Türkiye'de Sıcaklık Dağılışı

Türkiye'de sıcaklık dağılışı, coğrafi konum ve çeşitli faktörlerin etkisiyle bölgeden bölgeye farklılık gösterir. Bu dağılış, ocak ve temmuz ayı indirgenmiş izoterm haritaları üzerinden incelenebilir.

Ocak Ayı İndirgenmiş İzoterm Haritası:

• En düşük sıcaklıklar Kars ve Ardahan çevresinde görülür. Bunun nedenleri enlem, karasallık ve kuzeydoğu yönlü soğuk hava akımlarıdır.
• En sıcak bölge, denizellik ve enlem etkisiyle Akdeniz'dir.
• Kıyılara doğru denizelliğin etkisiyle sıcaklık artar.
• Kuzeybatıda Edirne çevresinin soğuk olmasında enlem ve kuzeybatıdan gelen soğuk hava akımları etkilidir.

Temmuz Ayı İndirgenmiş İzoterm Haritası:

• En yüksek sıcaklık Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ndedir. Bunun nedenleri enlem, karasallık ve güneyden gelen sıcak rüzgarlardır.
• En düşük sıcaklık, enlem ve denizelliğin etkisiyle Karadeniz kıyılarında yaşanır.
• İç kesimlerde karasallık nedeniyle ısınma daha fazladır.

Definition: İndirgenmiş haritalarda yükselti, engebe, bakı ve dağların kıyıya uzanışı aranmaz. Bu haritalar, deniz seviyesine indirgenmiş sıcaklık değerlerini gösterir.

Highlight: Türkiye'de görülen iklim tipleri ve özellikleri, bu sıcaklık dağılışından etkilenir. Örneğin, Akdeniz iklimi kıyı bölgelerde görülürken, karasal iklim Türkiye'de iç kesimlerde daha yaygındır.

Sıcaklığın Dağılışını Etkileyen Faktörler

Türkiye'de sıcaklığın dağılışını etkileyen çeşitli faktörler bulunmaktadır. Bu faktörler, ülkenin farklı bölgelerinde değişken sıcaklık koşullarının oluşmasına neden olur.

Sıcaklığı Etkileyen Başlıca Faktörler:

1. Güneş ışınlarının geliş açısı (Enlem): Dünya'nın şekli nedeniyle güneye doğru gidildikçe sıcaklık artar.

2. Bakı: Güney yamaçlar (Akdeniz) kuzey yamaçlardan daha sıcaktır. Ancak Karadeniz'de kuzey yamaçlar daha sıcaktır.

3. Karasallık ve Denizellik:

   • Karasallık: Nem az, yağış az, sıcaklık farkı fazla, kış sıcaklığı sıfırın altında, fiziksel parçalanma fazla.
   • Denizellik: Nem fazla, yağış fazla, sıcaklık farkı az, kış sıcaklığı sıfırın üstünde, kimyasal çözünme fazla.

4. Rüzgarlar: Kuzeyden gelen rüzgarlar sıcaklığı düşürür, güneyden gelen rüzgarlar sıcaklığı artırır.

5. Yükselti: Her 200 metrede 1°C sıcaklık azalır.

6. Kara-deniz dağılışı ve bitki örtüsü

Example: Karasallık şiddeti en fazla nerede görülür? Türkiye'de karasallık şiddeti en fazla İç Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde görülür.

Highlight: Karasallık ve denizellik örnekleri Türkiye'nin farklı bölgelerinde açıkça gözlemlenebilir. Örneğin, Akdeniz kıyıları denizelliğin etkisiyle ılıman bir iklime sahipken, İç Anadolu karasallığın etkisiyle daha sert bir iklime sahiptir.

Türkiye'nin İklimini Etkileyen Faktörler

Türkiye'nin iklimi, çeşitli coğrafi ve atmosferik faktörlerin etkisi altında şekillenir. Bu faktörler, ülkenin farklı bölgelerinde değişken iklim koşullarının oluşmasına neden olur.

Matematik Konumun İklime Etkileri:

Türkiye'nin Kuzey Yarımküre'de ve Orta Kuşak'ta yer alması, iklim özelliklerini önemli ölçüde etkiler. Bu konum:

• Güneşten gelen ışınların geliş açısının kuzeyden güneye doğru artmasına,
• Güney cephelerin (Karadeniz kıyıları hariç) kuzey cephelerden daha sıcak olmasına,
• Güneyden gelen rüzgarların sıcaklığı artırırken, kuzeyden gelen rüzgarların sıcaklığı düşürmesine neden olur.

Highlight: Türkiye'nin iklimi coğrafya açısından Orta Kuşak'ta yer alması nedeniyle dört mevsimin belirgin olarak yaşanmasını sağlar.

Özel Konumun İklime Etkileri:

Türkiye'nin üç tarafının denizlerle çevrili olması ve yeryüzü şekillerinin çeşitliliği, iklim üzerinde önemli etkiler yaratır:

• Kıyı kesimlerde yağış miktarı, nem oranı ve ormanlık alanlar iç kesimlere göre daha fazladır.
• Denizlerin etkisiyle kıyı kesimlerde iklim daha ılımandır.
• Yüksek ve engebeli arazi yapısı, kısa mesafelerde iklim ve bitki örtüsünün değişmesine neden olur.

Definition: Denizellik, denizlerin kara üzerindeki ılımanlaştırıcı etkisini ifade eder. Karasallık ise deniz etkisinden uzak iç kesimlerde görülen sert iklim koşullarını tanımlar.