Fiilimsiler ve Özellikleri: Detaylı Konu Anlatımı

Fiilimsiler, fiillere getirilen belirli eklerle oluşturulan ve fiillerin isim, sıfat veya zarf şeklini yapan sözcüklerdir. Fiillerden türemelerine rağmen, fiillerin tüm özelliklerini göstermezler. En önemli özellikleri, olumsuz yapılabilmeleri ancak çekimlenememeleridir.

Tanım: Fiilimsi ekleri fiillere getirilerek sözcüklerin cümle içindeki görevini değiştiren yapım ekleridir. Bu ekler sayesinde fiiller; isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılabilir.

Fiilimsilerin temel özellikleri şunlardır: Eylemlerden türetilirler, olumsuzluk eki $-me/-ma$ alabilirler, fiil çekim eklerini $haber ve dilek kipleri$ alamazlar ve cümlede isim soylu sözcükler gibi görev yaparlar. Fiilimsiler üç ana gruba ayrılır: isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil.

Örnek:

• İsim-fiil: okumak, yazış, gelme
• Sıfat-fiil: okuyan, gelecek, yazmış
• Zarf-fiil: okuyarak, gelince, yazıp

İsim Fiiller ve Kullanımları

İsim fiil ekleri $-ma/-me, -mak/-mek, -ış/-iş/-uş/-üş$ fiillere gelerek onları isim yapan eklerdir. Bu ekleri "iş-me-mek" şeklinde hatırlamak kolaylık sağlar. İsim-fiiller, fiillerin isim olarak kullanılabilen şekilleridir.

Önemli: İsim-fiiller, isim çekim eklerini alabilir ve tamlamalarda kullanılabilir. Örneğin: "yürüyüşünde" sözcüğünde hem iyelik $-ü$ hem de hal eki $-de$ bulunur.

Bazı önemli noktalar:

1. İsim-fiiller olumsuzluk eki almış fiillerle karıştırılmamalıdır
2. Zamanla kalıplaşarak bir varlığın adı haline gelmiş sözcükler fiilimsi sayılmaz
3. İsim-fiiller tamlama görevini üstlenebilir

Uyarı: "Dondurma", "dolma", "çakma" gibi sözcükler isim-fiil eki almış olmalarına rağmen artık kalıcı isim olmuşlardır.

Sıfat Fiiller ve Özellikleri

Sıfat fiil ekleri $-an/-en, -ası/-esi, -mez/-maz, -ar/-er, -dık/-dik, -ecek/-acak, -mış/-miş$ ile oluşturulan fiilimsiler, cümlede sıfat görevi üstlenir. Bu yapılar, fiil özelliklerini korurken aynı zamanda sıfat gibi kullanılır.

Örnek: "Yaralanan kadın" $sıfat-fiil$ "Görülesi manzara" $sıfat-fiil$ "Okunmadık kitap" $sıfat-fiil$

Sıfat-fiiller niteledikleri isimlerle birlikte kullanıldıklarında adlaşmış sıfat-fiil olarak adlandırılır. Örneğin: "Gelenler" $adlaşmış sıfat-fiil$, "gidenler" $adlaşmış sıfat-fiil$.

Dikkat: Bazı sıfat-fiil ekleri almış sözcükler zamanla kalıcı ada dönüşebilir: "çağlayan", "yazlık", "giyecek" gibi.

Fiilimsilerin Cümledeki Görevleri

Fiilimsiler cümlede çeşitli görevlerde kullanılabilir. Özne, nesne, dolaylı tümleç olabilir ve kip-kişi eki alarak yüklem görevini üstlenebilir.

Önemli: Sıfat-fiiller ile çekimli fiilleri karıştırmamak gerekir. Örneğin: "Aşılmaz dağlar" $sıfat-fiil$ "Bu dağlar aşılmaz" $geniş zaman çekimli fiil$

Fiilimsiler, Türkçede cümleleri birbirine bağlama görevini de üstlenir. Bu sayede daha akıcı ve bağlantılı anlatımlar oluşturulabilir. 50 tane fiilimsi cümle kurmak için farklı fiilimsi türlerini kullanmak gerekir.

Örnek: "Koşarak geldi." $zarf-fiil$ "Okuyan öğrenci" $sıfat-fiil$ "Yazmayı seviyorum." $isim-fiil$

Fiilimsiler ve Fiil Çekimleri Detaylı Konu Anlatımı

Fiilimsiler dil bilgisinin önemli konularından biridir. Özellikle fiilimsi örnekleri 8. sınıf düzeyinde sıkça karşımıza çıkar. Fiilimsiler üç ana başlık altında incelenir: İsim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil.

Tanım: Fiilimsi ekleri, fiil kök veya gövdelerine getirilerek onları geçici olarak isim, sıfat veya zarf yapan eklerdir.

Zarf-fiiller $Ulaçlar$, eylem kök ve gövdelerine getirilen özel eklerle oluşturulur. En sık kullanılan zarf fiil ekleri şunlardır: -p, -erek, -dığında, -arap, -madan, -maksızın, -a...a, -r...-mez, -alı, -esiye, -ken, -ince. Örneğin: "Ağlayıp sızlayıp kendini affettirdi" cümlesinde iki zarf-fiil kullanılmıştır.

Örnek: 50 tane fiilimsi cümle içinden bazıları:

• Kavrularak giden tren yolları hayatı anlatıyordu.
• Karşıya çıkmışken bir de gazete alsaydın.
• Sen geldiğinde bahar yeniden canlanıyor.

Fiiller anlamlarına göre üç gruba ayrılır: İş $kılış$ fiilleri, durum fiilleri ve oluş fiilleri. İş fiilleri nesne alabilen eylemlerdir $yaz-, bil-, dinle-$. Durum fiilleri öznenin içinde bulunduğu durumun sürekliliğini anlatır ve nesne almazlar $uyu-, bak-$. Oluş fiilleri ise kendiliğinden gerçekleşen değişimleri anlatır $büyü-, sol-$.

Önemli: Fiilimsiler yapım eki mi sorusunun cevabı: Fiilimsiler çekim eki değil, yapım eki özelliği gösterir.

Fiilimsi konu anlatımı kapsamında kipler de önemli bir yer tutar. Kipler, haber $bildirme$ ve dilek $tasarlama$ olmak üzere ikiye ayrılır. Haber kiplerinde şimdiki zaman $-yor$, gelecek zaman $-ecek$, öğrenilen geçmiş zaman $-mış$, görülen geçmiş zaman $-di$ ve geniş zaman $-r$ ekleri kullanılır.

Vurgu: Fiilimsi nasıl bulunur sorusunun cevabı: Cümlede fiilimsileri bulmak için öncelikle fiil kök veya gövdesine getirilen eklere bakılmalıdır.

Fiilimsiler: Tanım ve Genel Özellikler

Fiilimsiler, fiillere getirilen eklerle oluşturulan ve fiillerin isim, sıfat veya zarf şeklini yapan sözcüklerdir. Eylemden türemelerine rağmen, eylemin tüm özelliklerini göstermezler.

Highlight: Fiilimsiler, fiil gibi olumsuz yapılabilir ancak çekimlenemez.

Fiilimsiler, fiilimsi ekleri ile oluşturulur ve cümlede isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılırlar. Bu ekler, fiilden isim yapma ekleri olarak da bilinir.

Example: "Silmek" fiili "siliyorum" şeklinde çekimlenebilirken, "silen" sıfat-fiili "sileniyorum" şeklinde çekimlenemez.

Fiilimsilerin temel özellikleri şunlardır:

1. Eylemlerden türetilirler.
2. Olumsuzluk eki $-me/-ma$ alabilirler.
3. Fiil çekim eklerini $haber ve dilek kipleri$ alamazlar.
4. Cümlede isim, sıfat veya zarf görevinde kullanılırlar.
5. Üç ana türe ayrılırlar: isim-fiil, sıfat-fiil ve zarf-fiil.

Vocabulary: Fiilimsi ekleri: Fiillere getirilerek onları isim, sıfat veya zarf yapan ekler.