Türkiye'de Sıcaklık Dağılışı

Türkiye'de sıcaklık dağılışı, coğrafi konum ve çeşitli faktörlerin etkisiyle bölgeden bölgeye farklılık gösterir. Bu dağılış, ocak ve temmuz ayı indirgenmiş izoterm haritaları üzerinden incelenebilir.

Ocak Ayı İndirgenmiş İzoterm Haritası:

• En düşük sıcaklıklar Kars ve Ardahan çevresinde görülür. Bunun nedenleri enlem, karasallık ve kuzeydoğu yönlü soğuk hava akımlarıdır.
• En sıcak bölge, denizellik ve enlem etkisiyle Akdeniz'dir.
• Kıyılara doğru denizelliğin etkisiyle sıcaklık artar.
• Kuzeybatıda Edirne çevresinin soğuk olmasında enlem ve kuzeybatıdan gelen soğuk hava akımları etkilidir.

Temmuz Ayı İndirgenmiş İzoterm Haritası:

• En yüksek sıcaklık Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndedir. Bunun nedenleri enlem, karasallık ve güneyden gelen sıcak rüzgarlardır.
• En düşük sıcaklık, enlem ve denizelliğin etkisiyle Karadeniz kıyılarında yaşanır.
• İç kesimlerde karasallık nedeniyle ısınma daha fazladır.

Definition: İndirgenmiş haritalarda yükselti, engebe, bakı ve dağların kıyıya uzanışı aranmaz. Bu haritalar, deniz seviyesine indirgenmiş sıcaklık değerlerini gösterir.

Highlight: Türkiye'de görülen iklim tipleri ve özellikleri, bu sıcaklık dağılışından etkilenir. Örneğin, Akdeniz iklimi kıyı bölgelerde görülürken, karasal iklim Türkiye'de iç kesimlerde daha yaygındır.

Sıcaklığın Dağılışını Etkileyen Faktörler

Türkiye'de sıcaklığın dağılışını etkileyen çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bu faktörler, ülkenin farklı bölgelerinde değişken sıcaklık koşullarının oluşmasına neden olur.

Sıcaklığı Etkileyen Başlıca Faktörler:

1. Güneş ışınlarının geliş açısı (Enlem): Dünya'nın şekli nedeniyle güneye doğru gidildikçe sıcaklık artar.

2. Bakı: Güney yamaçlar (Akdeniz) kuzey yamaçlardan daha sıcaktır. Ancak Karadeniz'de kuzey yamaçlar daha sıcaktır.

3. Karasallık ve Denizellik:

   • Karasallık: Nem az, yağış az, sıcaklık farkı fazla, kış sıcaklığı sıfırın altında, fiziksel parçalanma fazla.
   • Denizellik: Nem fazla, yağış fazla, sıcaklık farkı az, kış sıcaklığı sıfırın üstünde, kimyasal çözünme fazla.

4. Rüzgarlar: Kuzeyden gelen rüzgarlar sıcaklığı düşürür, güneyden gelen rüzgarlar sıcaklığı artırır.

5. Yükselti: Her 200 metrede 1°C sıcaklık azalır.

6. Kara-deniz dağılışı ve bitki örtüsü

Example: Karasallık şiddeti en fazla nerede görülür? Türkiye'de karasallık şiddeti en fazla İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde görülür.

Highlight: Karasallık ve denizellik örnekleri Türkiye'nin farklı bölgelerinde açıkça gözlemlenebilir. Örneğin, Akdeniz kıyıları denizelliğin etkisiyle ılıman bir iklime sahipken, İç Anadolu karasallığın etkisiyle daha sert bir iklime sahiptir.

Türkiye'nin İklim Özellikleri ve Sonuçları

Türkiye'nin iklimi kısaca çeşitlilik gösteren bir yapıya sahiptir. Bu çeşitlilik, ülkenin coğrafi konumu, yeryüzü şekilleri ve çevresindeki denizlerin etkisiyle ortaya çıkar. Türkiye'nin iklim özellikleri şu şekilde özetlenebilir:

1. Kıyı bölgelerde denizel iklim özellikleri görülür:

   • Yazları sıcak ve kurak, kışları ılık ve yağışlı olan Akdeniz iklimi
   • Yıl boyunca yağışlı ve ılıman olan Karadeniz iklimi

2. İç kesimlerde karasal iklim özellikleri hakimdir:

   • Yazları sıcak ve kurak, kışları soğuk ve kar yağışlı

3. Yüksek kesimlerde dağ iklimi görülür.

4. Güneydoğu Anadolu'da yarı kurak iklim özellikleri görülür.

İklimin Sonuçları:

• Bitki örtüsü çeşitliliği
• Tarımsal ürün çeşitliliği
• Su kaynakları dağılışı
• Yerleşme ve ekonomik faaliyetlerin dağılışı

Example: Karasal iklim Türkiye'de nerelerde görülür? İç Anadolu, Doğu Anadolu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinin iç kesimlerinde karasal iklim özellikleri belirgindir.

Highlight: Türkiye'nin iklimini etkileyen faktörler arasında matematik ve özel konum, denizler, kara kütleleri, basınç merkezleri ve yeryüzü şekilleri öne çıkar. Bu faktörlerin karmaşık etkileşimi, ülkenin zengin iklim çeşitliliğini oluşturur.