Tarih Bilimi ve Temel Kavramlar

Tarih Nedir ve temel özellikleri, geçmişte yaşamış insan topluluklarının tüm faaliyetlerini belge ve bilgiler ışığında, yer ve zaman göstererek açıklayan objektif bir bilim dalıdır. Tarih biliminin özellikleri arasında geçmişte yaşanmış olayları incelemesi, belgelere dayalı olması ve olayları yer-zaman, neden-sonuç ilişkisi içinde değerlendirmesi yer alır.

Tanım: Tarihsel olay, geçmişte yaşamış toplumları ilgilendiren sosyal, ekonomik, kültürel ve dini alanlardaki kısa süreli gelişmelerdir. Örneğin Malazgirt Savaşı bir tarihsel olaydır.

Tarihsel bilgi nedir kısaca sorusuna cevap olarak, geçmişteki olayların günümüze ulaşan kanıtlar ve belgeler ışığında yorumlanması diyebiliriz. Tarihsel bilgi tanımı içinde objektiflik, belgelere dayanma ve eleştirel yaklaşım önemli unsurlardır.

Tarihi kaynaklar nelerdir 9. sınıf müfredatında iki ana başlık altında incelenir: Birinci elden kaynaklar ve ikinci elden kaynaklar. Birinci elden kaynaklar olayın yaşandığı döneme ait kitabeler, abideler, arkeolojik kalıntılar gibi doğrudan kanıtlardır. İkinci elden kaynaklar ise sonradan yazılan tarih kitapları, hikayeler ve ders kitapları gibi dolaylı kaynaklardır.

Tarih Boyunca Kullanılan Takvimler ve İnsanlığın İlk Dönemleri

Tarih boyunca insanlar zamanı ölçmek ve düzenlemek için çeşitli takvim sistemleri geliştirmişlerdir. Türk tarihinde özellikle önemli olan On İki Hayvanlı Türk Takvimi, güneş yılını esas alan ve her yıla bir hayvan adı veren ilk Türk takvimidir. Bu sistem günümüzde hala Çin'de kullanılmaktadır.

Tanım: Takvim sistemleri, toplumların zaman ölçümü ve organizasyonu için geliştirdikleri matematiksel ve astronomik temelli düzenlemelerdir.

İslam dünyasında kullanılan Hicri Takvim, Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye göçünü (622) başlangıç kabul eder ve ay yılını esas alır. Celali Takvim ise Büyük Selçuklu döneminde Melikşah zamanında, ünlü matematikçi Ömer Hayyam tarafından düzenlenmiştir. Osmanlı Devleti'nin mali işlerinde kullandığı Rumi Takvim ve günümüzde dünya genelinde en yaygın kullanılan Miladi Takvim, güneş yılını esas almaktadır.

Önemli Not: Tarihi kaynaklar ve tarihsel bilgi açısından takvimler, geçmiş olayların tarihlendirilmesinde ve kronolojik düzenin sağlanmasında kritik öneme sahiptir.