İsim (Ad) ve İsim Tamlamaları
İsim (ad), varlıkları ve nesneleri karşılayan sözcüklerdir. İsimler çeşitli özelliklerine göre sınıflandırılır:
-
Varlıklara veriliş şekline göre:
- Cins isim: Aynı türden varlıkların ortak adıdır.
Örnek: Otel, ağaç, kitap
- Özel isim: Tek bir varlığa verilen addır.
Örnek: Ahmet, İstanbul, Türkiye
-
Varlığın niteliğine göre:
- Somut isim: Duyu organlarıyla algılanabilen varlıkların adıdır.
Örnek: Masa, kalem, çiçek
- Soyut isim: Duyu organlarıyla algılanamayan, zihinsel olarak tasarlanan kavramların adıdır.
Örnek: Sevgi, düşünce, özgürlük
-
Varlıkların sayısına göre:
- Tekil isim: Tek bir varlığı karşılayan isimlerdir.
Örnek: Çocuk, elma, kitap
- Çoğul isim: Birden fazla varlığı karşılayan isimlerdir.
Örnek: Çocuklar, elmalar, kitaplar
- Topluluk ismi: Tek sözcükle birden fazla varlığı ifade eden isimlerdir.
Örnek: Ordu, sürü, aile
Highlight: Cins isimler, özel isme dönüşebilir. Örneğin, "ağaç" cins isimken "Ağaç" özel isim olabilir.
İsim tamlamaları, iki veya daha fazla ismin anlamca birbirine bağlanmasıyla oluşan söz öbekleridir. İsim tamlamaları üç türe ayrılır:
-
Belirtili isim tamlaması: Tamlayan ve tamlanan ek alır.
Örnek: Çocuğun kitabı, evin bahçesi
-
Belirtisiz isim tamlaması: Tamlayan ek almaz, tamlanan iyelik eki alır.
Örnek: Çocuk kitabı, ev bahçesi
-
Zincirleme isim tamlaması: En az iki isim tamlamasının iç içe geçmesiyle oluşur.
Örnek: Türkçe öğretmeninin ders notları
Highlight: İsim tamlamalarında tamlayan veya tamlanan yer değiştirebilir. Örneğin, "Eteklerinde oyunlar oynardık dağların" cümlesinde tamlayan sona gelmiştir.
İsim tamlamalarıyla ilgili önemli noktalar:
- Bir isim tamlamasında tamlayan ve tamlanan sıfatla nitelenebilir.
Örnek: Genç adamın ilginç fikirleri
- Tamlayanı veya tamlananı zamir olabilir.
Örnek: Onun sergisi güzeldi
- Bir isim tamlamasında bir tamlayan birden fazla tamlanana bağlanabilir.
Örnek: Bebeğin arabası ve yatağı
- Bir isim tamlaması sıfat görevinde olabilir.
Örnek: Çağla yeşili gömlek aldım
- Bir sıfat isim tamlamasını niteleyebilir.
Örnek: Siyah okul önlüğü
- İsim tamlamalarında tamlanan eki olan -i, -ı, -u, -ü düşebilir.
Örnek: Biber salata(sı) alabilir miyim?
- Zamirlerde tamlanan düşebilir.
Örnek: Bizim (köpeğimiz) havlıyor
- Belirtili isim tamlamalarında tamlayan yerine -den, -dan ayrılma hali eki kullanılabilir.
Örnek: Çiçeklerden birkaçı
Bu bilgiler, isim (ad konu anlatımı pdf) ve isim tamlamaları konu anlatımı PDF için temel oluşturmaktadır. 6. sınıf tamlamalar konu anlatımı pdf ve 10. sınıf isim tamlamaları konu anlatımı pdf gibi kaynaklarda daha detaylı örnekler ve açıklamalar bulunabilir.