n^2 + 9n - 10 = 0$
$(n+10)(n-1) = 0$
n = 1 veya n = -10
Doğal sayı istediği için n = 1'dir.
Örnek 3: a ve b doğal sayılar olmak üzere b!a!=120 olduğuna göre, kaç farklı b vardır?
Çözüm: a! = 120.b! eşitliğinden b için 3 farklı değer bulunabilir.
Örnek 4: 6!−5!−4!(5!)2−(4!)2 işleminin sonucu kaçtır?
Çözüm:
$\frac{(5! + 4!)(5! - 4!)}{6.5.4! - 5.4! - 4!} = \frac{4!(5! + 1).4!(5 - 1)}{4!(6.5 - 5 - 1)} = \frac{6.4!.4!}{24} = 4!$
Sınav Notu: Faktöriyel, 10. sınıf matematik konusu olmasına rağmen TYT matematik sınavında faktöriyel soruları sıkça çıkmaktadır. Faktöriyel çıkmış sorular PDF formatında çalışarak kendinizi test edebilirsiniz.