Coğrafya

Alternatif metin:

gibi az gelişmiş ülkelerde şehirleşme orahi düşüktür. 7. Aktif nüfusun Sektörlere Dağılışı > Bir ülkede tarım sektöründe çalışan prani fazlaysa o ülke as gelişmiş, hizmet sektöründe çalışan oranı fazlaysa gelişmiş ülkedir. 4 Üçüncül Ekonomik Faaliyet - Hizmet ikincil Ekonomik faaliyet = Sanayi ⚫ Birincil Ekonomik faaliyet Tarım NUFUS ARTIŞI Doğal Nüfus Artis : Doğumlardan olemlerin çıkarılmasıyla ortaya Gikan nüfus artışıdır. Gerçek Nüfus Artist: Doğum ve ölümlerin yanında göçlerin de hesaplanmasıyla ortaya Gikar. > Nofus artış hizi en fazla Afrika ülkelerindedir. Doğum oranların fazla olması etkilidir. Nüfusu Artıran faktörler - Doğum oranlarının fazla olması Sağlık hizmetlerinin gelişmesi iş imkanlarının artmasi Gelenekler Din Gröaler (Gelen Cröaler) Nüfus artirici politikalar. Nüfusu Azaltan faktörler - Savaşlar -Doğal Afetler - Kadının iş hayatına katılması - Gögler (Giden göaler) -Egitim seviyesinin artması Nüfus asaltici politikalar. golitika 3 Nüfus artış hızının fazla olmasının Olumlu sonuçları ⚫ mal ve hizmetlere olan talep arlar. üretim artar 6 vergi gelirleri artar is gucd maliyeti azalır. Olumsuz - Sonuçlarr • Kişi başına düşen milli gelir azalır. • Eğitim, sağlık imkanları yetersiz - " 19 İşsizlik artar. Tasarruflar artar. sug oranları artar Gevre sorunları artar. Doğal kaynaklar tükenic. Demografik yatırımlar artar. Nüfus artış hızının az olmasının -Olumlu sonuçları 9 Kişi başına düsen milli gelir azalır. sağlık eğition kalitesi artar yatırımlar artar Olumsuz Sonuçları - Yaşlı nüfus artar • Nofus dinamismini kaybeder Yaşlı nüfusunun giderleri artar Croa almak zorunda kalır. Dünya nüfusunun Tarihsel süreçteki Değişimi Nüfusun ikiye katlanma süreci : Belirli bir zamanda nüfusun iki katına nikmasıdır. > Nüfus artis hızının düşük olduğu yerde yani gelişmiş ülkelerde ikiye batianma süreci uzundur. Nüfusun ikiye katlanması yavaş olur. > Nüfus artış hiamin yüksek olduğu az galismis ülkelerde Nüfusun ikiye katlanması heli olur Nüfusun Sigrama Dönemleri Birinci SIGrama Alet Yapımı yaklaşık bir milyon yıl önce insanlar toplayıcılık yaparak yaşamlarını sürdürüyorlardı.vanşi yaşama karşı savunmasızlardı. Alet yapımının keşfedilmesiyle beslenme ŏlanakları artmış ve insanlar vansí yaşama karşı kendilerini savunabilmiş Bu durum insan ömrünü uzatmış ve nüfusta siarama yaşanmasına neden olmuştur. ikinci Sıçrama Tarım Devrimi >Neolitik dönemde insanların tarımı keşfetmesi sonucu yerleşik hayat başlamıştır. Gidaya ulaşma imkanları artmış ve hayat şartları, beslenme koşulları iyileşmiştir. Üçüncü SIgrama Sanayi Devrimi => En büyük siarama sanayi devrimiyle başlamıştır. (18-19yy) Seri üretim başlamis, insanların besinlere ulaşması kolaylaşmış, tipta gelişmeler yaşanmiştir. Bunlar yaşam koşullarını iyileştirmis, ortalama yaşamı uzatmiştir. Nüfusta artış olmuştur. Nüfusun ikiye katlanma süresi düşmüştür. DÜNYA NÜFUSUNUN DAĞILIŞI Nüfusun Dağılışını Etkileyen Faktörler Dogal Faktörler • İklim • Yeryüzü şekilleri • Su kaynakları • Kara ve Denizlerin dogilist Doğal Faktörler Beseri Faktörler • Tarım • Sanayi • Madencilik • Turiam • Ulaşım • Ticaret • Tarihi faktörler iklim => ok soguk ve sıcak yerlerde nüfus seyrektir. > Göller; Sıcaklığın yüksek olmasından dolayı nüfus seyrektir. > Kuruplar; soğuk oldukları için nüfusları seyrektir. ⚫uman iklimlerde nüfus yoğundur. jman okyanus illimi muson iklimi, Akdenia iklimi Yeryüzü şekilleri >Dağlık alanlar segrek nüfusludur. Toprak yapısı ve Su Kaynakları => verimli toprak alanları ve Akarsu sahaları yoğun nüfuslanmıştır. Kara ve Denizlerin Dağılışı => Karolar Kuzey Yarım Küre'de daha fasta alan kaplaca için nüfus buralarda yoğunlaşmıştır. Nüfusun 1990 buradadır. Beşeri Faktörler madencilik ve sanayi ⚫ Madencilik alanları nüfusun yoğun oldugu alanlardır. 4 madenciliğin geliştiği alanlarda sanayide gelişmiştir. Sanayinin gelişmesi nüfusun daha da yoğun amasına neden olmustur. > Apalas dağlarında taşkömürü yatakları bulunur. Emaden) > Kuzeybati avrupa, ABD'nin doğusu Japonya, Gin sanayinin yoğun olduğu yerler. Turiam Turiam potansiyelinin yüksek olduğu yerler yogun nufusludur. > You turizmi fain Akdeniz kiyi kusağı Ülkeleri Yunanistan, Türkiye, ispaiya yoğun nüfusludur. - Kiş ludami içinse Norveg Kanada isviare gibi kış mevsiminde nüfus almaya başlar. ulaşım Ana yollanın tüzerinde bulunan ülkeler ekonomik olarak gelişirler ve nafus buralarda yoğunlaşmaya başlar. Ticaret Lilasim, Sanayi, Turism bir yerde geliştiğinde orada nüfus yoğunluğu artar. Aynı zamanda ticari acidan da gelişimini sağlar nüfus yoğunluğuna da altirir. Tarım Geomiste tarım yoğun nüfuslanmanın en önemli etmenlerden biridir. İnsanlar verimli toprakların Gevresinde yerleşir. Sanayi ile birlikte nüfusun yoğunluk alanlarında kaymalar olmuştur. TÜRKİYE'DE NÜFUS Türkiye Nüfusunun Tarihsel Değişimi Türkiye'de ilk sayımiar 1927 yılında yapılmıştır. Birinci Dönem (1927-1960) > Nüfusu arttırıcı politika izlenmiştir. Nedeni ciddi savaşlardan çikilmiş olması ve nüfusun zarar görmesi. > Osmanlı Devletinin parçalanmas Sonucu Hatay şehrinin anavatana Katılması nüfusun artmasını sağladı. 2. Dünya savaşı ve yaşanan kitliklar nafus artis nisini andmistic. > Savaşın sona ermesi ve sağlık imkanlarının iyileşmesi nüfus artis hızını arttırmiştir. İkinci Dönem (1960-1985) > Aile planlaması çalışmaları yapılmış ve nüfus artış hızında düşüşler olmuştur. > Jurt dising iṣai göaleri yaşanmıştır. Üçüncü Dönem (1985 - ∞) > Nüfus artış hizi düzenli olarak yuksek görülmüştür. Nedenleri; . Eğitim seviyesinin artmas Kadınların iş hayatına girmesi Sehirleşmenin artması > Nüfus artis hisini arttırıcı gönde politika izlemesi; nüfus atış hısındaki düşüşü azaltmiştir, as da olsa artmasını sağlamıştır. TÜRKİYE'DE NÜFUSUN DAĞILSI Türkiye'de Nüfus Dağılışını etkileyen Faktörler Doğal Faktörler 4 • Iklim Yer şekilleri Toprak verimliliği Su kaynakları • Bitki örtüsü Beşeri Faktörler . Sanayi • madencilik • Tarım Turiem ⚫ ulaşım 4 Ticaret > Türkiye'de nüfusun önemli bir kısmı iklimin uygun olmasından dolayı Kıyı kesimlerinde yoğunlaşmıştır. > Yükseklere dikildikga nüfus yoğunluğu 0204r. Doğu Anadolu seyrek nutustuur. > Engebeli, doğlık yüksek yerlerde gerlesme,drim yaşam koşulları zor olduğu iain nafus seyrektir. > Gal ve akarsu cevreleri yoğun nüfuslan abilen alanlardandır. TÜRKİYE'DE NÜFUSLIN YAPISAL 62 ELLİKLERİ 1. Nüfusun Yaş Gruplarına Dağılışı çocuk nüfus oranı 2016'da 23, + 'den 2022 yılında 22,0'a düşmüştür. Gocuk nafus drani hala yüksektir aunko duğum oranları fazla. yaşlı nüfus oranı: 2016'da %8,3 iken 2022 yılında %9.0'a yükselmişlir. Na fus giderek yaşlanmaktadır. yeliskin nüfus oranı: 2016 yılında %68 iken 2022 yılında 68,1'e yükselmiştir. Ortanca yaş Türkiye'de ortanca yas artış göstermektedir. 1980 (19) 2017 (31,7) yükseldi 2022 (33,5) 'e g > Türkiye'nin nüfus pramidí 1935 yılında kenarları ige dönük iken 1975 yılında alam erantarinin almasıyla beraber düzgün üngen pramicine dönüşmüştür. > 2007 yılındaki pramille doğum oranidinin azaldiği görülmüştür. Piramidin tabanı daralmış ve asimetrik sekilli nüfus pramicine dönülmastor >> 2022 yılında ise Türkiye ari KONAN pramidine yaklaşmaya başlamıştır. Bu değişime ; Doğurganlıktaki cisalmalar Ölüm hızındaki azalmalar Sağlık imkanlarındaki gelişmeler Yaşam standartlarındaki iyileşmeler Refah düzeyinin artmasi elkili olmustur. 2. Nüfusun cinsiyet yapıs > Nüfusun %49.9'unu kadınlar. 50.1'ini erkekler oluşturur. > 65 yaş üstünde kadın sayısı daha foala. > Göç alan sanayileşmiş yerlerde erkek nüfusu daha faslayken Goa veren kırsal kesimlerde kadın nafus fazla. 3. Nüfusun Eğitim Durumu >Gelişmiş ülkelerin okur-yozar cranları yüksektir. > 2009 yılında 6 yaş üstü nüfusta kadınlar okuryazar orani 95,54, erkeklerin ise 99,29 dur 4. Calışan Nüfusun Ekonomik faaliyet Kollarına Dağılımı Çalışma aağındaki Nüfus (15-64): 15-6 yaş arasındaki aktif, yelişkin nüfusu ifade eder. %52'si is gününe katılmakta 20 is gücü: Galışma çağındaki nüfusun üretimde bulunan kismini ifade eder. Geamisten günümüze işgücü oranı giderek azafrken çalışmayan nüfusta Brits goeremlenmiştir. Bunda; • zorunlu Eğitimin samost • Üniversite eğitimine katılımın azalması Eğitim görenlerin sayısının artması Tanımda makineleşmenin artması Nüfusun iş alantoindan daha çok Türkiyeye disosidan Etkili olmuştur artışı gelen göçler 5. Nüfusun Kır ve Kent Dağılımı Kırsal Nüfus : Nüfusu 10.000 in altında olan yerlerdir. Kentsel Nafus: Nafusu 10.000'in Üstünde olan yerlerdir. Kırsal alanda Tarım, Kentlerde sanayi ve hizmet on plandadır. Kir-Kent dağılışı arasında dengeli loir dağılış yoktul 1927 yılında kır nüfusu %78, Kent nüfusu 22 solic 2021 yılında yg kent, 96,8 kir. ? Sanayinin engelişmiş olduğu marmara Bölgesi kentsel nüfusun da en fazla old Sgu yerdir. Karadeniz ve Doğu Anadolu'da Türkiye'nin geneline göre kirsal nufus oranı daha fazla 11