Kimyasal denge ve pH hesaplamaları konusunda kapsamlı bir rehber.
Kimyasal denge tepkimeleri tersinir reaksiyonlarda ileri ve geri yönde gerçekleşen reaksiyonların hızlarının eşit olduğu noktada oluşur. Kc denge sabiti formülü ürünlerin derişimlerinin çarpımının, girenlerin derişimlerinin çarpımına oranı şeklinde ifade edilir. Denge sabiti nasıl bulunur sorusunun cevabı, dengedeki maddelerin derişimlerinin ölçülmesi ve formüle yerleştirilmesiyle elde edilir. Denge sabitini etkileyen faktörler arasında sıcaklık, derişim ve basınç değişimleri yer alır, ancak katalizör denge sabitini etkiler mi sorusunun cevabı hayırdır çünkü katalizör sadece dengeye ulaşma süresini etkiler.
pH hesaplama formülü asit ve bazların kuvvetine göre farklılık gösterir. Kuvvetli asit baz pH hesaplama işlemlerinde doğrudan -log[H+] formülü kullanılırken, zayıf asitlerde Ka değeri ve başlangıç derişimi dikkate alınmalıdır. Log ile pH hesaplama özellikle karışım pH hesaplama problemlerinde önem kazanır. pH değeri asit-baz ilişkisinde 7'den küçük değerler asidik, büyük değerler bazik ortamı gösterir. pH hesaplama soruları çözülürken asit-baz türü, derişim ve Ka/Kb değerleri dikkate alınmalıdır.
Dengeyi etkileyen faktörler arasında en önemlisi sıcaklıktır. Sıcaklık artarsa denge sabiti artar mı sorusunun cevabı reaksiyonun endotermik veya ekzotermik oluşuna bağlıdır. Dengede hacim etkisi ise Le Chatelier prensibine göre gaz mol sayılarının değişimine bağlı olarak dengeyi etkiler. 11. sınıf kimyasal dengeye etki eden faktörler konusunda öğrencilerin özellikle Le Chatelier prensibini iyi kavraması ve kimyasal dengeye etki eden faktörler arasındaki ilişkileri doğru analiz edebilmesi önemlidir.