Sözcükte Anlam: Temel Kavramlar
Sözcükte anlam konusu, dilin temel yapı taşlarından biri olan kelimelerin anlamlarını ve kullanımlarını inceler. Bu bölümde, kelimelerin farklı anlam türleri ele alınmaktadır.
Tanım: Temel (Gerçek) Anlam, bir sözcüğün akla gelen ilk anlamıdır.
Örnek: "Ağacın kökü kurumuş" cümlesinde "kök" kelimesi temel anlamında kullanılmıştır.
Yan anlam, sözcüğün gerçek anlamından uzaklaşmadan benzerlik ilişkisi kurarak kazandığı yeni anlamdır. Genellikle somuttur.
Örnek: "Dişimin kökü sızlıyor" cümlesinde "kök" kelimesi yan anlamda kullanılmıştır.
Mecaz Anlam, sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlamdır. Genellikle soyuttur.
Örnek: "Sizin kökünüzü kazıyacağım" cümlesinde "kök" kelimesi mecaz anlamda kullanılmıştır.
Terim Anlam, bir mesleğe, bilim ya da sanat dalına ait kavramlardır.
Örnek: "Türkçede ek, kök, gövde konusunu işledik" cümlesinde "kök" kelimesi terim anlamında kullanılmıştır.
Somut Anlam ve Soyut Anlam kavramları da sözcükte anlam konusunun önemli bir parçasıdır. Somut anlam, beş duyu organımızla algılayabildiğimiz kavramları ifade ederken, soyut anlam beş duyu organımızla algılayamadığımız kavramları ifade eder.
Örnek: "Masa, ses, ışık" somut anlamlı kelimelerdir.
Örnek: "Mutluluk, ölüm, huzur" soyut anlamlı kelimelerdir.