Name: Knowunity
Brand: Knowunity

Türkçe

https://content-eu-central-1.knowunity.com/CONTENT/0192c935-8452-76da-bee5-655549e38a52.pdf

0192c935-8452-76da-bee5-655549e38a52

Konu Anlatımı

Zeliha Yanardağ

Türkiye

Anadolu Lisesi

Tarih

9. Sınıf tarih 1. Ünite

ÜNİTE 1
TARİHİN TANIMI
Geçmişte yaşamış insan topluluklarının yaşayışlarını, birbirleriyle olan ilişkilerini, kültür ve sanat
anlayışlarını, ekonomik faaliyetlerini, savaş ve barışlarını
Neden sonuç ilişkisi içerisinde
Yer ve zaman göstererek
Belgelere dayanarak
Objektif (tarafsız) bir şekilde inceleyen sosyal bir bilim dalıdır.
TARİH BİLİMİNİN ÖZELLİKLERİ
1. Tarihte olaylar geçmişte yaşandığı için tekrarlanmazlar. Tarihte deney ve gözlem yapılamaz. Bu
yüzden olaylar kaynaklara dayandırılarak anlatılmalıdır.
2. Tarihi olaylara kural koymak genelleme yapmak mümkün değildir. Her olayın kendine özgü
sonucu vardır.
3. Tarihte yer ve zaman kesinlikle belirtilmelidir.
4. Tarihte hiçbir olay tek başına bağımsız değildir. Her tarihi olay kendinden önceki tarihi olayın
sonucu kendinden sonraki olayın nedenidir. Neden sonuç ilişkisi kesintisiz bir şekilde devam eder.
5. Araştırılan olaylar objektif olarak değerlendirilmelidir. Tarafsızlık belgelere başvurarak sağlanır.
6. Bir olayın tarih biliminin konusu olabilmesi için üzerinden en az 30 yılın geçmesi, olayı yaşayan
kişiler ve kısıtlamalar ortadan kalkmalıdır.
7. Tarihi bilgilerde kesinlik yoktur. Her zaman yeni belge bulunma olasılığı vardır.
8. Olaylar olayın geçtiği zamanın değer yargılarına, o günün koşullarına göre değerlendirilmelidir.
TARİHİN BİREYE VE TOPLUMA FAYDALARI
BİREYE FAYDALARI
Tarih öğrenmek insanların çevresine ve
dünyaya daha geniş bir perspektiften
bakmasını sağlar.
Eleştirel düşünme, sorgulama yeteneği
kazandırır.
Olaylar ve kişiler hakkında empati kurma
becerisi geliştirmemize yardımcı olur.
Zihinsel rahatlama günlük olaylardan
uzaklaşma ve araştırma becerisi
kazandırır.
Yaşadığı çevreye aidiyet kurma hissi verir.
İlham verir, motivasyon sağlar.
Bireyin kimliğinin oluşmasına yardımcı
olur. Ahlak ve etik anlayışı geliştirir.
Bireylerin merak duygusunu geliştirir.
TOPLUMA FAYDALARI
Milli birlik ve ortak düşünce anlayışıyla
topluma ait olma düşüncesini barındırır.
Geçmiş hatalardan ders çıkartmamızı ve
geleceğin inşasını sağlamamıza yardımcı
olur.
Olaylar arasında neden-sonuç ilişkisi
kurabilmemizi sağlar.
Belirli bir dünya görüşü kazanmamıza,
yaşadığımız topluma ait hissetmemize,
farklı kültürlere ve topluluklara karşı
saygılı olmayı öğretir.
Toplumsal barış ve anlayışın önemini
öğretir.
Toplumun ortak değerlerini ve kültürel
mirasını koruma bilincini arttırır. TARİHTE OLAY VE OLGU
TARİHTE OLAY (VAKA)
Hayat içerisinde meydana gelen
değişimlerdir.
Kendine özgü özelliklere sahiptir,
biriciktir ve tektir.
Tekrarlanmaz.
Somut bilgiler içerir.
Yeri ve zamanı bellidir.
Başlangıcı ve bitişi bellidir.
TARİHTE OLGU (VAKIA)
Tarihi sürecin sonucunda ortaya çıkan
sonuçlarına göre değerlendirilen
değişimlerdir.
Geneldir, çok sayıda örneği vardır.
Tekrarlanabilir.
Soyuttur, yeri ve zamanı belli değildir.
Başlangıcı ve bitişi belli değildir.
ÖRNEĞİN: Malazgirt Savaşı
İstanbul'un Fethi
ÖRNEĞİN: Anadolu'nun Türkleşmesi
İstanbul'un Türk-İslam kenti olması
TARİHİN KAYNAKLARI
Geçmişten günümüze kalan ve tarih hakkında bilgi veren her türlü malzemeye kaynak ya da belge
denir.
1. BİLGİNİN DEĞERİNE GÖRE KAYNAKLAR
A. Birinci Elden Kaynak
Olayı yaşamış, olaya tanık olmuş kişilerin
yazdığı döneme ışık tutan arkeolojik buluntu,
kitabe veya kitaplardır.
- Eseri yazan mutlaka olaya tanık olmalıdır.
B. İkinci Elden Kaynak
Birinci elden kaynaklardan yararlanılarak
yazılan eserlerdir.
- Eseri yazan olaya tanık değildir.
2. BİLGİNİN CİNSİNE GÖRE KAYNAKLAR
A. Yazılı Kaynak
Ferman, arşiv malzemeleri, para, arma, yıllık,
hatira, kitabe, gazete, seyahatname
B. Yazısız Kaynak
Arkeolojik buluntular, mezarlar, mağara
resimleri, heykeller, süs eşyaları
C. Sözlü Kaynaklar
Kaynağı belli olmayan ağızdan ağıza
aktarılarak söylenmiş hikayeler, şiirler,
atasözleri, destanlar, efsaneler, mitoslar
D. Görsel ve İşitsel Kaynaklar
Haritalar, planlar, ses kayıtları, video, DVD,
filmler, fotoğraflar TARİH BİLİMİNİN YÖNTEMLERİ
1. Kaynak Tarama (Arama)
2. Tasnif (Sınıflandırma)
3. Tahlil (Çözümleme)
4. Tenkit (Eleştiri)
5. Terkip (Sentez)
Konuyla ilgili belgeler kaynaklar aranır.
Elde edilen kaynakları konuya, mekana ve zamana göre ayırmadır.
Elde edilen verilerin yeterli olup olmadığını kontrol etmektir.
Elde edilen verilerin güvenilir olup olmadığını kontrol etmektir. Belgeler
sahte mi gerçek mi ayrımı yapılır. Doğruluğu araştırmadan yazılan eserler
tarihi belge niteliği taşımaz.
Birleştirme. Belgelerdeki bilgiler birleştirilerek kitap yazılır.
TARİHE YARDIMCI BİLİM DALLARI
Tarihi diğer bilim dallarından ayıran en önemli fark insanı ve doğayı tüm yönleriyle ele almasıdır.
Bu yüzden olayların doğru bir şekilde aydınlatılmasında diğer bilim dallarından yararlanır.
1. Coğrafya: Yer bilimidir. Mekan bilgisi açısından tarihi olayın geçtiği yer daima değerlendirilir.
2. Arkeoloji: Kazı bilimidir. Öncelikli olarak yazısız dönemleri (Taş ve Maden Devri) inceler.
3. Kronoloji: Zaman bilimidir. Tarihi olayın ne zaman gerçekleştiğini tespit eder. Olayları oluş
sırasına göre anlatır.
4. Paleografya: Eski yazı bilimidir. Yazıların ve fermanların tür ve şekil açısından incelemesini
yapar. Tarih öncesi dönemde kullanılmaz.
5. Etnografya: Toplumların öz kültürlerini, örf, adet ve geleneklerini inceler.
6. Antropoloji: Irk bilimi. İnsan ırkının iskelet ve fiziksel özelliklerini inceler.
7. Filoloji: Diller arasındaki ilişkileri inceler.
8. Epigrafi: Kitabe bilimi. Anıtları ve yazıtları inceler. Tarih öncesi dönemde kullanılmaz.
9. Diplomatik: Resmi belge bilimi. Ferman, anlaşma metinleri, şeriye sicillerini inceler.
10. Heraldik: Arma bilimi
11. Toponomi: Yer adları bilimi.
12. Sicilografi: Mühür bilimi.
13. Genoloji (Şecere): Soy bilimi.
14.Sosyoloji: Toplum halindeki insanı, toplumlar arası ilişkileri, insanların oluşturduğu tüm sosyal
kurumları inceler.
15. Kimya (Carbon 14) : Tarih öncesi devirlerin aydınlatılmasında kullanılan kalıntıların yıllarını
belirlemek için kimyasal metotlardan da yararlanılır. Bu metotlardan biri Karbon 14'tür.
16. Edebiyat: Tarihi roman, hikaye, masal, şiir, edebiyat eserlerini inceleyerek tarihe yardımcı olur.
17. Nümizmatik: Para bilimidir. Tarihi bir kazı sırasında bir uygarlığa ait birtakım paralar bulunursa
aşağıdaki bilgiler elde edilir; - paranın basıldığı yer ve tarihi
- parayı kimin bastırdığı
- paranın hangi devlete ait olduğu
- devletin yönetim şekli
- devletin ekonomik durumu
- üzerindeki resim ve figürlerden sanat anlayışı, tarihi şahsiyetleri vb.
ROMEN (ROMA) RAKAMLARI
I-1
XI -11
II-2
XII-12
III -3
IV-4
XIII-13 XIV-14
V-5
XV -15
VI-6
XVI-16
VII -7
XVII-17
VIII -8
XVIII-18
IX -9
X-10
XIX-19
XX-20
Milat
0
YÜZYIL HESAPLAMA
(Hz. İsa'nın Doğumu)
100
100
MÖ 1. Yüzyıl
MS 1. Yüzyıl
99-50
49 °
0-49
(1. yüzyılın ilk
yarısı)
(1. yüzyılın
ikinci yarısı)
(1. yüzyılın ilk
yarısı)
50 99
(1. yüzyılın
ikinci yarısı)
99-75 74 50 49-25 24-0
4.
1.
0-24 25-49
2
50 74 74-99
çeyrek çeyrek çeyrek çeyrek çeyrek çeyrek
çeyrek çeyrek
KURALLAR:
1. Yüzyıl hesaplamalarında tarih iki basamaktan oluşuyorsa l.yy dadır. MÖ 23 = I. YY
2. Milat hesaplamalarında 3 harfli bir sayı varsa son iki rakamı silinip baştaki rakama +1 eklenir.
Örneğin: 1453 = 15.yy
764 = 8.yy
3. Milattan önceki tarih ne kadar büyükse günümüzden daha uzak anlamı taşır.
Tabloya göre:
MÖ 622-VII. yy II. Yarı IV. Çeyrek
MS 622-VII.YY I. Yarı I. Çeyrek
TAKVİMLER
Zamanı ölçmek için hazırlanan çizelgeye takvim denir. İnsanların takvime ihtiyaç duymasında
zamanı iyi kullanma, olayları sıralama, yaşantıyı düzenleme gibi durumlar etkili olmuştur. Takvim
kullanılırken her medeniyet önem verdiği bir olayı başlangıç kabul etmiştir.
Hristiyanlar: Hz İsa'nın doğumu 0'ı
Müslümanlar: Hz Muhammed'in Mekke'den Medine'ye göçü 622 yılını
Romalılar: MÖ 753 Roma'nın kuruluş yılını kabul etmişlerdir.
Genel olarak iki esasa dayalı olarak takvim gelişmiş ve kullanılmıştır.
1.Güneş Yılı: Dünya'nın Güneş etrafında Bir defa dönmesi sırasında geçen süre 365 gün 6 saat
güneş yılı olarak adlandırılır. Güneş yılı esaslı takvimi ilk kez Mısırlılar bulmuş, Romalılar son halini
vermiştir.
2. Ay Yılı: Ay'ın Dünya etrafında 12 defa dönmesi sırasında geçen süreye ay yılı denir. 1 yıl 354
gündür. Bu sebeple güneş yılı arasında 11 günlük fark yaratır. Ay yılı esaslı takvimi ilk kez Sümerler
bulmuştur. TÜRKLERİN KULLANDIĞI TAKVİMLER
1. 12 HAYVANLI TÜRK TAKVİMİ
-Türklerin İslamiyetten önce kullandığı takvimdir. Türk icadı olan bu takvim Güneş yılı esaslıdır.
- Başlangıcı Metehan'ın tahta çıkışı olan MÖ 209'dur.
-Her aya bir rakam her yıla bir hayvan adı (tavuk yılı, sıçgan yılı, domuz yılı vb.) verilmiştir.
- Köktürkler ve Uygurların kullandığı bu takvim günümüzde Çinliler tarafından kullanılmaktadır.
2. HİCRİ TAKVİM
- Türklerin kullandığı tek ay yılı esaslı takvimdir. 1 yıl 354 gündür.
- Takvimin başlangıcı Hz. Muhammed'in Mekke'den Medine'ye göçü olan 622 yılıdır.
- Hz. Ömer döneminde düzenlenmiştir.
- Günümüzde hala dini günlerin ve bayramların belirlenmesinde kullanılır.
3.CELALİ TAKVİM
- Büyük Selçuklu hükümdarı Celaleddin Melikşah'ın emriyle Ömer Hayyam tarafından
hazırlanmıştır.
- Güneş yılı esaslı bir takvimdir.
-Başlangıç yılı 1079'dur. Yılbaşı 21 Mart (Nevruz) 'dur.
- Mali işler için kullanılmıştır.
4. RUMİ TAKVİM
-Osmanlılarda 1839 yılında mali işlerin düzenlenmesi sonucu kullanılmaya başlanmıştır.
- Güneş yılı esaslıdır. Başlangıç yılı 584'tür.
5. MİLADİ TAKVİM
- Mısır Uygarlığı tarafından bulunmuş, Romalılar son halini vermiştir.
- Güneş yılı esaslıdır, başlangıcı Hz. İsa'nın doğumudur.
-Jul Sezar ve XIII. Gregorius tarafından düzenlendiği için Julyen ya da Gregoryen takvimi de denir.
- Türk İnkılap hareketlerinin sonucu olarak Ocak 1926'dan beri ülkemizde kullanılmaktadır.
TARİH ARAŞTIRMA VE YAZIMINDA DİJİTAL DÖNÜŞÜM
******* Eksik olan tek konudur, bir tek bu eklenecektir.

9. Sınıf tarih 1. Ünite

Aradığını bulamıyor musun? Diğer derslere göz at.

Knowunity, beş Avrupa ülkesinde 1 numaralı eğitim uygulaması!

Knowunity, Apple tarafından büyük ilgi gördü ve Almanya, İtalya, Polonya, İsviçre ve Birleşik Krallık'ta eğitim kategorisinde sürekli olarak en üst sıralarda yer aldı. Hemen Knowunity'e katıl ve dünya çapında milyonlarca öğrenciyle yardımlaş.

4.9+

20 M

#1

950 K+

Kararsız mısın? Bizi bir de dünyanın dört bir yanındaki kullanıcılarımızdan dinle!

Kesinlikle harika bir uygulama, resmen hayatımı kolaylaştırdı.

Uygulama çok basit ve iyi tasarlanmış. Şimdiye kadar aradığım her şeyi buldum

Ba-yıl-dım ❤️, çalışırken neredeyse her an kullanıyorum

9. Sınıf tarih 1. Ünite

Kaydol ve binlerce ders notuna sınırsız erişim sağla. Ücretsiz!

Kaydol ve binlerce ders notuna sınırsız erişim sağla. Ücretsiz!

Kaydol ve binlerce ders notuna sınırsız erişim sağla. Ücretsiz!

Kaydol ve binlerce ders notuna sınırsız erişim sağla. Ücretsiz!

Kaydol ve binlerce ders notuna sınırsız erişim sağla. Ücretsiz!

Aradığını bulamıyor musun? Diğer derslere göz at.

Knowunity, beş Avrupa ülkesinde 1 numaralı eğitim uygulaması!

Knowunity, Apple tarafından büyük ilgi gördü ve Almanya, İtalya, Polonya, İsviçre ve Birleşik Krallık'ta eğitim kategorisinde sürekli olarak en üst sıralarda yer aldı. Hemen Knowunity'e katıl ve dünya çapında milyonlarca öğrenciyle yardımlaş.

4.9+

20 M

#1

950 K+

Kararsız mısın? Bizi bir de dünyanın dört bir yanındaki kullanıcılarımızdan dinle!

Kesinlikle harika bir uygulama, resmen hayatımı kolaylaştırdı.

Uygulama çok basit ve iyi tasarlanmış. Şimdiye kadar aradığım her şeyi buldum

Ba-yıl-dım ❤️, çalışırken neredeyse her an kullanıyorum