Türkiyenin jeolojik yapısı

Alternatif metin:

çeşitli kıyı tiplerinin oluşmasını sağlar. b. Orojenes (Dag Oluşumu) : ger cekilmesidir → Diş kuvvetlerin aşındırdığı malzemeler; deniz, okyanus, gól vb su kütlelerinin diplerine taşınır ve birikir. Biriken tortul tabakalar, karaların uğrayarak kırılic veyo kivalic yon basincing Kivrim Dağlar: Esnek ve yumuşak yapıdaki tortullar yan basing lana uğradığında kivalidar → Kıvrılan tabakaların yüksekte kalan kısımlarına antiklinal, → Kurilan tabakaların alçakta kalan kısımlarına senklinal denir. İskandinavya Dağlori, M., + I jeolojik Zaman da oluşan Ural-Altay ve Zoman da oluşan Alp-Himalaya Dağları kıvrım dağlara ömektir. Kirik Dağlar: Sert yapıdaki tortullar yan bosinalara uğrayarak kırılırlar. → Kırılan tabakaların yuksekte kalan kısımlarına horst, → Kırılan tabakaların akakta kalan kısımlarına groben denic.. * Dünyanın en Jeolojik waun grabeni Doğu Afrika 'dan başlayarak kızıldeniz, İsrail, Suriye ve Amik Qrosi 'ndan geçerek Kahramanmaras'a kadar uzanan çukurluktur. Bu çukurluğa Rift Çukuru (Doğu Afrika Grabeni) denir. DOGAL SİSTEMLER A. Dünya'nın Tektonik Oluşumu Yer kabuğu hareketi sonucu gerçekleşen kırılma, kıvrılma, yükselme. gibi olayların tamami tektonik hareketler olarak adlandırılıc 1) Dünya'nın la Yapısı Yer kabuğu! •Yoğunluğu 4 ve kalınlığı en az olan bu katmana litosfer denir.. * Okyanuslanda kalınlığı as karalarda fazladır.. * Sial ve sima olmak üzere 2 farklı katmandan oluşur. -> 2/6 ve çökme Sial Yer kabuğunun üst kısmında bulunur, kitasal kabuk da denebilir. Sial denme- sinin nedeni, yapısında silisyum ve alüminyum elementlerinin çoğunlukta olmasıdır Sima Sial katmanının altında bulunur, okyanusal kabuk denir. Sima denmesi- nin sebebi yapısında silisyum ve magnezyum elementlerinin çoğunlukta olmasıdır. Manto: * Gekirdek ve yer kabuğu arasındaki katmandır. * % 84 ile en fazla hacme sahip olan katmandır. * Alt ve ust manto olarak 2 katmandan oluşur.. ↓ sıcaklık 6000°C sıcaklık 2000°C civandic * Konveksiyonel lav akıntıları, yer kabuğunda meydana gelen tektonik kökenli olaylara neden olmaktadır.. * Mantonun üst kısmına (yer kabuğuna yakın olan) astenosfer de denir Gehindek 4 Dünya'nın en la kısmındaki, merkezindeki katmandic Yoğunluğu, sıcaklığı kalınlığı diğer katmanlardan daha fazladır. ve * Demir, nikel gibi elementlerden oluşur * ia ve diş çekirdek olmak üzere 2 bölümden oluşur. ✓ la çekirdekteki yüksek sıcaklığın etkisiyle diş çekirdeğin engimiş tahmin edilmektedir halde olduğu 21 Levha Tektonigi Levha Yer kabuğunu oluşturan parçalar Levhaların hareketiyle ilgili pek çok kuram vardır. Bunlardan bazıları, Kıtaların kayması Kurami 3/6 1915 yılında Alfret Wegener tarafından ortaya atılan bu kuram, levha hareket. leriyle ilgili en çok bilinen kuramdır. Bu kurama göre kıtalar geçmişte. Pangea adı verilen tek bir kara parçasından oluşmaktaydı. Daha sonra bu kara parçası ikiye bölünmis (Laurasia ve Gondwana) ve levha hareketleri. nedeniyle günümüzdeki şeklini almıştır. Levha Tektoniği kuramı Kıtaların Kayması kuromi, 1950 yılında A. Wegener tarafından geliştirilip Levha Tektonigi kurami ismini almıştır. Bu kurama gère hitaları hareket ettiren, mantonun yaptığı konveksiyonel hareketlerdir. Bilinen levhabrden en buyüklen Pasifik Levhası, Avrasya Levhası. Kuzey Amerika Lexhas, Güney Amerika Levhası, Hindistan Avustralya Lexhasi, Antarktika Levhas I've Nazca Levhasıdır. *Levhaların yaklaşma, uzaklaşma, yanal ve dikey sekillerinde yer değiştirebi- lirler ve bunun nedeni mogmanın neden olduğu konveksiyonel hareketlendir • Levha hareketleri sonucu; yeni okyanus ve kıtalar, sıradağlar, volkanik dağlar ve adalar, depremler oluşur. B. jeolojik Zamanlar * Dünya 'nın oluşumundan itibaren meydana gelen olaylar ve bu olaylar arasındaki ilişki, kronolojik bir sistemle jeolojik saman cetveli adı verilen tabloyla gösterilir.. * Pre-Kambriyen, Paleozoyik, Merozoyik, SenDaoyik şeklinde dörde ayrılır. 1- Pre-Kambriyen (Ilkel bevir) 4 Dünya 'nın oluşmaya başladığı tarihten yer kabuğunun oluşup üzerinde canlıların yasamaya başladığı zamana kadar olan süreci kapsar. * Suda yaşayan tek hücreli canlılar ortaya çıkmıştır. Atmosfer, su ve hayaçılar bu dönemde oluşmaya başlamıştır 4/6 2-) Paleozoyik (I. jeolojik Zaman). * Bu dönemde yeryüzü karalan Pangea adı verilen tek bir kıtadan oluşuyordu. Bu kitada bazı alanlar gür bitki örtüsüyle kaplıydı. * Bitkilerin bir hismi fortul tabakalar arasında zamanla taş kömürü yataklarını oluşturmuştur. * Kaledoniyen ve Hersiniyen gibi kıvrımlı dağ sistemleri meydana gelmiştir.. * ilk çok hücreliler, ilk balıklar ve ilk deniz kabukluları ortaya çıkmıştır. 3-) Mesozoyik (I. jeolojik Zaman) * Pangea parcalanarak Lavrasya ve Gondvana kıtaları oluşur. * Denialerde büyük oranda fortullasma ve birikme olusur. Tethys Denisi olusur (Lavrasya ve Gondvana arasında.). * Dinozorlar bu dönemde ortaya çıkar ve yok olurlar. * İlk memeli hayvanlar ve kuşlar bu dönemde ortaya çıkar. jeolojik Devirler Kretase, Jura. Trias 4-) Senagoyih ( jeolojik Zamon). a.) Tersiyer * Alp - Himolaya dağları meydana gelmiştir. * Petrol, tus, lingit ve bor yatakları clusmustur. * Şiddetti volkanik olaylar gerçekleşmiştir * Dōnem sonlarına doğru günümüzdeki bithi ve Jeolojik Devirler → Paleojen, Neojen b. Kuvaterner * Kitalar günümüzdeki şeklini almıştır. * İlk insanlar bu dönemde ortaya çıkmıştır hayvan türleri ortaya çıkmıştır. * Buzul önce ve sonrosi olmak üzere 2 sekilde incelenir. * Buzul Cağı sonrası sıcaklıkların artmasıyla günümüz iklim koşulları oluşur. ·Yeryüzünde karaların alanı azalırken denizlerin olanı artmıştır. (Buzulların erimesi sonucu kıyılar sular altında kalmıştır.)