Basit Harmonik Hareketin Grafik Gösterimi

Bu sayfada, basit harmonik hareketin grafik üzerinde gösterimi ve geri çağırıcı kuvvetin özellikleri açıklanmaktadır.

Grafik, basit harmonik hareketin zaman içindeki değişimini göstermektedir. Yatay eksen zamanı, dikey eksen ise konumu temsil eder. Sinüs veya kosinüs eğrisi şeklinde olan bu grafik, hareketin periyodik doğasını yansıtır.

Geri çağırıcı kuvvet, cismi denge noktasına doğru yönlendiren kuvvettir. Bu kuvvet, denge noktasında sıfır iken, en uç noktalarda maksimum değere ulaşır.

Grafikte gösterilen farklı zaman aralıkları, hareketin farklı aşamalarını temsil eder:

• 0-T/4 aralığında cisim pozitif yönde yavaşlar.
• T/4-T/2 aralığında negatif yönde hızlanır.
• T/2-3T/4 aralığında negatif yönde yavaşlar.
• 3T/4-T aralığında pozitif yönde hızlanır.

Example: Bir yay üzerine asılı bir kütle düşünün. Kütleyi çekip bıraktığınızda, kütle denge noktası etrafında salınım yapar ve bu hareket grafikte gösterilen eğriyi oluşturur.

Highlight: Geri çağırıcı kuvvet, her zaman denge noktasına doğru yönelir ve uzanımla doğru orantılıdır.

Basit Harmonik Hareket Denklemleri

Bu sayfada, basit harmonik hareket formülleri detaylı olarak açıklanmaktadır. Bu formüller, hareketin matematiksel tanımını sağlar ve fiziksel özelliklerini anlamak için kritik öneme sahiptir.

Konum Denklemleri:

• x = r · cos$ωt$
• y = r · sin$ωt$

Burada, r genliği, ω açısal hızı ve t zamanı temsil eder. ω = 2π/T formülü ile hesaplanır, T periyottur.

Hız Denklemi:

• vx = ω · r · sin$ωt$
• vy = ω · r · cos$ωt$

Basit harmonik hareket hız formülü, cismin anlık hızını verir. Maksimum hız, vmax = ω · r formülü ile hesaplanır ve denge noktasında gerçekleşir.

Vocabulary: Açısal hız $ω$, bir cismin birim zamanda taradığı açıyı ifade eder.

Definition: Basit harmonik hareket uzanım denklemi, cismin herhangi bir andaki konumunu belirler.

Highlight: Hız, denge noktasında maksimum, uç noktalarda ise sıfırdır.

Basit Harmonik Hareket İvme ve Kuvvet Denklemleri

Bu sayfada, basit harmonik hareket formülleri arasında önemli yer tutan ivme ve kuvvet denklemleri ele alınmaktadır.

İvme Denklemi:

• ax = -ω²r · cos$ωt$
• ay = -ω²r · sin$ωt$

Basit harmonik hareket max ivme formülü: amax = ω²r

Kuvvet Denklemi:

• Fx = -mω²r · cos$ωt$
• Fy = -mω²r · sin$ωt$

Burada m kütle, ω açısal hız, r genlik ve t zamanı temsil eder.

Hareketin farklı noktalarındaki fiziksel büyüklükler:

• Denge noktasında $x = 0$: Hız maksimum $vmax = ωr$, ivme ve kuvvet sıfır.
• Uç noktalarda $x = ±r$: Hız sıfır, ivme ve kuvvet maksimum $amax = ω²r, Fmax = mω²r$.

Example: Bir yay-kütle sisteminde, kütle en uç noktaya ulaştığında hızı sıfır olur, ancak bu noktada ivme ve kuvvet maksimumdur.

Highlight: İvme ve kuvvet her zaman denge noktasına doğru yönelir ve uzanımla doğru orantılıdır.

Yay Sistemlerinde Basit Harmonik Hareket

Bu sayfada, yay sistemlerinde basit harmonik hareketin özellikleri ve basit harmonik hareket yay formülleri incelenmektedir.

Periyot Formülü: T = 2π√$m/k$

Burada m kütle, k ise yay sabitidir.

Basit harmonik hareketin özellikleri:

1. Kütle denge konumuna yaklaşırken hızlanır, uzaklaşırken yavaşlar.
2. Geri çağırıcı kuvvet ve ivme her zaman denge konumuna doğrudur.
3. Geri çağırıcı kuvvet ve ivme, denge konumuna yaklaşırken artar, uzaklaşırken azalır.
4. Periyot, yerçekimi ivmesine $g$ bağlı değildir.
5. Genlik değişirse periyot değişmez, ancak maksimum hız, geri çağırıcı kuvvet ve ivme değişir.

Vocabulary: Yay sabiti $k$, yayın sertliğini ifade eden bir parametredir.

Definition: Basit harmonik hareket periyot formülü, bir tam salınımın süresini belirler.

Highlight: Periyodun kütlenin kareköküyle doğru, yay sabitinin kareköküyle ters orantılı olması önemli bir özelliktir.

Yayların Seri ve Paralel Bağlanması

Bu sayfada, yayların seri ve paralel bağlanması durumunda basit harmonik hareket formüllerinin nasıl değiştiği incelenmektedir.

Yayların Seri Bağlanması:

• Eşdeğer yay sabiti: 1/keş = 1/k1 + 1/k2
• Seri bağlı yaylarda toplam yay sabiti küçülür.

Yayların Paralel Bağlanması:

• Eşdeğer yay sabiti: keş = k1 + k2
• Paralel bağlı yaylarda toplam yay sabiti büyür.

Bu bağlantı türleri, sistemin toplam yay sabitini ve dolayısıyla periyodunu etkiler.

Example: İki yayı seri bağlarsanız, sistem daha esnek hale gelir ve periyot artar. Paralel bağlarsanız, sistem daha sert olur ve periyot azalır.

Highlight: Yayların bağlanma şekli, sistemin genel davranışını önemli ölçüde etkiler.

Basit Sarkaç

Bu sayfada, basit sarkaç sisteminde basit harmonik hareket formülleri ele alınmaktadır.

Basit Sarkaç Periyot Formülü: T = 2π√$L/g$

Burada L sarkaç ipi uzunluğu, g yerçekimi ivmesidir.

Basit sarkacın özellikleri:

1. Sarkaç, A noktasından O noktasına T/4 sürede, O noktasından B noktasına T/4 sürede ulaşır.
2. A'dan B'ye gidiş süresi T/2'dir.
3. A ve B noktalarında hız sıfır, kuvvet ve ivme maksimumdur.
4. O noktasında $denge konumu$ hız maksimum, kuvvet ve ivme sıfırdır.

Vocabulary: Basit sarkaç, ucunda küçük bir kütle bulunan, sürtünmesiz bir ipin salınım hareketidir.

Definition: Basit harmonik hareket genlik formülü, sarkacın denge konumundan maksimum sapma miktarını verir.

Highlight: Basit sarkacın periyodu, ip uzunluğunun kareköküyle doğru orantılı, yerçekimi ivmesinin kareköküyle ters orantılıdır.

Basit Harmonik Hareket Temel Kavramları

Basit harmonik hareket $BHH$, fizikte önemli bir yere sahip olan periyodik bir hareket türüdür. Bu sayfada, BHH'nin temel kavramları ve formülleri ele alınmaktadır.

Genlik $r$, basit harmonik hareket yapan bir cismin denge noktasından en büyük uzaklığıdır ve metre cinsinden ölçülür. Bu, hareketin maksimum genişliğini belirler.

Uzanım $x$, cismin herhangi bir anda denge noktasından olan uzaklığıdır. Maksimum uzanım genliğe eşitken, minimum uzanım sıfırdır.

Periyot $T$, cismin bir tam salınım yapması için geçen süredir ve saniye cinsinden ölçülür. Bu, hareketin tekrarlanma sıklığını gösterir.

Frekans $f$, cismin bir saniyedeki salınım sayısıdır ve periyodun tersidir $f = 1/T$.

Vocabulary: Genlik, bir salınımın maksimum genişliğini ifade eden terimdir.

Definition: Periyot, bir tam salınımın tamamlanması için geçen süredir.

Highlight: Frekans ve periyot birbirinin tersidir, bu nedenle f = 1/T formülü önemlidir.