Name: Knowunity
Brand: Knowunity

Türkçe

https://content-eu-central-1.knowunity.com/CONTENT/019340da-79b5-7781-84a8-49ff64119c30.pdf

019340da-79b5-7781-84a8-49ff64119c30

Konu Anlatımı

Saadet Altuny

Türkiye

Other Languages

İmam Hatip Ortaokulu

8. Sınıf Türkçe cümlenin öğeleri 

CÜMLENİN ÖĞELERİ
Öğe: Cümleyi oluşturan bölümlerin her birine
öğe denir.
TEMEL ÖĞELER
A) Yüklem
B) Özne (Kim, Ne?)
- Gerçek Özne
- Sözde Özne
YARDIMCI ÖĞELER
A) Nesne
Belirtili Nesne (Kimi, Neyi?)
- Belirtisiz Nesne (Ne? Caney bulduktan sonra)
B) Yer Tamlayıcı (Dolaylı Tümleç)
(Neye, Neyde, Neyden,
Kime, Kimde, Kimden,
Nereye, Nerede, Nereden?)
C) Zarf Tamlayıcı (Zarf Tümleci)
(Ne zaman, Nasıl, Ne kadar, Niçin,
Nereye {içeri, dışarı, aşağı, yukarı vb.}
Neyle, Kimle?)
Önce yüklem, sonra özne ve sonra tümleçler
aranır. Sorular yükleme sorulup alınan cevaplar
yüklemle birlikte tekrar edilmelidir.
Tamlamalar, deyimler, ikilemeler ve birleşik
eylemler bir bütündür, öğeler bulunurken bölünmez.
TEMEL ÖĞELER
1) YÜKLEM
1- Cümlenin temel öğesidir. Cümle yargı bildiren bir
söz; yüklem de yargıyı üstlenen öğe olduğuna göre
yüklemsiz bir cümle olamaz.
2- Yüklem, tek kelimeden de oluşabilir bir kelime
grubundan da.
3- Cümle oluşturmaya yeterli olan tek öğe
yüklemdir.
4- Diğer unsurlar, yüklemin anlamını desteklemek
üzere cümlede bulunur.
Yüklem fiil de olabilir isim de.
2) ÖZNE
Cümlede bildirilen işi, oluşu, hareketi, durumu,
kılışı yerine getiren; hakkında bilgi ve haber verilen
öğedir. Yani yapanı veya olanı karşılayan unsurdur.
Özne, yükleme sorulan "ne?, kim?"
sorularının cevabıdır.
Hörnek:
Kuşlar yine yolculuğa başladı.
Başlayan ne? - Kuşlar (Özne)
Herkes meraklı gözlerle bakıyordu.
Bakan kim? - Herkes (Özne)
Özne cümle içinde verilmemişse gizli
öznedir. Gizli özne de gerçek öznedir.
Hörnek:
Dersine iyi çalışmış.
Çalışan kim? O: gizli özne
Tiyatroya gelecekler.
Gelecek olanlar kim? Onlar gizli özne
İşten etkilenen nesneyken başkası tarafından
anlamı katılarak özne sorusuna yanıt veren kelimelere
sözde özne denir.
Örnek:
Öğrenciler sınıfları süsledi.
Süsleyen kim? - Öğrenciler Özne
Sınıflar süslendi.
Süslenen ne? - Sınıflar: Sözde özne. Çünkü iş
süslenme değil süslemedir. Sınıflar başkası tarafından
süslenmiştir.
Örnek:
Tabiattaki en iç açıcı renk yeşildir.
Bu yıl kış erken geldi.
yüklem
Kitaplar dağıtıldı.
yüklem
Dağıtılan ne? - Kitaplar: Sözde özne. Çünkü iş
Birden kapandı birbiri ardınca perdeler.
yüklem
Çocuğun etekleri zil çaldı.
yüklem
dağıtılma değil dağıtmadır. Kitaplar başkası tarafından
dağıtılmıştır. 1) NESNE (DÜZ TÜMLEC)
YARDIMCI ÖĞELER
3) ZARF TAMLAYICISI (ZARF TÜMLECİ)
a) Belirtili Nesne: İsmin -i hal ekini alır.
Yükleme sorulan "neyi, kimi?" sorularının
cevabını verir.
Örnek:
Kedi sütü döktü.
Kedi neyi döktü? : Sütü Belirtili Nesne
Ali'yi müdür çağırdı.
Müdür kimi çağırdı? Ali'yi - Belirtili Nesne
Mert kitabın sayfalarını yırtmış.
Mert neyi yırtmış? : kitabın sayfalarını Belirtili Nesne
a) Belirtisiz Nesne : İsmin yalın halinde olur.
Yükleme, özneyi bulduktan sonra sorulan
"Ne?" sorusunun cevabını verir.
Hörnek:
Annem pazardan elma aldı.
Aldı yüklem.
Alan kim? Annem: özne
Annem ne aldı? - Elma Belirtisiz nesne
2) YER TAMLAYICISI (DOLAYLI TÜMLEC)
-e, -de, -den ekini alan tümleçlerdir. Yükleme
sorulan "neye, neyde, neyden, kime, kimde, kimden,
nereye, nerede, nereden?" sorularının cevabını verir.
Jörnek:
Benim çiçeklerime kimse zarar veremez.
Zarar veremez: Yüklem
Zarar veremeyen kim? - Kimse : özne
Kimse neye zarar veremez? - Benim çiçeklerime : yer
tamlayıcı
Tebeşir kireçten yapılır.
Yer Tamlayıcısı
Nereden geliyorsun?
Yer Tamlayıcısı
Bu sabah yağmur var İstanbul'da
Yer Tamlayıcısı
-Bu çalışma kağıdını www.oMURGultiN.COM adresinde de bulabilirsin-
"Ne zaman, nasıl, ne kadar, nereye, niçin, neyle,
kimle?" sorularıyla bulunur.
Örnek:
Seni bugün okul müdürü çağırdı. (Ne zaman çağırdı?)
Zarf Tamlayıcısı
Ben onu çok seviyordum. (Ne kadar seviyorum?)
Zarf Tamlayıcısı
Gelmediğinden bu konuyu anlamadı. (Niçin anlamadı?)
Zarf Tamlayıcısı
Güle oynaya okula gitmişti oysa. (Nasıl gitmişti?)
Zarf TamlayıcısI
İzmir'den uçakla geldik. (Neyle geldik?)
Zarf TamlayıcısI
Uyarı: "İçeri, dışarı, aşağı, yukarı, ileri, geri" gibi yer yön
sözcükleri yalın haldeyken zarf tümleci, ismin -e,-de,
-den halindeyken dolaylı tümleç, ismin -i halindeyken
nesne olur.
İçeri gel.
Zarf Tamlayıcısı
İçeriye gel.
Yer Tamlayıcısı
İçeriyi temizle.
Belirtili Nesne
Cümleni Ögeleri İle İlgili Genel Özellikler
a- Cümlenin kuruluşuna katılmayan, yani öge
olmayan ve dolaylı olarak cümlenin anlamına
yardımcı olan unsurlardır. Bağlaçlar, ünlemler,
ünlem grupları, hitaplar, ara sözler cümle
kuruluşunun dışında kalan cümle dışı unsurlardır.
Şair, sen üzüldükçe ve öldükçe yaşarsın.
Bahçeye indim; fakat çiçeklerin kokusunu alamadım.
Başımın ağrısı yazları -sıcaklardan olmalı- artar.
Şu kopan fırtına Türk ordusudur, ya Rabbi!
b- Soru cümleleri, değişik öğeleri buldurmaya
yönelik olabilir. Sorunun cevabı hangi öğe ise soru
cümlesi onu buldurmaya yöneliktir.
-Sana kim izin verdi? -Babam = özneye yönelik
-Hangisini beğendin? -Bunu = nesneye yönelik
-Ne zaman geleceksin? -Yarın = zarf tümlecine yönelik

8. Sınıf Türkçe cümlenin öğeleri

Aradığını bulamıyor musun? Diğer derslere göz at.

Knowunity, beş Avrupa ülkesinde 1 numaralı eğitim uygulaması!

Knowunity, Apple tarafından büyük ilgi gördü ve Almanya, İtalya, Polonya, İsviçre ve Birleşik Krallık'ta eğitim kategorisinde sürekli olarak en üst sıralarda yer aldı. Hemen Knowunity'e katıl ve dünya çapında milyonlarca öğrenciyle yardımlaş.

4.9+

17 M

#1

950 K+

Kararsız mısın? Bizi bir de dünyanın dört bir yanındaki kullanıcılarımızdan dinle!

Kesinlikle harika bir uygulama, resmen hayatımı kolaylaştırdı.

Uygulama çok basit ve iyi tasarlanmış. Şimdiye kadar aradığım her şeyi buldum

Ba-yıl-dım ❤️, çalışırken neredeyse her an kullanıyorum

8. Sınıf Türkçe cümlenin öğeleri

Kaydol ve binlerce ders notuna sınırsız erişim sağla. Ücretsiz!

Kaydol ve binlerce ders notuna sınırsız erişim sağla. Ücretsiz!

Aradığını bulamıyor musun? Diğer derslere göz at.

Knowunity, beş Avrupa ülkesinde 1 numaralı eğitim uygulaması!

Knowunity, Apple tarafından büyük ilgi gördü ve Almanya, İtalya, Polonya, İsviçre ve Birleşik Krallık'ta eğitim kategorisinde sürekli olarak en üst sıralarda yer aldı. Hemen Knowunity'e katıl ve dünya çapında milyonlarca öğrenciyle yardımlaş.

4.9+

17 M

#1

950 K+

Kararsız mısın? Bizi bir de dünyanın dört bir yanındaki kullanıcılarımızdan dinle!

Kesinlikle harika bir uygulama, resmen hayatımı kolaylaştırdı.

Uygulama çok basit ve iyi tasarlanmış. Şimdiye kadar aradığım her şeyi buldum

Ba-yıl-dım ❤️, çalışırken neredeyse her an kullanıyorum