Tanzimat Dönemi Şiiri: Batı Etkisi ve Yenilikler

Tanzimat dönemi, Türk edebiyatında Batı etkisinin belirgin şekilde hissedilmeye başladığı 19. yüzyılı kapsar. Bu dönemde şiir alanında önemli yenilikler ve değişimler yaşanmıştır.

Tanzimat şiirinin genel özellikleri şunlardır:

1. Biçim eski, içerik yenidir.
2. Parça güzelliği yerine bütün güzelliği ön plana çıkar.
3. Şiir, gazete ekseninde gelişmiştir.

1. Tanzimat dönemi özellikleri arasında şunlar sayılabilir:

• Hak, hukuk, medeniyet, vatan ve millet gibi yeni temalar işlenmiştir.
• Romantizm ve klasisizm akımlarından etkilenilmiştir.
• "Toplum için sanat" anlayışı benimsenmiştir.
• Aruz ölçüsü kullanılmaya devam etmiştir, ancak hece ölçüsü de denenmiştir.
• Şiirler konularına göre adlandırılmıştır.

Highlight: Tanzimat 1. dönem şiirinde toplumsal konular ön plandadır ve "toplum için sanat" anlayışı hakimdir.

Tanzimat 1. dönem sanatçıları arasında öne çıkan isimler şunlardır:

• Şinasi $ilklerin adamı$
• Ziya Paşa $bocalayan, kararsız olan$
• Namık Kemal $Vatan Şairi$

Tanzimat 2. dönem özellikleri ise şöyledir:

• "Sanat için sanat" anlayışı benimsenmiştir.
• Aşk, doğa, ölüm, metafizik gibi temalar işlenmiştir.
• Dil daha da ağırlaşmıştır.
• Romantizm akımından etkilenilmiştir.

Highlight: Tanzimat 2. döneminde bireysel temalar ön plana çıkmış ve "sanat için sanat" anlayışı benimsenmiştir.

Tanzimat 2. dönem sanatçıları arasında şu isimler yer alır:

• Abdülhak Hamit Tarhan $İlk pastoral şiir/Sahra, İlk uyaksız şiir/Validem, Karısının ölümü üzerine yazdığı şiir/Makber$
• Recaizade Mahmut Ekrem
• Muallim Naci

Example: Tanzimat şiirini Divan şiirinden ayıran üç özellik:

1. Konu yönünden farklıdır $Hak, hukuk, adalet gibi$
2. Şiir konusuna göre başlık almıştır
3. Parça güzelliği yerine anlam bütünlüğü tercih edilmiştir

Servetifünun Dönemi Şiiri: Batı Etkisinin Derinleşmesi

Servetifünun Edebiyatı, Tanzimat döneminde başlayan Batı etkisinin daha da derinleştiği bir dönemdir. Bu dönemde Fransız Edebiyatı örnek alınmış ve II. Tanzimat döneminde yapılan yenilikler genişletilmiştir.

Servetifünun şiirinin özellikleri:

• "Serbest Müstezat" sıkça kullanılmıştır.
• "Sone, terza-rima" gibi nazım şekilleri ilk kez kullanılmıştır.
• "Mensur" şiir örnekleri ilk defa bu dönemde görülmüştür.
• Romantizm akımıyla birlikte ilk kez "Sembolizm ve Parnasizm" akımları da etkili olmuştur.

Highlight: Servetifünun döneminde Batı etkisi daha da belirginleşmiş, yeni nazım şekilleri ve akımlar Türk edebiyatına girmiştir.

Şiir türünde ön plana çıkan sanatçılar:

• Cenap Şahabettin
• Tevfik Fikret

Servetifünun topluluğu, derginin kapatılmasıyla dağılmıştır.

Tanzimat'tan farklı olarak Servetifünun'da şiirimize getirilen yenilikler:

1. Şiir düzyazıya yaklaştırılmıştır.
2. Aruz ölçüsünde değişiklikler yapılmış, bir şiirde birden fazla aruz kalıbı kullanılmıştır.
3. O döneme kadar kullanılmayan kelime ve tamlamalar kullanılmaya başlanmıştır.
4. Şiirde Parnasizm ve Sembolizm ilk defa bu dönemde kullanılmıştır.
5. Dil daha da ağırlaşmıştır.
6. Şiir daha duygusaldır.
7. Hayal-hakikat çatışması vardır.
8. Anlam bütünlüğü birden fazla mısraya yayılmıştır.

Vocabulary: Parnasizm: Romantizm akımına tepki olarak doğan, nesnel tasvirlere önem veren ve "sanat için sanat" anlayışını benimseyen akım.

Vocabulary: Sembolizm: Parnasizm akımına tepki olarak çıkan, bireyin iç dünyasına yönelen ve şiirde anlam kapalılığını önemseyen akım.

Fecriati, Parnasizm ve Sembolizm: Yeni Akımlar ve Anlayışlar

Fecriati Dönemi, Servetifünun'dan sonra genç sanatçıların bir araya gelerek oluşturdukları yeni bir topluluktur. Bu dönemin özellikleri:

• İlk kez Türk edebiyatında bildiri $beyanname, manifesto$ yayımlanmıştır.
• Bildiride "Sanat için sanat" anlayışı benimsenmiştir.
• Ancak Servetifünun anlayışının devamı olmaktan öteye gidememiş ve kısa sürede dağılmıştır.

Example: Bildiriyi imzalayan bazı sanatçılar: Ahmet Haşim, Ali Canip Yöntem, Mehmet Fuat Köprülü, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Refik Halit Karay, Hamdullah Suphi Tanrıöver.

Parnasizm, Romantizm akımına tepki olarak doğmuştur. Özellikleri:

• Şiirde her şey ayrıntılı ve nesnel tasvirlerle verilir.
• "Sanat için sanat" anlayışı benimsenir.
• Biçim güzelliği çok önemlidir.
• Şiirin amacı fayda değil estetik güzelliktir.
• Ölçü, uyak ve ritim ön plandadır.

Highlight: Parnasizm akımının Türk edebiyatındaki temsilcisi Tevfik Fikret'tir.

Sembolizm, Parnasizm akımına tepki olarak çıkmıştır. Özellikleri:

• Bireyin iç dünyasına yönelir $Öznel$.
• "Sanat için sanat" anlayışı benimsenir.
• Şiirde anlam kapalılığı vardır.
• Kelimelerin anlamlarından çok müzikal değerleri de önemlidir.

Highlight: Sembolizm akımının Türk edebiyatındaki temsilcisi Ahmet Haşim'dir.

Saf Şiir anlayışı da bu dönemde ortaya çıkmıştır. Özellikleri:

1. Sembolizmden etkilenilmiştir.
2. Şiir estetik haz uyandırmalı, didaktik tavırdan uzak durmalıdır.
3. Dil ve biçim konuya göre ön plandadır.
4. "Sanat için sanat" anlayışı hakimdir.
5. Ahenk ve müzik şiirle iç içedir.
6. Bireysel ve içsel temalar işlenmiştir.

Highlight: Saf şiirin edebiyatımızdaki asıl temsilcileri Ahmet Haşim ve Yahya Kemal'dir.

Milli Edebiyat Dönemi Şiiri: Türkçülük ve Hece Ölçüsü

Milli Edebiyat Dönemi Şiiri $1911-1923$, Türk edebiyatında önemli değişimlerin yaşandığı bir dönemdir. Bu dönemin özellikleri:

1. Dil Arapça-Farsça kelimelerden arındırılmıştır.
2. Türkçülük düşünce akımının etkisi görülür.
3. Hece ölçüsü kullanılmıştır.
4. Şiirler öğretici nitelikte olmuştur.
5. Türk tarihi ve Anadolu coğrafyası gibi konular işlenmiştir.
6. Hece ölçüsüyle yazılan şiir, Batı'dan edebiyatımıza giren "sone" nazım şekliyle de kaleme alınmıştır.

Highlight: Milli Edebiyat Dönemi'nde Türkçülük akımı etkili olmuş, dil sadeleşmiş ve hece ölçüsü ön plana çıkmıştır.

Bu dönemin önemli temsilcileri arasında Ali Canip Yöntem ve "Beş Hececi" olarak bilinen şairler yer alır:

• Faruk Nafiz Çamlıbel
• Orhan Seyfi Orhon
• Halit Fahri Ozansoy
• Enis Behiç Koryürek
• Yusuf Ziya Ortaç

Example: Manzum hikayenin genel özellikleri:

• Yapı unsurları vardır $Olay, yer, zaman, kişi$
• Düşünce ya da olay odaklıdır
• Diyaloglara yer verilir

Bu dönemde, 11. sınıf edebiyat notları açısından önemli olan manzum hikaye türü de gelişmiştir. Manzum hikaye, şiir formunda yazılmış ancak hikaye özelliklerini taşıyan bir türdür.

Vocabulary: Manzum hikaye: Şiir biçiminde yazılmış, ancak olay örgüsü, karakter, zaman ve mekan gibi hikaye unsurlarını barındıran edebi tür.

11. sınıf Edebiyat Serveti Fünun Dönemi şiir konuları, Tanzimat'tan Milli Edebiyat'a uzanan süreçte Türk şiirinin geçirdiği değişimi ve gelişimi anlamak açısından büyük önem taşır. Bu dönemler, edebiyat 11.sınıf ders notları içerisinde geniş yer tutar ve sınavlarda sıkça sorulur.

Tanzimat ve Servetifünun Dönemi Şiiri

Tanzimat 1. ve 2. dönem karşılaştırması yapıldığında, Türk edebiyatında Batı etkisinin giderek arttığı görülmektedir. 19. yüzyılda başlayan bu süreçte şiir, biçim ve içerik açısından önemli değişimler geçirmiştir.

1. Tanzimat dönemi özellikleri arasında toplumsal konuların ön plana çıkması, hak, hukuk, medeniyet gibi yeni temaların işlenmesi yer alır. Bu dönemde biçim eski kalırken içerik yenilenmiştir. Şinasi, Ziya Paşa ve Namık Kemal gibi isimler öne çıkmıştır.

Tanzimat 2. dönem özellikleri arasında ise "sanat için sanat" anlayışının benimsenmesi, daha bireysel temaların işlenmesi ve dilin ağırlaşması sayılabilir. Abdülhak Hamit Tarhan, Recaizade Mahmut Ekrem gibi isimler bu dönemin önemli temsilcileridir.

Servetifünun Edebiyatı ile birlikte Batı etkisi daha da belirginleşmiş, yeni nazım şekilleri ve akımlar edebiyatımıza girmiştir. Tevfik Fikret ve Cenap Şahabettin gibi isimler öne çıkmıştır.

Highlight: Tanzimat'tan Servetifünun'a geçişte şiir giderek düzyazıya yaklaşmış, dil ağırlaşmış ve Batı etkisi artmıştır.