Uyanan Avrupa ve Sarsılan Osmanlı
Avrupa'da 18. yüzyılda gerçekleşen Sanayi İnkılabı ile üretim şekli tamamen değişti. Küçük atölyeler yerini büyük fabrikalara, insan gücü yerini makinelere bıraktı. Üretim artınca Avrupalı devletler ham madde ve pazar arayışına girdi.
Bu arayış sömürgeciliği hızlandırdı. Özellikle İngiltere, geniş bir sömürge imparatorluğu kurdu ve diğer Avrupa devletleri de onu takip etti. Aralarındaki rekabet zamanla Birinci Dünya Savaşı'nın zeminini hazırladı.
1789'daki Fransız İhtilali ile hürriyet, eşitlik ve milliyetçilik fikirleri dünyaya yayıldı. "Her millete bir devlet" sloganı, çok uluslu imparatorlukları olumsuz etkiledi. Osmanlı Devleti'nde yaşayan azınlıklar, Avrupa'nın da kışkırtmasıyla isyan etmeye başladı. Önce Sırplar ayaklandı, ardından diğer azınlıklar da bağımsızlık için harekete geçti.
Osmanlı Devleti ekonomik olarak da zor durumdaydı. Avrupa'dan alınan borçlar ödenemeyince Düyûn-u Umûmiye kuruldu (1881) ve devletin gelir kaynaklarının büyük kısmına el konuldu. Bu durum ve kapitülasyonlar, Osmanlı'nın ekonomik bağımsızlığına büyük zarar verdi.
Dikkat! Osmanlı Devleti'ni dağılmaktan kurtarmak için dört önemli fikir akımı ortaya çıktı: Osmanlıcılık, İslamcılık, Batıcılık ve Türkçülük. Bu fikirler devleti kurtarma amacı taşıyordu.