Dünya'nın İç Yapısı ve Levha Tektoniği
Bu sayfa, Dünya'nın İç Yapısı ve levha tektoniği hakkında temel bilgileri sunmaktadır. Yer kabuğunun katmanları, manto ve çekirdek hakkında detaylı açıklamalar içermektedir.
Vocabulary: Sial, karasal kabuğu; Sima, okyanusal kabuğu ifade eder.
Yer Kabuğu: Ortalama kalınlığı 36 km olan yer kabuğu, karalarda daha kalın, okyanus tabanlarında ise 8-12 km civarındadır. Sial (karasal kabuk) ve Sima (okyanusal kabuk) olmak üzere iki kısımdan oluşur.
Highlight: Derinlere doğru her 33 metrede sıcaklık 1 derece artar.
Manto: Yer kürenin yer kabuğunun altından başlayarak 2900 km'ye kadar uzanır ve yer kabuğunun %84'ünü oluşturur. Demir ve magnezyum açısından zengindir. En üst kısmında astenosfer adlı katman bulunur ve iç kuvvetlerin kaynağını oluşturur.
Çekirdek: 2800 metreden 6350 km'ye kadar ulaşır. Yoğunluğun, kalınlığın ve sıcaklığın en fazla olduğu katmandır. NiFE olarak da bilinir. İç çekirdeğin yüksek sıcaklığından dolayı dış çekirdek akışkan, üzerindeki basınçtan dolayı iç çekirdek katıdır.
Definition: Levha tektoniği, yer kabuğunu oluşturan parçalara levha ya da plaka denilmektedir.
Levha Tektoniği: Alfred Wegener'in kıtaların kayma teorisine göre, Pangea adında tek bir kıtadan oluşan süper kıta, daha sonra ayrılarak günümüzdeki kıtaları oluşturmuştur.
Example: Kıtaların kaymasının kanıtları arasında kıta kenarlarının yapboz parçaları gibi birbiriyle uyuşması, kıta kenarlarında benzer fosillerin bulunması sayılabilir.
Yerin İç Yapısı Hakkında Bilgi Edinme Yolları:
- Volkanik faaliyetler
- Deprem dalgaları
- Magmatik kayaçlar
- Kazı çalışmaları
Bu bilgiler, 10. sınıf coğrafya levha tektoniği konu anlatımı ve Dünya'nın Tektonik Oluşumu konularını anlamak için temel oluşturmaktadır.
