Gezegenimiz ve Madde

Alternatif metin:

Magma yanardağlardan yeryüzüne ulaşabilir. Magmanın yeryüzü- ne çıkmış haline lav denir. B-Gözlemlenebilen Katmanlar (Dış Katmanlar) Dünya'nın gözlemleyebildiğimiz ya da hissedebildiğimiz katmanları- dir. Dünyadaki canlılar bu katmanlarda yaşar. Gözlemlenebilen katmanlar; kara tabakası (yer kabuğu), su taba- kasi ve hava tabakası (atmosfer) dir. -Kara Katmanı (Yer Kabuğu) * Dünya'mızın dış kısmını oluşturan ince ve kayalık katmana da kara katmanı ya yer kabuğu denir. Bu katmana taş küre de denir * Dünya'nın dörtte biri yani çeyreği kara katmanıdır. *Kara katmanı tas, toprak ve kayalardan oluşur. * Hava katmanının lunur. Ozon sini engeller en dışında ozon adı verilen bir tabaka bu- Güneşten gelen zararlı ışınların yeryüzüne ulaşma- *Havayı göremeyiz ama hissedebiliriz. **ÖNEMLİ: Dünya'nın katmanları içten dışa doğru sıralandığında; 1. İç çekirdek 1. Diş çekirdek 3. Manto 4. Kara katmanı (Yer kabuğu). 5. Su katmanı 6. Hava katmanı ▼Kara ve SU katmanının içinde de hava bulunur. Bu sayede canlılar karo ve suda yaşar **Kara ve su katmanında Kara katmanında • İnsanlar • Hayvanlar Bitkiler canlılar yaşar. Su katmanında • Balıklar • Su altında yaşayan bitkiler (yosun, mercas) •Ahtapot, su yılanı, deniz anası vb. . Balina, yunus balığı vb. • İstiridye, deniz kestanesi, istakoz vb. paket lastiği мии balon kalem vida çelik tava yay berk madde esnek madde 3-Sağlamlık-Kirilganlık . •Herhangi bir etki sonucunda kolayco kırılabilen maddelere kırılgan maddeler denir. Örnek: Cam, seramik, porselen vb. Kırılmaya karşı dayanıklı maddelere sağlam maddeler denir. Örnek: Demir, taş, demir vb. porselen fincan cam bardak demir çelik tas rende kaşık duvar kirilgan madde 4- Pürüzlülük - Pürüzsüzlük sağlam madde Bir maddenin yüzeyinde parmağımızı gezdirdiğimizde pürüzlü ya da pürüzsüz olduğunu algılarız •Yüzeylerinde girinti - çıkıntı bulunan maddelere pürüzlü maddeler denir. Örnek: Ağaç kabuğu, ceviz kobuĝu, kağıt havlu, kavun vb. • Yüzeylerinde girinti-çıkıntı bulunmayan maddelere pürüzsüz maddeler denir. Örnek: Porselen fincan, ayna, beyaz tahta vb. 600 beyaz tahta gözlük cam cami kavanoz Pürüzsüz madde kavun Kağıt havlu Zımpara kağıdı Pürüzlü madde 4.UNITE: MADDEYİ TANIYALIM MADDEYI NITELEYEN ÖZELLİKLER Çevremizde canlı ve cansız birçok varlık bulunmaktadır. Bu varlıkların benzer özellikleri olabileceği gibi farklı özellikleri de vardır. Varlıkların benzer ve farklı özelliklerini duyu organlarımız ile algılarız. Madde Nedir? Boşlukta yer kaplayan, en az bir duyu organımız ile hissedebildiği- miz canlı ve cansız varlıklara madde denir. Maddelerin boşlukta kapladığı yere hacim denir. UNUTMA: Duyu organlarımız ile algılayabildiğimiz her sey modde değildic Isı, işık, elektrik ve sesi duyu organlarımız ile algılayabildiğimiz holde madde değildirler. Çünkü boşlukta yer kaplamazlar. Çünkü bunlar bir enerjidir UNUTMA: Sevgi, üzüntü, öfke, kıskançlık gibi duygularımız da madde değildir. Maddenin Görülebilir ve Hissedilebilir Özellikleri Maddelerin sadece duyu organlarımızı kullanarak algılayabildiğimiz özelliklerine maddenin görülebilir ve hissedilebilir özellikleri denir. * Goz: Maddelerin rengini, şeklini algılayabiliriz. *Kulak: Maddelerin sesini algılayabiliriz. * Burun: Maddelerin kokusunu algılayabiliriz. * Dil: Maddelerin tadını (ekşi, tatlı, acı, tuzlu) algılayabiliriz. * Deri: Maddelerin yumuşak, sert, pürüzlü, pürüzsüz ya da esnek oldu- gunu algılayabiliriz.