Hikaye Türünün Özellikleri ve Gelişimi
Bu bölümde, 9. sınıf edebiyat hikaye ünitesi konu anlatımı kapsamında hikaye türünün genel özellikleri, tarihsel gelişimi ve yapı unsurları ele alınmaktadır.
Hikayenin genel özellikleri şu şekilde sıralanmıştır:
- Genellikle tek olay anlatılır
- Kişi sayısı azdır
- Kahramanların belirli bir yanı anlatılır
- Zaman ve mekan anlatımı ayrıntılı değildir
- Duygulandırmak ve heyecanlandırmak esastır
Hikaye türünün tarihsel gelişimi şu dönemlere ayrılmıştır:
- Sözlü Dönem: Destan
- Geçiş Dönemi: Dede Korkut Hikayeleri
- Halk Edebiyatı: Halk Hikayeleri
- Divan Edebiyatı: Mesnevi
- Tanzimat Edebiyatı: Modern Hikaye
Highlight: Hikaye türü, 14. yüzyılda Batı'da ortaya çıkmıştır. Boccaccio'nun Decameron adlı eseri ilk hikaye türü örneği kabul edilmektedir.
Hikayenin yapı unsurları şunlardır:
- Olay örgüsü
- Kişi kadrosu
- Zaman
- Mekan
- Konu (Tema)
Anlatıcı bakış açıları üç türe ayrılmıştır:
- Hakim Bakış Açısı (Tanrısal/İlahi)
- Kahraman (Ben) Bakış Açısı
- Gözlemci Bakış Açısı (Müşahit)
Definition: Hakim bakış açısında anlatıcı, kahramanların aklından geçenleri ve psikolojilerini bilir. Anlatım üçüncü kişi ağzından yapılır.
Hikayede kullanılan anlatım biçimleri şunlardır:
- Öyküleyici Anlatım (Öyküleme)
- Betimleyici Anlatım (Betimleme)
- Gösterme: İç konuşma, bilinç akışı, diyalog
Example: Öyküleyici anlatımda olay anlatımı esastır. Kişi, zaman, mekan öğeleri vardır ve kişinin başından geçenler anlatılır.
Hikaye türleri iki ana başlıkta incelenmiştir:
- Olay Hikayesi (Klasik Hikaye)
- Durum Hikayesi (Kesit Hikayesi)
Vocabulary: Olay hikayesine "Maupassant tarzı hikaye", durum hikayesine ise "Çehov tarzı hikaye" denir.
Olay ve durum hikayesinin farkları şu şekilde belirtilmiştir:
- Olay hikayesi olaya dayanır, durum hikayesi bir kesit yansıtır
- Olay hikayesinde serim-düğüm-çözüm planı vardır, durum hikayesinde yoktur
- Olay hikayesi merak uyandırır, durum hikayesinde merak ikinci plandadır
- Olay hikayesi çarpıcı sonla biter, durum hikayesi bitmemişlik hissi verir
Quote: "Ömer Seyfettin, Refik Halit Karay, Reşat Nuri Güntekin, Sabahattin Ali olay hikayesi temsilcileridir. Mahmut Şevket Esendal, Sait Faik Abasıyanık, Oktay Akbal, Vüsat O. Bener durum hikayesi temsilcileridir."
Son olarak, hikayede kullanılan anlatım teknikleri listelenmiştir:
- Tahkiye etme (Anlatma)
- Gösterme
- Geriye dönüş
- Özetleme
- Montaj
- Leitmotiv
- Parodi (Yansılama)
- Pastij (Öykünme)
Bu kapsamlı özet, 9. sınıf edebiyat hikaye ders notları için temel bir kaynak niteliğindedir ve Türk edebiyatında hikâyenin gelişimini anlamak için önemli bilgiler sunmaktadır.
