Tanzimat Fermanı

Alternatif metin:

cedido vaz-u te'sisi lazım ve mühim görünerek isba kavanini makteziyyeni mevâddi esa siyesi dahi emniyeti can ve mah- fuziyet ir₂-u namus.u mal ve to 'yini vergi ve asa kir-i mukteziyenin süreti calb ve müddet istihdamı kazıyye kinden ibaret olup şöyleki dünyada candan ve 112.4 namusdan elazz bir sey olmadığından bir adem onları tehlikede gör- dük'de hilkat-i zatiye ve eibilliyeti fitriyesinde hiyanete mayi olmasa bile mahafara. I can_u narusu igun elbette bazı süratlere teşebbüs edeceği ve bu dahi devlet-ü memlekete muzir. 14 ola geldiği müsellem olduğu misilli bilakis cân-y namusundan emin olduğu halde dahi sidku istika metten ayrılmayacağı ve işi gücü heman devletü milletine hüsni hidmetten ibaret olacağı dahi bedihi ve zahirdir ve emniyeti mal kaziyessinin fikdan halinde ise herkes ne devlet ve ne milleti ne Isınamayıp ne imanı mülke bakmayıp daime daima endişe ve 12diraptan hali olamadığı misil ti aksi takdirinde yani emlaku emvalinde emni yeb-i kamilesi olduğu halde dahi heman kendi işiyle ve teusi-i daireyi taayüşüyle uğraşıp Ja kendisine gan გრი gün devleti millet gayreti Jatar mahabeti artip ono pore hüsnü harekette Galısı copi şüpheden azadedir. ve tayini vergi madde sini dahi aanka bir devlet muhofazai memaliki ian elbette askeri Leşkere ve sair masarifi muktesiyye'ye muhtaç olarak buise akça ile idare ile olunacopina ve açka dahi tebaanın vagisiyle hasil olacopina binaen bunun dahi bir husni suretine bakılmak ehem olup .... be Bu dezin ahali-i memalikten her ferdin emlak ve kudretine göre bir vergi-i münasib tayin olunarak kimseden ziyade şey alınmama si ve devleti aliyemizin berren ve bahven ve. 15 masarifi askeririye ve sairesi dahi kavanin ica biyya ile tahdi 'du teebyin olunup ana gale icra olunması La2, medendir. Ve asker madd. si ber-minuali muharrer je mevädd-, mühim. meden olarak eperci muhafazai vatan ian asker vermek, ahalinin farizai limmeti isede şimdiye kador cori olduğu vechile bir memleke. bin aded-i nüfüs-i mevardesine bakılmayarak kiminden rütbei tahammülünden ziyade ve kiminden noksan asker istenilmek, hem nizam sizliği ve hem 2ira at ve ticaret mevdd-, nafiasının ihlalini müab olduğu misilli.... Fi_ma bad, ashab-ı cünhânın davaları kavanin-i şeriye ikti 2001nca alenan berhevh-i ted kyk görülüp hükm olunmadıkça hiç kims hakkında hafi ve seli idâm ve tesmim mua melesi icrası caiz olmamak ve hiç kimse tarafından digerininin 12-u namusung to- sallut jukuu bulmamak ve herkes emuel_u emlakune kemali serbestlyle malik ve muta- Sarrif olarak ona bir toraydon müdahale olunmamak ve faroza birinin böhmeti kaba hati vukuu unda, anın veresesi ol tahmet kabahatdan berriyyü'zzimme olacakların- 16 dan anın malını müsadere ile velesi hukuk-1 irsiyyetlerinden mahrum kılınmamak ve tebe's i Saltanat seniyemizden olan ehl-i islám ve mileli sa ise, bu musa, adat-ı şahane. mize bila isti 2an mahar olmak üzere,can Je 112_u namus ve mal raddelerinden hükm_i şeri iktizasınca, koffe-i memalik-i mahrusc miz aholi sine tarafı şahanemizden, emni- kâmile verilmiş ve diğer hususlara dahi ittifak ara ile karar verilmesi lazım gelmiş olmakla Meclis-i Ahkamül -Adliye a'zası yeti daha luzuru mestebe tekzir olunarak ve vülkela ve ricâ li devleti aliyemiz dahi, bazı tayin olunacak ve vükela ve eyyam da da Oroda, ictima ederek ve Cümlesi efkar-u mütala'atını hia Gekinmeyip serbestae söyliyerek iş bu emni- yeti can-u mal ve tayin _i vergi husus larına dair kavani-ni muktazıyye bir taraftan kararlaştırılıp. Ulemâ ve vûzeradan vel_has her kim olursa olsun kava'nın -i şeriyye'ye muhalif ha. reket edenlerin kabahat -i Sahabiyelerine gole tedibatı layıkalarını hiç rütbeye ve hatır ve genüle bakılmayıp icrası 21mninda, mahousan Ceza kanun-Namesi dahi tanzim ettirilsin ve 17 Cümle me murinin el-haletu hazini miktar, văți maazları olarak, Şayed henüz olmayanları vars varsa onlar gibi tanzim olunacağından şera. mefur olup, harabiyeti mülkün şer'an menfur olup, harabiyyet-i mülkün sebeb-i azamı olan rüsved maddei kerihesinin fi-mâ bâ'd adem vukuvu maddesinin dahi bir kaanun-i kavi i te kidine bakılsın ve keyfiyatı meşruha, usul- atikayı bütün bütün topyir-u teadid demek olacağından iş bu iradeyi şahanemiz dersade ve bil cumle memalik_i mahsuramiz ahalisin ne ilanu iṣale olunacopi misilli ...... Heman rabbimiz Teala Howetleri Cümlemiz muvaffak buyursun. Ve bu kavanini müessese nin hilofina hareket edenler Allahu Taala Hozret lerinin lanetine mahzar olsunlar. Ve iteleded felah bulmasınlar. Amin!" Tanzimat fermanı yüzelli yıldır devlet kurumlarının bozukluğundan ja bu durumun giderilmesinden ve kuralların konması gerek yeni tiğinden söz ederek başkcalon sopida belirtile düzenle meleri getirmektedir. 18 TANZİMAT IN NİTELİĞİ Avrupada 18. y.y. `dan iti boren görülen teknik ilerleme her geçen gün Osmanl. devletinin aleyhine gelişti. Yeni buluşlar askeri sivil, iktisadi bünye ye suratle giderek. Avrupa milletlerini güçlendirdi aynca Franoiz ihtilali ile yaygınlaşan ve şiddetle benimsenen milliyetçilik hareketleri bu milletin derlenip toparlanarak, bilhossa Osmanlı devleting karşı düşmanlıklarını artırdı. Hack. Ziyniyetinin kinleri ve asırlar boyunca süren müslümon, Türk üstünlūpane Son veren intiroslarida bu teknolojik ve güçlerle birleşerek askerlikte, ticarette dia ve iç Siyasette Osmanlı devleti aleyhine komploları açık va gizli tecavüz va mücadelelerin en ileri noktalara doğru tırmandı. Bunun neticesi olarak Osmanlı devleti iainde yer alan başta hristiyan azınlıklar, kaumiyetçilik va haakkk hisleri tahrik ve teuşik edildi. Bu ha reketleri düşman devletlerce maddi ve manevi yardım larla desteklendi. Öte yandan 17. yy. `dan itibare yenicerilerde görülen bozulma sultan II. Mahmoud! han devrinde siyasi ve ticari hayatta da sirayet ederek devlet jaten ice Curütmeye başlandı. 23 Bu durum devletin devletin gücünü tedricen azo tarak dparda ve içerde Zaafa uğrattı. Yüksek dereceli bazı memurlar arasında yaşanan Şahui Gekişme, kin, hased, Garez Zaman, zaman dev- leti düşmanlarına yardım edildi. Böylece esasen devlete sadık ve temiz hak yükselme devrinde görülen basiretli ve ilerleyici Ja idareden mahrum, ilimden uzaklaştırılarak sa nayi ve ticarette teknik kolaylıklardan habersiz bırakıldı. Bu durum Tanzimat Fermanından Cok once Osmank sultanları tarafından fark edilerek Ge- şitli Islahat hareketleri far planlandı ve Nygulana yeniceri Ocağının kaldırılmoa, kılık, kıyafet düzenlen mesi eğitim müesseselerindeki blahatlar, teknolali gelişmder: devlete sokma gayretleri bu cümledendi Ancak bu hareketlerin çoğunda düzeltilmek istenen auil huowlar insan unsuru ve mülesseselerir işleyişi ve teknolojiye ayak uydurmak olarak gô rülür. Sultan Abdülmecid Hon'da bu anlayışa Sahip olahat hareketlerini devam ettirmek ve devlet Avrupa ile en üst dengede duran gücünden düsün memek ve hakim gücü haline getirmek için azim ve gayretle Calwan hükümdardı. засі 24 TANZIMATIN YENİLİKGİ YÖNÜ Osmanlı toplumunun 18. y.y. başlayarak getir diği değişiklikler batılı diliyle bilecek bir to phimu Sonuçlanmıştır. Buna karşılık O zamana kadar insanların hayatlarında ve düşüncelerinde belirleyici ola gelmiş kavramlar, köklü değişmeler olmustur. Asıl bayak değişim eğitim süreci içinden yapıl- dığı ölçüde gerçekleştiği batılaşmanın etki alting girenler okumuşlar yani aydınlardan kat kat 92alan etkiler O aydınlor duinda kalanlara yayıl miatır. Özellikle tonzimat fermoni Sonravinda Osmanlı toplum için çok önemli olon devlet halk ilişkisinde büyük değişiklikler gerçekleşti. Bu geleneksel padişah kul ilişkisi ve buna göre bicimlenmiş hukuk sistemi yesine toplum hukut Sistemi anlayışı geçerli olmoya bozladı. İktidorin mearuluğu önemli bir sorun olarak gündeme geldi, Milli eğitim sahasındaki yenilikler sultan I. Mahmud 2amonında boşlatılmıştın Bu dönem de ise, Sultan Abdalmecid Honın emri ik yoni mekteplerin açılması ve sibyon mekteplerin co-. gıltılmasına çalışıldı. 32 TANZI MATIN HUKUKSAL YÖNÜ Bu fermanda hukuki alanda yapılan değişik- likler kakli değildir. Fermanın maddesi bu konu üzerine ayrılmıştır. Bu ise artık mahkemelerin açık olmooi ve kimsenin yargılandırılmamcoins yönelik bir madde idi. Fermon, Şahip ve mal güvenliği yoni bir takım ana haklar teminatını ilan etmiş, bu escolar da- hilinde yeni kanunların konacağını vodetmiştir. Tanzimat ferman aina haklar va onun te- minatından bahsetmesi bakımından hukuk dev leti anlayışı istikomatinda atılmış bir adımdır oncak fermon aina hakların yanlız bir kısmından bahsetmekte özgürlüğün sozunu etmediği gibi esitlik sozine dahi yes Jermemekte idi. Ferman hukuki mahiyati itibariyle, Padi- Şahın tek taraflı idaresine dayanmakta Ja bunun sonucu olarak tek forefl bir islem olması sebebiylede padişah borafından her 20mon, değiştirmeye, bozmaya müsait bulun- makta idi. Bununla beraber, vesikanın asıl kıymeti Podi_ şah dahil yetkililer tarafından ilan olunanon 39 Aulam nayet oluncespun bir miqyldid day jobs te generel saini yeminle